Ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης εξηγεί το πώς θα μπορούσε να αποτραπούν οι τουρκικοί σχεδιασμοί για το άνοιγμα της περιφραγμένης πόλης, διά της νομικής οδού. Σημειώνει ότι όπως έχει διαπιστωθεί από τις προθέσεις των Τούρκων, αυτό το οποίο θέλουν τόσο η Τουρκία όσο και το κατοχικό καθεστώς, είναι η αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου των Βαρωσίων, συνολικής έκτασης 425 τεμαχίων.
Συνεπώς, αυτό το οποίο θα πρέπει να επιδιώξουμε, είναι διά της νομικής οδού, να στερήσουμε από τους Τούρκους το παραλιακό μέτωπο, ούτως ώστε ως συνέπεια αυτού, να αποτραπούν και οι γενικότεροι σχεδιασμοί για άνοιγμα και εποικισμό της πόλης. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω μαζικής προσφυγής στην Επιτροπή Ακινήτων περιουσιών, στη βάση του μοντέλου της προσφυγής Τιτίνας Λοϊζίδου, που αφορά απαίτηση αποζημίωσης για απώλεια χρήσης. Ειδάλλως, οι τουρκικοί σχεδιασμοί θα προωθηθούν κανονικά για την περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου.
– Πόσο ανησυχητικές θεωρείτε τις απειλές για το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου;
– Θεωρώ αυτές τις απειλές πολύ σοβαρές και πράγματι ανησυχώ. Η εκτίμηση μου είναι ότι η περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου θα ανοίξει πριν από τη λύση του Κυπριακού.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Χ Factor για κατεχόμενες περιουσίες
– Υπάρχει δυνατότητα να αποτραπούν αυτοί οι σχεδιασμοί;
– Σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο γίνονται διάφορες κινήσεις. Δεν θα αναφερθώ σε αυτά, διότι δεν είναι ειδικότητα μου. Θα ήθελα να περιοριστώ στο νομικό επίπεδο. Στο δικό μου μυαλό, την περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου οι Τούρκοι την θέλουν, ειδικά για το παραλιακό της μέτωπο. Άρα εάν κάνουμε κάτι το οποίο να στερεί στους Τούρκους τη χρήση του παραλιακού μετώπου, τότε έχουμε πιθανότητες να αποτρέψουμε το άνοιγμα και τον εποικισμό της πόλης. Το παραλιακό μέτωπο είναι 425 τεμάχια και θα μπορούσαν κάλλιστα σε πρώτη φάση, λόγω του επείγοντος, να γίνουν προσφυγές για αυτές τις περιουσίες πρώτα έτσι ώστε σε περίπτωση που η τουρκική πλευρά, αποφασίσει να ανοίξει την περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις περιουσίες αυτές, διότι σύμφωνα με το δικό τους δίκαιο, η Επιτροπή Ακίνητων περιουσιών της Τουρκίας, θα πρέπει να αποδώσει τις περιουσίες στους ιδιοκτήτες, διότι απλούστατα, δεν υπάρχει χρήστης. Η ίδια λογική βέβαια μπορεί να ακολουθηθεί και στις υπόλοιπες περιουσίες στην περιφραγμένη πόλη, στο σύνολο της οποίας είναι περίπου 6.100 σε μία επιφάνεια 6,5 τχλμ.
