Τα γλωσσικά λάθη είτε στον προφορικό είτε στον γραπτό λόγο είναι κάτι ανθρώπινο, αναμενόμενο και ενίοτε δικαιολογημένο. Ουδείς αλάνθαστος. Είναι πιθανόν όλοι – κι εμείς οι φιλόλογοι- να κάνουμε κάποιο γλωσσικό λάθος, είτε λειτουργώντας υπό πίεση, είτε από αμηχανία, είτε και από άγνοια. Ενοχλεί όμως ιδιαίτερα το να γίνονται επανειλημμένα σοβαρά γλωσσικά λάθη από λειτουργούς των ΜΜΕ (έστω κι αν αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα). Και δεν αναφέρομαι σε λάθη που γίνονται εν τη ρύμη του λόγου, αλλά σε γλωσσικά λάθη που μάλλον οφείλονται σε άγνοια. Με αφορμή κάποια από τα συχνά γλωσσικά λάθη (όχι απαραίτητα δημοσιογράφων), επισημαίνουμε τα εξής:

1 Αρχίζουμε από το εσκεμμένο λάθος στον τίτλο του άρθρου: συνίσταται αντί συνιστάται. Π.χ. Ακούσαμε να λέγεται: «Η ενισχυτική δόση του εμβολίου συνίσταται να δοθεί στις ευάλωτες ομάδες», εννοώντας ότι θα ήταν καλό να δοθεί, ότι προτείνεται να δοθεί, ότι υποδεικνύεται να δοθεί. Χρησιμοποιείται δηλαδή λανθασμένα το συνίσταται αντί του συνιστάται. Εξηγούμε λοιπόν: Το ρήμα συνίσταται σημαίνει: α) Αποτελείται, απαρτίζεται. Π.χ. Το σιρόπι συνίσταται από νερό και ζάχαρη. β) Έγκειται, βρίσκεται, εντοπίζεται. Π.χ. Το βασικό πρόβλημα της ομάδας συνίσταται στο ότι δεν υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στα μέλη της. Το ρήμα συνιστάται, από την άλλη, σημαίνει προτείνεται, υποδεικνύεται, δίνεται η συμβουλή. Π.χ. Για καλή υγεία συνιστάται από τους γιατρούς η κατανάλωση δύο περίπου λίτρων νερού ημερησίως. Για προστασία από τον κορωνοϊό συνιστάται η συχνή χρήση αντισηπτικού.

2 Ιδιαίτερα ενοχλητική είναι η λανθασμένη χρήση της γενικής ενικού του επιθέτου ανεξάρτητος (ανεξαρτήτου) αντί του επιρρήματος ανεξαρτήτως. Για παράδειγμα, ακούσαμε να χρησιμοποιείται λανθασμένα από δημοσιογράφο: Π.χ. «…συμμετοχή στο κυβερνητικό σχήμα ανεξαρτήτου πολιτικής προέλευσης»…αντί του ορθού «…ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης…» ή «τα δικαιώματα όλων των προσφύγων ανεξαρτήτου φυλής ή χρώματος», αντί του ορθού: « …ανεξαρτήτως φυλής ή χρώματος». Η λέξη ανεξαρτήτου (καθαρεύουσα) ή ανεξάρτητου (δημοτική) είναι τύπος επιθέτου και μπορεί να προσδιορίσει ένα ουσιαστικό. Π.χ. Επιβάλλεται ο σεβασμός της κυριαρχίας παντός ανεξαρτήτου κράτους. Το μνημείο στήθηκε στο κέντρο ενός ανεξάρτητου χώρου.

3 Λάθη γίνονται και στη συμφωνία του γένους της μετοχής –στη θέση επιθέτου- με το γένος του υποκειμένου της (ουσιαστικού). Για παράδειγμα, ακούσαμε να λέγεται: «Το Κράτος θα στηρίξει τις δυσπραγούντες (αρσενικό) οικογένειες (θηλυκό)», αντί του ορθού: «Το Κράτος θα στηρίξει τις δυσπραγούσες οικογένειες». Ή ακόμη: «…των δυσπραγούντων οικογενειών» αντί του ορθού: «…των δυσπραγουσών οικογενειών». 

