«Θάβοντας τον αδερφό μου στο πεζοδρόμιο» του Τζακ Θορν σε σκηνοθεσία Γιάννη Καραούλη.
Σαν σήμερα, πριν από έναν ακριβώς χρόνο, ο 14χρονος –τότε- γιος μου βίωσε την πρώτη του σκληρή εμπειρία απώλειας. Έχασε εξαιτίας μιας σπάνιας αυτοάνοσης νόσου την κολλητή και συμμαθήτριά του Λίλη με την οποία γνωρίζονταν από βρέφη. Επειδή όσοι έχουμε παιδιά επί της ουσίας ωριμάζουμε μαζί τους και εντρυφούμε στις προκλήσεις της γονεϊκότητας βουτώντας αμάθητοι σε αχαρτογράφητα νερά, αναπόφευκτα προέκυψε μια αγωνία σε σχέση με τη διαχείριση μιας τόσο δριμείας και αλγεινής εμπειρίας για έναν άμαθο έφηβο. Κυρίως για την επεξεργασία και νοηματοδότηση του πένθους και τις επιπτώσεις του σε μια κατά κανόνα εύθραυστη και σύνθετη ψυχοσύνθεση.
Είναι τρομακτικό πόσο άμαθοι και αδέξιοι είμαστε οι γονείς σε μια ηλικιακά τόσο κρίσιμη και ευάλωτη φάση των παιδιών. Καθώς βιώνουν σαρωτικές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές, σπάζουν το κέλυφος και υψώνουν ανάστημα, αρχίζοντας να ψηλαφούν την ταυτότητα, την ανεξαρτησία, τη θέση τους στον κόσμο. Αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερός που αυτή την καθοριστική περίοδο στη γονεϊκή μου διαδρομή την επικουρεί το θέατρο. Συμπίπτει με μια σειρά από εξειδικευμένες, εύστοχες παραγωγές που απευθύνονται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Και ειδικότερα η δουλειά που γίνεται στις Αποθήκες του ΘΟΚ στο πλαίσιο των Δράσεων «Νέος σε έρημο νησί» έρχεται γάντι.
Αν κι ο γιος μου είχε μέχρι τώρα την ευκαιρία να «ψηθεί» και με δεκάδες παραστάσεις που προορίζονταν για ενήλικες, θεωρώ ότι σε καμία περίπτωση δεν έχει την πολυτέλεια να «σνομπάρει» και να προσπερνά ένα είδος θεάτρου φτιαγμένο ειδικά για την ηλικία του. Όταν μάλιστα είναι αποκύημα τριβής του συγγραφέα με νεανίσκους και αφορά θέματα που πραγματικά τους απασχολούν -κι όχι αυτά που ΕΜΕΙΣ νομίζουμε ότι τους απασχολούν. Ένα τέτοιο έργο είναι και το «Θάβοντας τον αδερφό μου στο πεζοδρόμιο» του Τζακ Θορν, ενός έμπειρου και καταξιωμένου συγγραφέα και σεναριογράφου που ωστόσο, όπως πολλοί άλλοι επιφανείς ομότεχνοί του, δεν δίστασε να συμμετέχει στο πρόγραμμα εφηβικού θεάτρου «Connections» του National Theatre που από το 1995 παράγει ανελλιπώς αιχμηρά διαμάντια.
Είναι ένα ταξίδι ενηλικίωσης και αυτογνωσίας, που από τον τίτλο κιόλας (Burying Your Brother in the Pavement) δεν κρύβει ότι καταπιάνεται με σκληρά και ευαίσθητα θέματα: το πένθος, η σεξουαλικότητα, οι οικογενειακές σχέσεις, η αυτοχειρία. Πάνω απ’ όλα φέρνει τον θεατή –οποιασδήποτε ηλικίας- αντιμέτωπο με ερεθιστικά ερωτήματα σχετικά με το πόσο καλά τελικά γνωρίζουμε ανθρώπους με τους οποίους κυριολεκτικά μεγαλώνουμε μαζί.
Το έργο πυροδοτεί συνειρμούς που παραπέμπουν σε μύθους όπως αυτός της Αντιγόνης ή του Ορφέα και της Ευριδίκης. Μην αντέχοντας το σκοτάδι της ακατανοησίας, ο ήρωας επιδιώκει να «θάψει» τον αδερφό του συμβολικά στο σημείο όπου ξεψύχησε, προκειμένου να τον ανακαλύψει, να τον «ζωντανέψει» και να τον κρατήσει για πάντα μέσα του. Δηλαδή, να διαπραγματευτεί την ιδέα του θανάτου και να συμφιλιωθεί με την απώλεια. Το έργο επεκτείνεται δημιουργικά και σε θεματικές όπως το επίκαιρο, ταξικά φορτισμένο κοινωνικό-πολεοδομικό φαινόμενο του «εξευγενισμού» (gentrification).
Η καλλιτεχνική ομάδα των Αποθηκών, προεξάρχοντος τη φορά αυτή του Γιάννη Καραούλη, λειτουργεί σαν καλοκουρδισμένη ορχήστρα. Όχι μόνο ασπάζεται τις οδηγίες του συγγραφέα για μια απόδοση ζωηρή, δροσερή, πολύχρωμη, κινητική και ελεύθερη, αλλά και επαυξάνει. Η γκάμα των συναισθημάτων από το χιούμορ στη συγκίνηση, όπως και η τραμπάλα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας αναδεικνύεται με τολμηρό και τρυφερό τρόπο, εστιάζοντας στο αυτοαναφορικό σύμπαν του εφήβου. Χωρίς να κανοναρχεί, χωρίς να κανακεύει τον θεατή και ιδίως χωρίς να παραβλέπει το γεγονός ότι εκ των πραγμάτων η πραγματική ζωή είναι πολύ σκληρότερη από το θέατρο, η πρόταση δημιουργεί ένα σύμπαν περιπετειώδες, πολυκύμαντο και ανατρεπτικό. Όσο η ανατροφή ενός παιδιού.
* Αυτό το κείμενο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Λίλης. Θα τη θυμόμαστε πάντα με αγάπη.
Φιλελεύθερα, 13.2.2022
