Καύσιμα και λογαριασμοί της ΑΗΚ αυξάνουν τα μηνιαία έξοδα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, παρά τις φοροελαφρύνσεις που παραχωρούνται τους τελευταίους μήνες από την κυβέρνηση, οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι επαρκείς για να αντισταθμίσουν την ιλιγγιώδη αύξηση των τιμών. Πλέον, η επίσκεψη στα πρατήρια βενζίνης κατάντησε εφιάλτης για τους καταναλωτές, οι οποίοι κάθε φορά πληρώνουν περισσότερα για να ανεφοδιάσουν με καύσιμα τα οχήματα τους ή βάζουν λιγότερη βενζίνη με τα ίδια λεφτά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Δεν φεύγει γρήγορα η ακρίβεια

Επίσης, πανικό παθαίνουν οι περισσότεροι πολίτες όταν ανοίγουν τους παραφουσκωμένους λογαριασμούς της ΑΗΚ. Η αύξηση των τιμών καυσίμων και ηλεκτρισμού στην Κύπρο προκαλεί ζάλη και όπως φαίνεται η κούρσα των αυξήσεων δεν έχει τελειωμό. Από την περίοδο της πανδημίας της Covid μέχρι σήμερα, οι τιμές χωρίς υπερβολή έχουν διπλασιαστεί. Για παράδειγμα,  αρχές Μαϊου του 2020 η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης ήταν 96 σεντ το λίτρο, ενώ τις τελευταίες μέρες η μέση τιμή παγκύπρια ήταν €1.79 το λίτρο, η χαμηλότερη τιμή ήταν €1.71 το λίτρο και η ψηλότερη ήταν €1.86 το λίτρο.

Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, φέτος, στο τέλος Μαϊου, η βενζίνη ήταν κατά 48 σεντ πιο ακριβή το λίτρο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021. Παράλληλα, σε σχέση με το 2020, η βενζίνη τέλος του περασμένου μήνα ήταν 70 σεντ πιο ακριβή. Ουσιαστικά, τον Μάρτιο του 2020 και για μερικούς μήνες οι τιμές των καυσίμων είχαν συρρικνωθεί, λόγω της ύφεσης που είχε παρατηρηθεί παγκόσμια και η οποία επηρέασε τις τιμές διεθνώς. Αξίζει να σημειωθεί πως οι πιο πάνω αυξήσεις αφορούν τις τιμές των καυσίμων πριν από την επιβολή των φόρων, δηλαδή του ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων.

Μάλιστα, από την ανάλυση των στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών διαφαίνεται πως μετά την επιβάρυνση των καυσίμων με φορολογίες, ο μέσος όρος αύξησης των τιμών είναι 60 με 70 σεντ το λίτρο. Παράλληλα, τα στοιχεία καταδεικνύουν πως η τιμή της βενζίνης στην Κύπρο είναι πολύ πιο χαμηλή από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε αντίθεση με την τιμή του πετρελαίου κίνησης, η οποία παρόλο που δεν κινείται στα ίδια επίπεδα με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο, η διαφορά είναι 2 με 5 σεντ το λίτρο.

Να σημειωθεί πως μπορεί τα στοιχεία να δείχνουν πως η μέση τιμή των καυσίμων στην Ευρώπη είναι πιο αυξημένη απ’ ό,τι στην Κύπρο, ωστόσο, στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ έχουν επαρκείς δημόσιες συγκοινωνίες και δεν έχουν τόσο μεγάλη εξάρτηση από την αυτοκίνηση όπως στην Κύπρο. Ο «Φ» παρουσιάζει το ράλι τιμών στις τιμές των καυσίμων που καταγράφονται από το 2019 μέχρι το τέλος Μαϊού του 2022. Φέτος, από την πρώτη του χρόνου μέχρι τον περασμένο Μάιο η τιμή των καυσίμων ανέβηκε 19 φορές, σπάζοντας κάθε φορά νέο ρεκόρ στις τιμές.

