Η ανίατη ασθένεια, η επάρατη νόσος, εκείνη η αρρώστια ή το κακό όπως πολλοί ακόμα αποκαλούν τον καρκίνο στις μέρες μας. Είναι ο φόβος μας να μην το φέρουμε κοντά μας που μας αποτρέπει από το να πούμε την ασθένεια με το όνομά της; Είναι γιατί η λέξη καρκίνος στο μυαλό μας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον θάνατο; Και αν ξέραμε ότι ο καρκίνος δεν είναι η πρώτη αιτία θανάτου στην Κύπρο, θα συνεχίζαμε να τον φοβόμαστε τόσο πολύ;
Τα περιστατικά αυξάνονται μέρα με τη μέρα και βλέπουμε πολλούς από τους μύθους γύρω από τον καρκίνο να καταρρίπτονται. Δεν είναι απαραίτητο να είσαι καπνιστής για να διαγνωστείς με καρκίνο στους πνεύμονες. Δεν είναι προαπαιτούμενο να τεκνοποιήσεις σε μικρή ηλικία για να αποφύγεις τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στο μέλλον. Όσο και να προσέχεις τη διατροφή σου, οι πιθανότητες να διαγνωστείς με καρκίνο στομάχου δεν είναι πολύ λιγότερες. Δεν είναι μόνο μια η πορεία που μπορεί να έχει ο ασθενής και ο καρκίνος όμως. Τα ποσοστά βιωσιμότητας αυξάνονται όλο και περισσότερο κάθε χρόνο, αφήνοντας πίσω τον καρκίνο σαν μια εμπειρία ή μια χρόνια ασθένεια. Είναι πολλά τα ερωτήματα των επιβιώσαντων για το μετά.
Η εμπειρία μου στον χώρο των καρκινοπαθών, με έκανε να αναθεωρήσω πολλές από τις απόψεις που είχα γύρω από το θέμα του καρκίνου και πόσο μάλλον με έκανε να συμφιλιωθώ με αυτό. Ο φόβος που μας προκαλεί μόνο και μόνο στο άκουσμα του είναι σαν ένα τεράστιο και βαρύ μαύρο πέπλο που αν τύχει να μείνουν κάτω από αυτό, η διέξοδος φαντάζει πολύ μακρινή και απροσέγγιστη. Πολλά άτομα που έζησαν την εμπειρία του καρκίνου δεν το μοιράστηκαν καν με τους συγγενείς τους. Άκουσα πολλά άτομα θεληματικά να επιλέγουν να περάσουν τον καρκίνο μόνα τους, αφού δεν θέλουν να είναι οι δακτυλοδεικτούμενοι της οικογένειας και της κοινωνίας ως οι καρκινοπαθείς. Πολλά άτομα μένουν μόνα τους αφού το περιβάλλον γύρω τους δεν ξέρει πώς να τους συμπεριφερθεί και σιγά-σιγά απομακρύνονται από αυτούς. Είναι επίσης πολλά και τα άτομα που δεν είναι σχεδόν καθόλου ενημερωμένα για τον καρκίνο –είτε γιατί φοβούνται να μην το αναφέρουν για να μην το πάθουν, είτε γιατί δεν χρειάζεται να ξέρουν αφού δεν το βιώνουν.
Τι γίνεται όμως με το μετά, για τους ασθενείς που είχαν αυτή την εμπειρία; Στην Κύπρο δυστυχώς οι πρώην καρκινοπαθείς δεν έχουν την ευκαιρία και τη σωστή εκπαίδευση για το μετά, αφού ακόμα τα δεδομένα για τον καρκίνο έμειναν στο παρελθόν όπου τα περιστατικά που επιβίωναν δεν ήταν σε τόσο υψηλό βαθμό. Τα βιώματα μου και όσα μου χάρισε η συναναστροφή μου με πρώην καρκινοπαθείς, νιώθω ότι πλέον δεν φοβάμαι να πω τη λέξη καρκίνος ή να μιλήσω για αυτό. Τα άτομα αυτά έχουν την ευκαιρία να συναναστραφούν με άλλους πρώην καρκινοπαθείς, να μιλήσουν για τα βιώματα τους και, το κυριότερο, να δουν ότι δεν είναι μόνοι. Πολλές φορές η παραπληροφόρηση αλλά και η ελλιπής πληροφόρηση από τους ιατρούς προς τους ασθενείς, τους αφήνει με απορίες και αναπάντητα ερωτήματα για το μετά. Μπορούν να γυμνάζονται; Μπορούν να τρώνε ό,τι θέλουν; Μπορούν να ξαναμιλήσουν για τον καρκίνο χωρίς να φοβούνται;
Ο καρκίνος δεν είναι παρά μια ασθένεια όπως όλες οι άλλες. Η μόνη διαφορά είναι στη διαδικασία ανάρρωσης όπου ο ασθενής πιθανόν να ταλαιπωρηθεί λίγο περισσότερο. Ο καρκίνος, όπως μου δίδαξε, είναι μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Μια δεύτερη ευκαιρία ο ασθενής να αναθεωρήσει τη ζωή, τα λάθη που έκανε στο παρελθόν και πώς θέλει να είναι το υπόλοιπο της ζωής.
*Κλινική ψυχολόγος, νευροψυχολόγος, MSc.
