Καλούς και κακούς εκδότες έχει γνωρίσει πολλούς η Ελλάδα. Ο χώρος των ΜΜΕ και η επικίνδυνη συνάφειά του με την πολιτική εξουσία τους εξοπλίζει με δύναμη τεράστια. Λίγοι την έχουν χρησιμοποιήσει για καλό. Οι περισσότεροι, μόνο για δικό τους. Για αυτό και στο ύστατο κατευόδιο λίγοι τους συνοδεύουν: Οικείοι, στενοί συνεργάτες και ευεργετηθέντες. Η «κοινή γνώμη», αυτή που υποτίθεται ότι ήταν η ιερή πελατεία τους, δεν τους λέει ούτε «γεια». Αυτή γράφει και το τελευταίο πρωτοσέλιδό τους. Μια νεκρολογία σιωπής.
Ο Γιώργος Κουρής, που πέθανε την Δευτέρα 30 Απριλίου σε ηλικία 81 ετών, ήταν από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στον χώρο του ελληνικού Τύπου. Έβαλε σε αυτόν μια σφραγίδα τόσο ανεξίτηλη, που ακόμα και οι πιο μετριοπαθείς σχολιαστές συμφωνούν ότι συνδέεται άρρηκτα με το όνομά του. Η σφραγίδα γράφει «αυριανισμός», και βγαίνει από τον τίτλο της εφημερίδας-ναυαρχίδας του, την «Αυριανή».
Η λέξη είναι κατ’ ουσία μία ενισχυμένη παραλλαγή της λέξης «λαϊκισμός». Οι επιπρόσθετες ουσίες της είναι: η στοχοποίηση ανθρώπων, η κατά ριπάς εκτόξευση λάσπης εναντίον τους, η διαρκής απειλή «μη τολμήσεις να μας αμφισβητήσεις ή να μας πάς κόντρα», και η επιστράτευση ενός αγράμματου και φανατικού ακροατηρίου το οποίο και στρέφει εναντίον των εκάστοτε εχθρών του.
Από τη στιγμή που γνωστοποιήθηκε ο θάνατός του, βρίσκει κάποιος σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έναν μεγάλο όγκο αναρτήσεων που είναι επικεντρωμένα σε τούτο ακριβώς το φαινόμενο που εισήγαγε ο Γιώργος Κουρής στην ελληνική κοινωνία. Το φαινόμενο του «αυριανισμού». Που κατά τους περισσότερους, ακόμα ζει και βασιλεύει.
Δεν είναι υβριστικά τα κείμενα, και αυτό είναι παράξενο διότι ο ίδιος ο εκλιπών φημιζόταν (ακόμα και ο ίδιος) για την άκομψή του λαλιά. Επίσης, δεν επικεντρώνονται σε επιχειρηματικές επιλογές και δραστηριότητές του, που επίσης σηκώνουν πολλή κουβέντα. Περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε αυτό το «ρεύμα απρέπειας και αθλιότητας» που απλώθηκε σε όλη την κοινωνία, που κατέστρεψε πολλούς ανθρώπους διαλύοντάς τους ψυχολογικά, και που πέρασε στην ψυχοσύνθεση των εύκολων μαζών ως «κίνημα εξουσίας».
Ο Γιώργος Καρελιας, από τους πιο έμπειρους και καταξιωμένους πολιτικούς συντάκτες στην Ελλάδα, γράφει ένα κομμάτι στο Protagon.gr, για τον άνθρωπο και εκδότη Κουρή, τον οποίο γνώρισε και μια φορά κατ’ ιδίαν όταν εκείνος τον φώναξε για να τον πάρει μεταγραφή από την «Ελευθεροτυπία» στην «Αυριανή».
Το αποτύπωμα, γράφει, που άφησε ο Κουρής τα τελευταία τριάντα χρόνια στον δημόσιο βίο και ειδικά στα μέσα ενημέρωσης έχει σχέση με το φαινόμενο του άκρατου και παντός καιρού λαϊκισμού, ο οποίος στην περίπτωσή του πολιτογραφήθηκε ως «αυριανισμός». Το «παντός καιρού» έχει ιδιαίτερη σημασία. Διότι η γενική εντύπωση που επικρατεί είναι ότι ο Κουρής ταυτίστηκε με το ΠΑΣΟΚ. Αυτό ισχύσει εν μέρει και μόνο για την πρώτη κυβερνητική περίοδό του.