– Είχατε εκφράσει την άποψη στο παρελθόν ότι θα πρέπει να γίνει μαζική προσφυγή των Αμμοχωστιανών για την πόλη τους. Πρακτικά πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει;
– Βέβαια πιστεύω ότι μπορεί να γίνει. Θεωρώ ότι ο Δήμος Αμμοχώστου μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλία ή το Επιμελητήριο Αμμοχώστου, ή κάποιος άλλος φορέας της πόλης αλλά και οι πολίτες από μόνοι τους, μπορούν να πάνε να βρουν ένα δικηγόρο και να του αναθέσουν να το κάνει. Μετά την υπόθεση Δημόπουλου, η διεκδίκηση των δικαιωμάτων των Βαρωσιωτών, για να φτάσει στο ΕΔΑΔ, αναγκαστικά πρέπει να περάσει από την Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας στα κατεχόμενα, της οποία κρίθηκε η νομιμότητα, αλλά δεν κρίθηκε ακόμα η αποτελεσματικότητα. Για αυτό πρέπει να καταχωρούνται αυτού τους είδους οι προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για να εκτίθεται η Τουρκία, για την αναποτελεσματικότητα της Επιτροπής αυτής. Για παράδειγμα, δεν παραδέχεται η ίδια η Επιτροπή ότι έγιναν συμφωνίες για πώληση περιουσιών ή αποζημίωση της τάξης των 300 εκατ. στερλινών. Από αυτά, μόνο τα 200 εκατ. στερλίνες έχουν πληρωθεί και οι υπόλοιποι σιγά- σιγά, στρέφονται στο ΕΔΑΔ. Έχουμε συγκεκριμένο παράδειγμα πριν από 3- 4 μήνες όπου η υπόθεση πήγε στο ΕΔΑΔ και μισό εκατομμύριο που είχε συμφωνηθεί πληρώθηκε αμέσως. Άρα βλέπουμε αυτές τις κινήσεις να γίνονται.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Απουσιάζει η Δημοκρατία από υπόθεση του ΕΔΑΔ
– Είχατε κάποιες επαφές με ξενοδόχους και άλλους παράγοντες της πόλης αυτό το διάστημα. Τι συζητήσατε;
– Η γραμμή μου είναι αυτή που περιέγραψα. Για την περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου, πιστεύω ότι μόνο νομικό μέτρο που υπάρχει για να αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο άνοιγμα της πόλης και χρήση των περιουσιών από Τούρκους, είναι προσφυγή στην Επιτροπή Ακινήτων, με στόχο να ζητήσουμε αποκατάσταση των περιουσιών, δεδομένου ότι τώρα δεν υπάρχει χρήστης. Το Βαρώσι, όπως και άλλες στρατιωτικές ζώνες στα κατεχόμενα, δεν είναι το κλασικό σενάριο των κατεχόμενων περιουσιών, όπου υπάρχει μία συζήτηση μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη. Άρα ποια είναι η δικαιολογία που θα προβάλει η τουρκική πλευρά, για τη μη αποκατάσταση της περιουσίας ενός αιτητή όταν ανοίξει η περιφραγμένη πόλη.
– Είχατε κάνει δήλωση και τον ισχυρισμό περί περιουσιών του ΕΒΚΑΦ ότι αυτό το θέμα είναι ξεκαθαρισμένο. Έχετε εξασφαλίσει και άλλα στοιχεία για αυτή την υπόθεση;
– Το θέμα αυτό το μελετούμε εδώ και πολύ καιρό. Το ΕΒΚΑΦ που είναι το φιλανθρωπικό ίδρυμα της μουσουλμανικής θρησκείας στην Κύπρο και το οποίο διαχειρίζεται πολλές περιουσίες στην Κύπρο, ισχυρίζεται ότι τον καιρό της Αγγλοκρατίας, οι Άγγλοι είχαν κακοδιαχειριστεί ή ξεπουλήσει περιουσίες του ΕΒΚΑΦ και ότι αυτό έγινε κατ’ αντίθεση με το νόμο που διέπει τη διαχείριση, ότι δηλαδή δεν μπορούν να πωλούνται αυτές οι περιουσίες και δεδομένης αυτής της αγγλικής παρανομίας, ισχυρίζονται τώρα ότι οι τίτλοι ιδιοκτησίας που είχαν από το 1900 είναι ακόμα έγκυροι. Στο επιχείρημα τους αυτό, υπάρχουν σίγουρα πολλές απαντήσεις. Η πιο απλή όμως