Η πορεία της βενζίνης

Αναλυτικά, την 30η Μαϊου 2022 η βενζίνη 95 οκτανίων στην Κύπρο πωλείτο προς €1.72 το λίτρο, περιλαμβανομένων των φόρων, σε σχέση με €2.01 το λίτρο κατά μέσο όρο στην ΕΕ. Πριν από την επιβάρυνση με φόρο, ο μέσος όρος τιμής της βενζίνης ήταν €1.07 το λίτρο και σε χώρες της ΕΕ ήταν €1.13 τα λίτρο.

Εξάλλου, πηγαίνοντας πίσω ένα χρόνο, δηλαδή την 31η Μαϊου του 2021, η μέση τιμή πώλησης των βενζίνης 95 οκτανίων (περιλαμβανομένων των φόρων), πωλείτο στη χώρα μας προς €1.23 το λίτρο, ενώ στην Ευρώπη ήταν €1.39 το λίτρο. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως η τιμή της βενζίνης πριν μπει σε αυτήν το καπέλο των φόρων ήταν τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ευρώπη στα ίδια επίπεδα, καθώς πωλείτο στην τιμή των 59 σεντ το λίτρο.

Από την άλλη, χαμηλές ήταν οι τιμές των πετρελαιοειδών στην Κύπρο την 1η Ιουνίου του 2020,  καθώς η τιμή πώληση τους ήταν 96 σεντ το λίτρο (περιλαμβανομένων φόρων), σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου η μέση τιμή ήταν €1.18 το λίτρο. Χωρίς τις φορολογίες, η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων στην Κύπρο ήταν 37 σεντ και 42 σεντ στην Ευρώπη. Στο μεταξύ, στις 27 Μαϊου του 2019, οι τιμές της αμόλυβδης βενζίνης (περιλαμβανομένων φόρων) ήταν €1.24 στην Κύπρο και €1.43 το λίτρο στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι, εξαιρουμένων των φορολογικών επιβαρύνσεων, η τιμή της βενζίνης στην Κύπρο ήταν 61 σεντ το λίτρο και ο μέσος όρος τιμής στην ΕΕ ήταν 63 σεντ το λίτρο.

Δεν συμφέρει το πετρέλαιο

Ασύμφορη είναι η χρήση των πετρελαιοκίνητων οχημάτων, εξαιτίας των τσουχτερών τιμών. Συγκεκριμένα, η τιμή του πετρελαίου κίνησης (περιλαμβανομένων των φόρων), τέλος Μαϊου η μέση τιμή πώλησης ήταν €1.81 το λίτρο, ενώ στην ΕΕ ήταν €1.86 το λίτρο. Χωρίς τις φορολογίες, το πετρέλαιο κίνησης στην Κύπρο ήταν €1.18 στην Κύπρο και ο μέσος όρος τιμής στην ΕΕ ήταν €1.12 το λίτρο. Εξάλλου, την 31η Μαϊου του 2021 η μέση τιμή πώλησης χωρίς φόρους στην Κύπρο και στην Ευρώπη ήταν στα ίδια επίπεδα – 63 σεντ το λίτρο. Μετά την επιβολή φορολογιών, στη χώρα μας η τιμή του πετρελαίου κίνησης ανέβηκε στο €1.24 το λίτρο και στην Ευρώπη €1.20.

Το προηγούμενο έτος, τη χρονιά της έξαρσης της πανδημίας, η τιμή του πετρελαίου με τους φόρους στη χώρα μας ήταν €1 το λίτρο και στην ΕΕ πωλείτο 99 σεντ το λίτρο. Να σημειωθεί πως χωρίς τις φορολογίες οι τιμές στην Κύπρο ήταν 42 σεντ το λίτρο και στην Ευρώπη 46 σεντ το λίτρο. Στο μεταξύ, περί τα τέλη Μαϊου του 2019 το πετρέλαιο κίνησης στη χώρα μας πωλείτο €1.28 το λίτρο κα στην ΕΕ €1.39 το λίτρο (περιλαμβανομένων των φόρων), ενώ χωρίς τη φορολογία η  μέση τιμή ήταν 66 σεντ το λίτρο.