4 Επίσης λάθη γίνονται συχνά σε σχέση με τα ουσιαστικά θηλυκού γένους σε –ος. Π.χ. Ακούμε ή διαβάζουμε τους ψήφους αντί του ορθού τις ψήφους, οι ανθρωπιστικοί δίοδοι αντί του ορθού οι ανθρωπιστικές δίοδοι, οι σημαντικοί παράμετροι αντί του ορθού οι σημαντικές παράμετροι (τα ουσιαστικά ψήφος, δίοδος, παράμετρος είναι γένους θηλυκού).

5 Σχετικά με το πιο πάνω είναι και τα λάθη που αφορούν τη χρήση και γραφή των λέξεων σωρός και σορός, που είναι μεν ομώνυμες (ακούγονται το ίδιο), διαφέρουν όμως τόσο στο γένος όσο και στην ορθογραφία και τη σημασία. Η λέξη ο σωρός (αρσενικό) σημαίνει το σύνολο διαφόρων πραγμάτων που έχουν ριχτεί το ένα πάνω στο άλλο χωρίς τάξη. Π.χ. Μέσα στη σχολική αίθουσα υπάρχει ένας σωρός (ή σωροί) από παλιά βιβλία που προορίζονται για ανακύκλωση. Η λέξη η σορός (θηλυκό) σημαίνει το σώμα του νεκρού. Π.χ. Η σορός (και όχι η σωρός) του εκλιπόντος τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Ο Ερυθρός Σταυρός περισυνέλεξε τις σορούς (και όχι τους σορούς) των πεσόντων στρατιωτών από το πεδίο της μάχης.

6 Πολύ συνηθισμένα είναι και τα λάθη σε σχέση με τα τριγενή και δικατάληκτα επίθετα, όπως είναι τo επίθετο ο και η ασφαλής, το ασφαλές κ.λ.π. Πρόσφατα ακούσαμε δημοσιογράφο (και μάλιστα δύο φορές σε διάστημα ελάχιστων λεπτών) να λέει: «Τα παιδιά […] βρίσκονται σε ασφαλές σημεία» αντί του ορθού: «Τα παιδιά […] βρίσκονται σε ασφαλή σημεία», ή να λέει: «[…] για κοινωφελές σκοπό» αντί του ορθού : «[…] για κοινωφελή σκοπό». 

7 Επίσης, λάθος διαπιστώνουμε συχνά στη γραφή της φράσης δίνω το «παρών» μου, που από πολλούς γράφεται λανθασμένα «δίνω το παρόν μου».

8 Τέλος, θεωρούμε απαράδεκτα τα συχνά ορθογραφικά λάθη στα τιτλάκια, όπως τα ονομάζουν, που διαβάζουμε στο κάτω μέρος της οθόνης της τηλεόρασή μας κατά τη διάρκεια των Ειδήσεων ή άλλων εκπομπών. Π.χ. Πρόσφατα είδαμε: Προπυλακισμοί  Ρώσσων», αντί του ορθού προπηλακισμοί Ρώσων, περπάτησαν και ενημέρωσαν για τις ασθένειες του ύπατος, αντί του ορθού ήπατος, πάσων των Ρωσιών αντί του ορθού πασών των Ρωσιών, Σύγκλιση Εθνικού Συμβουλίου αντί του ορθού Σύγκληση Εθνικού Συμβουλίου. Το να έχουμε την απαίτηση να χρησιμοποιούν σωστά την ελληνική γλώσσα όλοι όσοι για κάποιο λόγο αποκτούν βήμα έκφρασης μέσω των ΜΜΕ, είναι σίγουρα ουτοπικό. Το να έχουμε όμως αυτή την απαίτηση από τους επαγγελματίες του χώρου (έστω και αν αυτό αφορά μια μικρή μειοψηφία), πιστεύω ότι είναι και δικαίωμα αλλά και υποχρέωσή μας. Το οφείλουμε στην πλούσια γλώσσα μας για την οποία νιώθουμε περήφανοι και την οποία οφείλουμε να σεβόμαστε. Ας μην ξεχνούμε ότι  για πολλούς πολίτες οι λειτουργοί των ΜΜΕ αποτελούν πρότυπα για την ορθή χρήση της γλώσσας.  Καταληκτικά, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι πρόθεσή μου γράφοντας αυτό το άρθρο δεν είναι να θίξω οποιονδήποτε. Πρόθεσή μου είναι απλώς να προβληματίσω κάποιους αρμοδίους, ώστε να επιληφθούν του θέματος, τουλάχιστον όσον αφορά τον χώρο των ΜΜΕ και προπάντων όσον αφορά τα γραπτά.