«Πικρία χώρα» της Κωνσταντίας Σωτηρίου σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χαραλαμπίδη.
«Πικρία χώρα». Έτσι, σε αντιδιαστολή με τη «γλυκεία χώρα» του Μαχαιρά ονόμασε το βιβλίο της η Κωνσταντία Σωτηρίου. Έτσι ονομάστηκε και η μεταφορά του στη θεατρική σκηνή, στο Σατιρικό. Ο σκηνοθέτης Αιμίλιος Χαραλαμπίδης δεν δηλώνει διασκευαστής του πεζού πρωτότυπου. Επιλέγει από το γραμμένο με μικτή αφηγηματική τεχνική κείμενο της Κωνσταντίας Σωτηρίου τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις, τις αυτούσιες φωνές γυναικών, είτε αυτές έχουν τη μορφή μονολόγου, είτε ομαδικής πολυφωνίας, αφήνοντας εκτός της θεατρικής εκδοχής τα κομμάτια της τριτοπρόσωπης αφήγησης. Έτσι, μένουν εκτός οι στιλιστικές μεταπτώσεις που προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από τις μεταβάσεις από τον έναν τρόπο αφήγησης στον άλλο και δημιουργείται στιλιστικά ενιαίο πεδίο για τη σκηνική αναβίωση του έργου.
Ο Αιμίλιος Χαραλαμπίδης, στοιχειωμένος ακόμα με την εξαιρετική παράσταση που ανέβασε πριν από μερικά χρόνια στο αρχοντικό στους Αγίους Ομολογητές, τις «Αφηγήσεις Γυναικών», βασισμένη στο βιβλίο της Νίκης Μαραγκού, από τη μια γνωρίζει ότι δεν μπορεί να μπει δις στο ίδιο ποτάμι, το απαγορεύει ο Ηράκλειτος, από την άλλη όμως τον τραβάει αυτό το ποτάμι, αυτή η πολυφωνική ροή της γυναικείας μαρτυρίας, αυτή η άλλη όψη των πραγμάτων, με τη γυναικεία ματιά ιδωμένη. Η ενιαία θεματική, το δοσμένο από την πλευρά των γυναικών, μανάδων, συζύγων, θυγατέρων, θέμα των αγνοούμενων, ενώνει τις προσωπικές ιστορίες σε μια μεγάλη εικόνα, η οποία όμως προεκτείνεται πολύ πιο πέρα από τα συγκεκριμένα ιστορικά πλαίσια, καθώς στις αφηγήσεις μπλέκονται μύθοι, παλιές δοξασίες περί γένεσης και περί θανάτου, κοινωνικά πρέπει, ταμπού, όλα αυτά που διασώζει η γυναικεία συλλογική μνήμη και διατηρεί η γυναικεία αλληλεγγύη.
Στο κέντρο της αφήγησης η ύψιστη στιγμή αλληλεγγύης, η προετοιμασία μιας από τις πέντε, της Σπασούλας (Λένια Σορόκου), για το ταξίδι της μετάβασης στον άλλο κόσμο, η φροντίδα και η βοήθεια, η τήρηση εθίμων και η έξαρση ανθρωπιάς. Ο Αιμίλιος Χαραλαμπίδης μαζί με τη σκηνογράφο Σωσάννα Τομάζου τοποθετούν το κρεββάτι της Σπασούλας πάνω σε κυκλικό βάθρο, στο υπερυψωμένο κέντρο. Οι πικροδάφνες της πικρίας Χώρας Κύπρου κάνουν ημικύκλιο γύρω από το κέντρο δράσης, προσθέτοντας στην ποιητική διάσταση του δρώμενου.
Τα χρώματα των φορεμάτων των πέντε γυναικών (ενδυματολόγος Ελένη Τζιρκαλλή) συνδυάζονται δημιουργώντας λεία οπτική επιφάνεια του θεάματος. Οι κινήσεις (Εύα Καλομοίρη) πηγάζουν από το κείμενο, όπου οι μονωδίες διαδέχονται τις ομαδικές σκηνές. Οι τέσσερις από τις πέντε ηθοποιούς της ομάδας, η Λένια Σορόκου, η Πόπη Αβραάμ, η Έλενα Δημητρίου, η Μυρσίνη Χριστοδούλου, έχουν δουλέψει ξανά με τον Αιμίλιο Χαραλαμπίδη με αποτελέσματα σπουδαία και σημαντικά για τις μεν κα τον δε, και η Κύνθια Παυλίδου οργανικά εντάχθηκε στο σύνολο.
Όσοι έχετε διαβάσει το βιβλίο της νομπελίστριας του 2015 Λευκορωσίδας συγγραφέα Σβετλάνας Αλεξιέβιτς «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας», θα το θυμηθείτε στην παράσταση «Πικρία χώρα», όταν η ηρωίδα της Πόπης Αβραάμ λέει: «Ύστερα που τόσα χρόνια, ένα πράμα μόνο εκατάλαβα, πως αν υπάρχουν αθώοι, είμαστε εμείς. Μόνο εμείς.»