είναι ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, στο Παράρτημα U, η τουρκοκυπριακή πλευρά και ειδικά ο Κουτσιούκ και ο Ντενκτάς, υπέγραψαν ότι με την καταβολή του ποσού του 1,5 εκατ. στερλινών, θα απαλλάσσονταν οι Άγγλοι από οποιεσδήποτε απαιτήσεις από την τουρκοκυπριακή κοινότητα, περιλαμβανομένου και του ΕΒΚΑΦ. Μάλιστα κάτι που πολλοί ξεχνούν είναι ότι ο δρ Κουτσιούκ ήταν και ο πρόεδρος του υψηλού συμβουλίου του ΕΒΚΑΦ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Δημητριάδης: «Άστοχες» οι αναφορές της Ν.Υ για τις προσφυγές κατά Τουρκίας
Οπόταν, όταν υπέγραφε αυτή την εξόφληση, υπέγραφε εκ μέρους του ΕΒΚΑΦ. Μάλιστα, από αυτό το 1,5 εκατ. στερλίνες το μισό εκατ. μπήκε στον προσωπικό λογαριασμό του Κουτσιούκ και του Ντενκτάς, για να καλύψει τις επείγουσες ανάγκες της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Από ό,τι κατάφερα να μάθω, μέρος από αυτό το ποσό, δόθηκε για να χτιστεί το γνωστό ξενοδοχείο Σερράι στην κατεχόμενη Λευκωσία. Τα υπόλοιπα λεφτά ακόμα δεν ξέρουμε τι έγιναν. Αλλά υπάρχει ακόμα ένα σημείο το οποίο το ΕΒΚΑΦ αποφεύγει να αποκαλύψει. Από το 1944 με συγκεκριμένη νομοθεσία, η αγγλική αποικιοκρατική κυβέρνηση, παραδέχτηκε την κακοδιαχείριση που είχε γίνει για το ΕΒΚΑΦ και είχε ξεκινήσει να πληρώνει το ποσό των 2.300 στερλινών κάθε χρόνο εσαεί. Δηλαδή συμφώνησε η αγγλική κυβέρνηση τότε με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και ειδικά το ΕΒΚΑΦ ότι έγιναν αυτές οι ζημιές και έπαιρναν αυτά τα λεφτά.
Το 1960, όταν γίνονταν οι διαπραγματεύσεις για τη Δημοκρατία, οι Τουρκοκύπριοι ήρθαν και είπαν ότι παίρνουν αυτά τα λεφτά ώς το 1959 και εάν δεχτούν οι Άγγλοι να τα κεφαλαιοποιήσουν και να τους δώσουν 900 χιλ. στερλίνες δεχόμεθα ότι με αυτόν τον τρόπο συμβιβάζουμε τις απαιτήσεις μας. Μάλιστα ζήτησαν και επιπρόσθετα 3 εκατ. στερλίνες για διάφορες άλλες ζημιές για βοήθεια που ήθελαν οι Τουρκοκύπριοι. Τελικά, τους «παζάρεψαν» οι Άγγλοι και κατέληξαν στο 1,5 εκατ. στερλίνες, από τις οποίες το μισό εκατ. κατέληξε όπως είπαμε στον προσωπικό λογαριασμό του Κουτσιούκ και του Ντενκτάς. Υπάρχουν βέβαια και άλλα επιχειρήματα, όσον αφορά την παραγραφή, όσον αφορά τη διάλυση ενός από τα Βακούφικα το 1935 που ισχυρίζονται οι Τούρκοι ότι είναι ακόμα σε λειτουργία. Για αυτά μπορούμε να αναμένουμε μέχρι τις 4 Νοεμβρίου οπόταν και η τουρκική πλευρά θα υποβάλει την ένσταση της για να ξέρουμε ακριβώς ποια είναι η θέση της στην υπόθεση που είναι στο ΕΔΑΔ.
– Είναι και η υπόθεση του χειροπράκτη Ραμόν. Τι να αναμένουμε από αυτή την περίπτωση;
– Η υπόθεση αυτή είναι διαφορετική. Είναι μία από τις 32 υποθέσεις που κερδήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, στο μοντέλο της υπόθεσης Λοϊζίδου. Δηλαδή υπόθεση απώλειας εισοδημάτων και αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης. Ο κ. Ραμόν εξασφάλισε για την κλινική του στο κατεχόμενο Μπογάζι ένα ποσό περίπου 450 χιλ. ευρώ ως αποζημίωση. Αυτό το ποσό επιδικάστηκε το 2010 από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο και έκτοτε η Τουρκία όπως και στις άλλες υποθέσεις -η συνολική αξία των οποίων ανέρχεται περίπου 50 εκατ. ευρώ- αρνείται πεισματικά να πληρώσει.
