Η 17η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας. Οι γονείς οι οποίοι απέκτησαν πρόωρα ένα μωρό μπορούν να καταλάβουν. Οι υπόλοιποι πρέπει να ξέρουν. Αυτά τα μωρά ήρθαν στον κόσμο αρκετά νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία. Εξού και το γεγονός ότι κάποιοι τα ονομάζουν «όψιμα πρόωρα» ή ακόμα και «βιαστικά μωρά».
 
Η ιατρική επιστήμη ορίζει ότι πρόωρο είναι κάθε μωρό που έχει γεννηθεί πριν από την 37η βδομάδα. Και όσο πιο πρόωρα έχει γεννηθεί ένα μωρό και όσο πιο χαμηλό βάρος γέννησης έχει, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος θνητότητας, επιπλοκών και προβλημάτων.  
 
Είναι απίστευτος ο αγώνας που καλούνται να δώσουν αυτά τα πρόωρα μωράκια μέσα από τη θερμοκοιτίδα, καθώς για μέρες, εβδομάδες ή και για πολλούς μήνες κάποια δίνουν πραγματική μάχη για να κερδίσουν την ίδιά τους τη ζωή. Τα περισσότερα από αυτά τα μωρά, χάριν κυρίως της άριστης φροντίδας και εξειδικευμένης περίθαλψης που τυγχάνουν στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) τα καταφέρνουν, χαρίζοντας μεθυστική ευτυχία στους γονείς τους και στέλλοντας μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας στους γύρω τους.  
 
Μάχη όμως με τα συναισθήματά τους κυρίως δίνουν έξω από τη θερμοκοιτίδα και οι γονείς. Με τη μάνα προφανώς να βιώνει τα εντονότερα συναισθήματα, αφού θα πρέπει να επιστρατεύσει δύναμη και κουράγιο για να αντέξει τον αποχωρισμό με το μωρό της, η κατάσταση του οποίου επιβάλλει, αμέσως μετά τη γέννησή του, τη μεταφορά και παραμονή του, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, σε θερμοκοιτίδα. Πιστέψτε το, δεν μπορούν να περιγραφούν με λόγια τα όσα βιώνει μια μάνα, έχοντας το πρόωρο νεογέννητό της στη θερμοκοιτίδα. Και δεν υπάρχει συγκλονιστικότερη ίσως εικόνα από τη μάνα εκείνη που μέσα από το γιαλί, προσπαθεί να επικεντρώσει το βλέμμα της στη θερμοκοιτίδα που βρίσκεται το δικό της παιδί. Αποζητώντας με αγωνία να διακρίνει έστω ένα μικρό κούνημα των ποδιών ή των χεριών του, ένδειξη και απόδειξη ότι το νεογέννητο αναπνέει… Και είναι κάτι τέτοιες στιγμές που επιβεβαιώνεται και η ρήση εκείνη που λέει ότι «τίποτα δεν θα σε κάνει τόσο χαρούμενη ή τόσο λυπημένη, τόσο περήφανη ή τόσο κουρασμένη, όσο η μητρότητα». Και πράγματι, η μητρότητα μεταμορφώνει τη γυναίκα, δίνοντάς της έναν νέο ρόλο να υπηρετήσει, αυτόν τον οποίο η φύση επιτάσσει. Αφοσίωση, αυταπάρνηση, ανιδιοτέλεια, υπομονή, αγώνας, στοργή, αγάπη και κατανόηση, είναι λέξεις κλειδιά οι οποίες κρύβονται πίσω από ένα «μαμά».
 
Έξω από τη ΜΕΝΝ (Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών). Οκτώ χρόνια μετά…
 