«Οι πολιτικές και μιντιακές κωλοτούμπες του μακαρίτη είναι περισσότερες και εμβληματικότερες από τις αντίστοιχες των πολιτικών. Κατά καιρούς υποστήριξε σχεδόν όλες τις κυβερνήσεις και μετά, αν δεν του έκαναν κάποια χατίρια, στρεφόταν εναντίον τους», σημειώνει ο συντάκτης, και παραθέτει ενδεικτικά μερικά παραδείγματα:
– Στις εκλογές του 1981 πανηγύρισε σαν προσωπική του επιτυχία τη νίκη του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου.
– Όμως, στην περίοδο του 1994 πρωτοστάτησε στην επίθεση εναντίον του, στρεφόμενος και προσωπικά εναντίον του Ανδρέα και της συζύγου του.
– Υποστήριξε στην αρχή τον Κώστα Σημίτη, αλλά αργότερα του επιτέθηκε με σφοδρότητα. Υπουργοί της εποχής μού είχαν πει ότι είχε ζητήσει από την κυβέρνηση κάτι «που δεν μπορούσε να γίνει».
– Παρασυρμένος από αυτό το (έκτοτε μόνιμο) «αντισημιτικό» μένος του, υποστήριξε και την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.
– Υποστήριξε τον Αντώνη Σαμαρά το 2012.
– Αμέσως μετά υποστήριξε με πάθος τον Αλέξη Τσίπρα. Μέχρι τα στερνά του.
Για κάθε μία από αυτές τις εκδοτικές κωλοτούμπες, το protagon παραθέτει και μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά πρωτοσέλιδα της εφημερίδας του Κουρή.
Ενδεικτική ήταν η σύγκρουση του Κουρή με τον Μάνο Χατζιδάκι, στη διάρκεια της οποίας ελάχιστοι πήραν το μέρος του συνθέτη. Ακόμη και πολιτικοί της Αριστεράς συντάχθηκαν με την «Αυριανή». Ο εκδότης έφτασε μέχρι και του σημείου εκχυδαϊσμού της σεξουαλικότητας του συνθέτη, καλώντας τον πρωτοσέλιδα «στείλε μας την διεύθυνσή σου για να σου στείλουμε ένα καλάθι από σύκα».
Ο Χατζιδάκις, ευτυχώς δεν μασούσε από τέτοιες μαγκιές. Κατά βάθος, με όλη του την τρυφερότητα, ήταν πολύ πιο μάγκας από τον Κουρή, που σε κάθε περίπτωση αισθανόταν την ανάγκη να δηλώνει ανοικτά «εγώ είμαι άντρας ρε», ή ότι «εγώ φορά παντελόνια».
Έτσι, όπως θυμίζει και ένας χρήστης στο twitter, στις 7 Σεπτεμβρίου του 1987, περίοδος που θριάμβευε ο «αυριανισμός», λίγο πρίν αρχίσει μια συναυλία του στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο Στάδιο των Αθηνών με την Νάνα Μούσχουρη, στάθηκε μπροστά στο μικρόφωνο και, απευθυνόμενος σε χιλιάδες ανθρώπους, κατήγγειλε δημόσια και ανοικτά την «Αυριανή», τον εκδότη της, και τους συνοδοιπόρους τους. Αυτό το απόσπασμα είναι αναρτημένο σε σελίδα Φίλων του Χατζιδάκι:
«… φυλλάδα που μολύνει τον ελλαδικό χώρο με αναίδεια, χυδαιότητα, τραμπουκισμό και κολακεία συμπολιτών μας (…) που κολακεύεται να πιστεύει σαν τον Καραγκιόζη ότι αυτή έριξε τον Καραμανλή. Ενώ το μόνο που κατάφερε ήταν να κατακρημνίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια (…) Που ισχυρίζεται ότι προστατεύει τη δημοκρατία όσο είναι δυνατόν να την προστατεύει ένα τρωκτικό της. Που αποκομίζει κέρδη κολακεύοντας την αγραμματοσύνη και την ασημαντότητα σαν άλλη Αγία Αθανασία του Αιγάλεω. Και καταλήγει: Η Αυριανή πρέπει να κλείσει. Κι αυτό είναι το νόημα της αποψινής συμμετοχής μου στο Καλλιμάρμαρο».
Η Αυριανή δεν έκλεισε. Αλλά έκλεισε το κεφάλαιο της ζωής του εκδότη της. Και μένει να δούμε αν και πόσσο θα αντέξει ακόμα η κληρονομιά που άφησε.
Η φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι από εκεί.