Πηγαίναμε λοιπόν στην Επιτροπή Υπουργών η οποία κάθε τρεις μήνες εξετάζει τις υποθέσεις αυτές και οι Τούρκοι απλώς μας αγνοούσαν. Στην υπόθεση του κ. Ραμόν είχαμε μία ενδιαφέρουσα εξέλιξη: Καταχώρησε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου, αίτηση για κατάσχεση λεφτών εις χείρας τρίτου. Δηλαδή, αυτή είναι μία διαδικασία κατά την οποία αν κάποιος σου χρωστά λεφτά και αυτός ο κάποιος έχει να παίρνει λεφτά από κάπου αλλού, πχ από μια τράπεζα, μπορείς να πάς στην τράπεζα και να ζητήσεις τα λεφτά που θα έδινε σε αυτόν που του τα χρωστά, να τα δώσει σε εσένα προς ικανοποίηση του εξ αποφάσεως χρέους. Με αυτή την λογική, πήγαμε στο δικαστήριο και είπαμε ότι ο κ. Ραμόν έχει να παίρνει από την Τουρκία περίπου μισό εκατομμύριο ευρώ.
Η Τουρκία έχει να παίρνει από την ΕΕ υπό τύπο προενταξιακής βοήθειας και άλλης ένα τεράστιο ποσό. Όμως το κομμάτι που μας ενδιαφέρει είναι τα 147 εκατ. ευρώ που έχει να παίρνει η Τουρκία για διόρθωση των Θεσμών που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ζητήσαμε λοιπόν από το δικαστήριο να παγώσει αυτά τα λεφτά ώστε να μπορέσει ο κ. Ραμόν να τα πάρει και να ικανοποιηθεί η απόφαση που βγήκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο.
– Πόσο εύκολη θεωρείτε την υλοποίηση αυτής της απόφασης;
– Προτού πω, να αναφέρω τη διαδικασία. Μετά λοιπόν την απόφαση του δικαστηρίου πήγαμε στις Βρυξέλλες και ζητήσαμε από την Επιτροπή, να πληρώσει αυτά τα λεφτά. Η θέση της Επιτροπής ήταν ότι υπάρχει ασυλία. Το πρωτόκολλο 7 άρθρο 1, λέει ότι απολαμβάνει ασυλίας η Ε.Ε. όπως και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, όμως το Δικαστήριο της ΕΕ που εδρεύει στο Λουξεμβούργο, έχει δικαίωμα να άρει αυτή την ασυλία σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Ο κ. Ραμόν ήδη αποτάθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο με σκοπό να αρθεί αυτή η ασυλία, έτσι ώστε να μπορέσει να πάρει τα λεφτά, από το κονδύλι που η ΕΕ έχει υποσχεθεί να δώσει στην Τουρκία. Είναι δύσκολη υπόθεση. Είναι καινούρια ιδέα, αλλά πιστεύω ότι αυτός είναι ο δρόμος που θα ακολουθήσουν και άλλες υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διότι δεν μπορεί οι αποφάσεις του Δικαστηρίου στο Στρασβούργο να μένουν ανεκτέλεστες και η ΕΕ στις Βρυξέλλες να συνεχίζει να δίνει προενταξιακή βοήθεια με ευρωπαϊκά λεφτά στην Τουρκία. Το ίδιο βέβαια ισχύει και σε άλλες περιπτώσεις.
Η υπόθεση αυτή κινείται σε τέσσερα επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι το χρέος της Τουρκίας προς τον κ. Ραμόν σχετικά με την κλινική του στο κατεχόμενο Μπογάζι.
Το δεύτερο επίπεδο είναι μία επαναξιολόγηση της στάσης που πρέπει να παίρνει η Ευρώπη σε ενταξιακές διαπραγματεύσεις, όχι μόνο με την Τουρκία αλλά γενικά. Θα γίνονται ενταξιακές διαπραγματεύσεις με χώρες οι οποίες αποδεδειγμένα παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Το τρίτο επίπεδο, το οποίο θεωρώ και το πιο σοβαρό, έχει να κάνει με τη διαφάνεια και με την υποχρέωση της Επιτροπής, να δίνει λόγο για την πολιτική και τις πράξεις της και ειδικά να εξηγά πώς ξοδεύει ευρωπαϊκά λεφτά, όταν Ευρωπαίοι πολίτες έχουν να παίρνουν μέρος από αυτά τα λεφτά. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του κ. Ραμόν.
Το τέταρτο επίπεδο είναι πανευρωπαϊκό. Εδώ έχουμε να κάνουμε με τις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου σε πάρα πολλές περιπτώσεις, όπως στο Αζερπαϊζάν, τη Ρωσία και άλλες χώρες, δεν εκτελούνται οι αποφάσεις που εκδίδονται εναντίον των χωρών που διαπιστώνονται παραβιάσεις. Και έτσι οι υπήκοοι των χωρών αυτών μπορούν να λειτουργούν πάνω στο μοντέλο της υπόθεσης Ραμόν, ότι αυτού του είδους αποφάσεις, ενδεχόμενα να μπορούν να εκτελούνται μέσα στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη και να κατάσχονται λεφτά που ανήκουν στη χώρα που έχει καταδικαστεί.