Κόστος ηλεκτρισμού στα νοικοκυριά

Φέτος, το ποσοστό δαπάνης του νοικοκυριού στην Κύπρο, στην Ευρώπη και στην Ευρωζώνη, για αγορά ηλεκτρισμού, κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα και είναι 3.1%. Πέρσι, η δαπάνη των νοικοκυριών στη χώρα μας για ηλεκτρισμό ήταν 3% και 2.9% στην Ευρώπη και Ευρωζώνη. Το 2020 η δαπάνη για ρεύμα στην Κύπρο ήταν 2.5%, στην Ευρώπη 2.6% και στην Ευρωζώνη 2.7%. Το 2019, Κύπρος και Ευρωπαϊκή Ένωση είχαν παραπλήσιο ποσοστό δαπάνης ηλεκτρισμού, 2.7% στην Κύπρο και στην Ευρωζώνη 2.8%. Να σημειωθεί πως ο υπολογισμός του ποσοστού δαπάνης του νοικοκυριού για ηλεκτρισμό στηρίζεται στον συντελεστή στάθμισης του ηλεκτρικού ρεύματος, όπως αυτός έχει υπολογιστεί (βασιζόμενος στα στοιχεία της ΑΗΚ και των εθνικών λογαριασμών), για τον καταρτισμό του εναρμονισμένου δείκτη τιμή καταναλωτή.

Στις 20 του μήνα τα νεότερα για τις προτάσεις νόμου

Το Υπουργείο Οικονομικών απέστειλε τα σχετικά στοιχεία στη Βουλή μετά τη συζήτηση των προτάσεων νόμου του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ και της ΔΗΠΑ, με τις οποίες προτείνεται οριζόντια στήριξη καταναλωτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση διαφωνεί με τις προτάσεις νόμου, οι οποίες υποστηρίζει ότι αυξάνουν τον πληθωρισμό και έχουν δημοσιονομικό κόστος  γύρω στα €282 εκατ. τον χρόνο.

Η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ προβλέπει κατάργηση της διπλής φορολογίας στα καύσιμα μέχρι το τέλος του χρόνου, δηλαδή, να τερματιστεί η επιβολή ΦΠΑ στον φόρο κατανάλωσης, και κοστολογείται από το αρμόδιο υπουργείο στα €60 εκατ.

Στα €89 εκατ. (εκ των οποίων τα €73 εκατ. κοστολογούνται και στις εισηγήσεις της ΔΗΠΑ) εκτιμάται το κόστος της πρότασης νόμου του ΔΗΚΟ, που προτείνει κατάργηση του ΦΠΑ στη ρήτρα αναπροσαρμογής των καυσίμων της ΑΗΚ μέχρι τέλος του έτους. Ωστόσο, το ΔΗΚΟ υποστηρίζει πως η πρότασή του κοστολογείται στα €44 εκατ.

Εξάλλου, στα €206 εκατ. φτάνει το κόστος της πρότασης νόμου της  ΔΗΠΑ για έξι μήνες, για μηδενικό ΦΠΑ σε τρόφιμα, φάρμακα και στους ρύπους, καθώς και μείωση του ΦΠΑ στο 5% στα εστιατόρια και υπηρεσίες επισιτισμού.

Στις 20 του μήνα, σε νέα συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών, θα αποφασιστεί για το τι μέλλει γενέσθαι με τις προτάσεις νόμου, λαμβανομένου υπόψη της πρόθεσης του υπουργού Οικονομικών Κωσταντίνου Πετρίδη να διαβουλευθεί με τα κόμματα για να βρουν μια λύση που να ικανοποίει όλα τα μέρη.