«Ίσως να προτιμούσες να μην είχες ακούσει ποτέ τη λέξη προωρότητα. Ίσως να μην σε αφορούν οι αναρτημένες φωτογραφίες με τα μωρά που βγήκαν ζωντανά από τη ΜΕΝΝ και τώρα σκάνε χαμόγελα καρδαμωμένα σε κάποιον πίνακα αναρτήσεων, όσο εσύ περιμένεις με την πράσινη φόρμα, τα μαλλιά πιασμένα και τα χέρια αποστειρωμένα στη σειρά, για να δεις τα δίδυμα αγόρια σου, μόλις είκοσι οκτώ εβδομάδων. Εντάξει μπορεί τα ράμματα να σε τραβάνε, το στήθος σου να βαραίνει και στο άκουσμα του κλάματος κάποιου μωρού, σου έρχεται ζαλάδα, αλλά εσύ στέκεις εκεί, με το βλέμμα χαμένο, απορώντας και η ίδια με τα πόδια σου που σε κρατάνε ακόμη όρθια εκεί. Μαζεύεις τα κομμάτια σου, για να είσαι εκεί. Κάποιες άλλες φορές πιάνεις τον εαυτό σου να επαναλαμβάνει μηχανικά κινήσεις ρουτίνας και μεταφέρεις το σώμα σου από το σπίτι στο μαιευτήριο και πάλι πίσω, κρατώντας αποστειρωμένα  μπουκαλάκια με τα ml και επιστρέφοντας με αυτά άδεια, στο άδειο σου σπίτι. Σου λείπουν οι κλωτσιές των αγοριών σου, στην κοιλιά, αυτές που πριν από λίγες μέρες μπορεί και να σε ενοχλούσαν. Κι ύστερα έρχονται οι τύψεις. Δεν φταις εσύ… είσαι αληθινή μάνα επειδή μπορείς να αντιστέκεσαι στο μητρικό σου ένστικτο να αρπάξεις στην αγκαλιά τα αγόρια σου και υπομένεις να τα βλέπεις με δεκάδες σωληνάκια, παίρνοντας μάλιστα ακόμη και δύναμη από το ευάλωτο κορμί τους. Ο ήχος από το θήλαστρο είναι εκεί και σου υπενθυμίζει πως κάνεις κάτι χρήσιμο για τα παιδιά σου. Είσαι εκεί. Η λαχτάρα σου να τους πάρεις αγκαλιά. Η πίστη σου ότι θα τα καταφέρουν. Οι κουβέντες που τους ψιθυρίζεις πίσω από τις τρύπες του κουτιού, το χέρι σου στην πλάτη τους και το ατελείωτο κλάμα που έρχεται όταν σου σκάνε ξαφνικά ένα χαμόγελο πίσω από το διάφανο δέρμα τους. Τότε είναι που κατανοείς ότι αυτά τα μωρά και άλλα τόσα μαζί τους, παλεύουν με τον πιο δυνατό σύμμαχο στο πλευρό τους, το ένστικτο της επιβίωσης».
 
Ο χρόνος παραμονής της οικογένειας στη ΜΕΝΝ αποτελεί μια έντονη περίοδο της ζωής με συναισθήματα εύθραυστων ισορροπιών, ανησυχίας, αγωνίας, φόβου και έντονης συναισθηματικής φόρτισης, που θα παραμείνει ανεξίτηλη στη ζωή, όπως επίσης ανεξίτηλη παραμένει και η εκτίμηση και η αγάπη για όλους τους λειτουργούς υγείας της ΜΕΝΝ. Συνεπώς, οι γονείς δεν πρέπει να είναι απλοί θεατές σ’ όλο αυτό που τους συμβαίνει. Είναι αναγκαίο να εμπλακούν στη φροντίδα του μωρού τους ώς εκεί που αρμόζει. Χρειάζεται να μπουν διακριτικά στη «ζωή» της ΜΕΝΝ, με μοναδικό στόχο τη βοήθεια σ’ αυτή την προσπάθεια. Πρέπει να νιώσουν τον χώρο της ΜΕΝΝ ότι είναι το σπίτι του μωρού τους, αλλά και το δικό τους. Μόνο έτσι θα το εκτιμήσουν και θα το σεβαστούν. Βέβαια, για να γίνουν όλα αυτά κατανοητά και αποδεκτά, χρειάζεται εκπαίδευση των γονιών για να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις περιποίησης και φροντίδας του μωρού τους, ώστε η παρουσία τους να είναι ωφέλιμη, υποβοηθητική και εποικοδομητική.
 
ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΔΙΔΑΓΜΑ ΖΩΗΣ
 
Όλο αυτό το ταξίδι ήταν ένα τεράστιο δίδαγμα ζωής. Έντονα βιώματα, δυνατά συναισθήματα, τα οποία αλλάζουν μια για πάντα τη ζωή σου. Γιατί περνώντας μέσα από αυτά, θα δεις κάποτε τον εαυτό σου διαφορετικό, ευγνώμων για το θαύμα που σου συνέβη. Ευγνώμων κάθε μέρα για το δώρο της ζωής. Κι αυτή η ευγνωμοσύνη θα σου χαρίσει έναν ψυχισμό απαλλαγμένο από τα μικρά και τα ανούσια της ζωής. Ιδιαίτερα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον παιδίατρο δρ Κυριάκο Χατζηλαμπρή για την πολύτιμη προσφορά του, ο οποίος βοήθησε στις δύσκολες και κρίσιμες στιγμές της ζωής αυτών των παιδιών, αλλά και την ΜΕΝΝ του Νοσοκομείου Αρ. Μακαρίου ΙΙΙ Λευκωσίας.
 
Όπως είναι αντιληπτό η προωρότητα αποτελεί σήμερα μείζον θέμα ιατρικό κοινωνικό και οικονομικό. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτής της ευαισθητοποίησης έχουμε έναν ευγενή στόχο: Να στηρίξουμε το παιδί με την ίδρυση κάποιου φορέα, ο οποίος θα δραστηριοποιείται σε σχέση με την ευημερία του παιδιού της πρώιμης γέννας και των γονιών τους, σε συνδυασμό με άλλες κοινωνικές, φιλανθρωπικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
 
*Καθηγήτρια Φιλολογίας