– Τι περιμένουμε δηλαδή στην περίπτωση Ραμόν;
– Διαδικαστικά ομιλούντες, το δικαστήριο μας ειδοποίησε ότι η Ε.Ε. έχει μέχρι τις 28 Οκτωβρίου να υποβάλει την ένσταση της. Μόλις τη λάβουμε, θα είμαστε σε θέση να ετοιμάσουμε την αντίδραση μας. Αλλά εδώ υπάρχει και ένα θέμα τάξης για την Κυπριακή Δημοκρατία. Διαδικαστικά και πάλι ομιλούντες, θα μπορούσε η Κυπριακή Δημοκρατία να παρέμβει σε αυτή τη διαδικασία διότι έτσι προνοούν οι Θεσμοί και κατά τη δική μου άποψη θα πρέπει να το κάνει. Θα πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία να έρθει αρωγός στην προσπάθεια ενός Κύπριου πολίτη να ανακτήσει την επιδικασθείσα αποζημίωση εναντίον της Τουρκίας μέσω της Ε.Ε. Είναι ένα θέμα τεράστιας σημασίας. Υπάρχουν ακόμα 32 υποθέσεις αξίας περίπου 50 εκατομμυρίων ευρώ και νομίζω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία καλά θα κάνει να βοηθήσει τους Κύπριους πολίτες σε αυτό τον δύσκολο αγώνα.
– Είχατε εκφράσει κάποια παράπονα σε σχέση με τη συνεργασία της πολιτείας όσον αφορά τις υποθέσεις στο ΕΔΑΔ. Πώς έχουν σήμερα τα πράγματα;
– Τον περασμένο Μάρτιο κοινοποιήθηκαν η υπόθεση της Αμμοχώστου και η υπόθεση της Λευκωσίας και αναμένουμε από την Κυπριακή Δημοκρατία, να δηλώσει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι θα λάβει μέρος στη διαδικασία και θα βοηθήσει τους αιτητές σε αυτή την υπόθεση.
Η βοήθεια που ζητείται δεν είναι σε νομικό επίπεδο. Το πρόβλημα το ουσιαστικό είναι το θέμα των αποζημιώσεων. Στην υπόθεση της Αμμοχώστου συγκεκριμένα, έχουμε την τουρκική πλευρά η οποία θεωρεί ότι οι αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης θα πρέπει να υπολογιστούν με βάση τις τιμές στα κατεχόμενα. Η δική μας πλευρά θεωρεί ότι οι αποζημιώσεις πρέπει να υπολογιστούν με βάση της τιμές στις ελεύθερες περιοχές. Η διαφορά αντιλαμβάνεστε είναι τεράστια. Από τη μια όμως θα έχουμε την τουρκική πλευρά με το τουρκικό κράτος να φέρνει τα «επίσημα» στοιχεία και από την άλλη θα έχουμε τον ιδιώτη εκτιμητή ο οποίος θα υποστηρίζει την αίτηση.
Είναι εκεί που χρειάζεται η Κυπριακή Δημοκρατία με τα επίσημα στοιχεία του Κτηματολογίου, να έρθει και να δώσει τις εκτιμήσεις που θα είχε η περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου αν δεν γινόταν η εισβολή.
Αντιλαμβάνεστε ότι αυτές οι τιμές θα ήταν τουλάχιστον παρόμοιες με αυτές της ελεύθερης Αμμοχώστου. Αυτό όμως πολύ πιο εύκολα μπορεί να το πει το κράτος ενός αιτητή, παρά ο ιδιώτης αιτητής. Αυτές λοιπόν οι εκτιμήσεις είναι τεράστιας σημασίας διότι άπτονται όχι μόνο της συγκεκριμένης υπόθεσης και όλης της περιφραγμένης πόλης της Αμμοχώστου αλλά και ολόκληρων των κατεχόμενων. Η συζήτηση για τις αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης δεν έχει αρχίσει εδώ και 45 χρόνια. Πότε θα το κάνουμε;
