Τα επτά στα δέκα παιδιά που γεννήθηκαν τα έτη 2020-2021 σύμφωνα με το λογισμικό του ΓεΣΥ γεννήθηκαν με καισαρική τομή και μόνο τα τρία στα δέκα παιδιά με φυσιολογικό τοκετό, ενώ τα ίδια ποσοστά φαίνεται να καταγράφονται και το 2022. Την ίδια ώρα, η Κύπρος καταγράφει το πιο ψηλό ποσοστό καισαρικών τομών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 55,9%, τη στιγμή που το όριο που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι το 15%, ποσοστό το οποίο συνάδει και με τις πραγματικά ιατρικώς επιβεβλημένες καισαρικές τομές που διενεργούνται στο νησί μας, όπου όμως το υπόλοιπο ποσοστό αποδίδεται σε άλλους παράγοντες. Μεταξύ αυτών, το οικονομικό όφελος για τους επαγγελματίες υγείας και η κακή νοοτροπία των Κυπρίων γυναικών οι οποίες, όπως λέχθηκε χθες στην επιτροπή Υγείας της Βουλής, «αποφεύγουν τον πόνο και ζητούν από μόνες τους να υποβληθούν σε μια αχρείαστη χειρουργική επέμβαση».
Η μεγάλη διαφορά που παρατηρείται στις αποζημιώσεις γιατρών και νοσηλευτηρίων μεταξύ φυσιολογικού τοκετού και καισαρικής τομής, χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους αύξησης του ποσοστού τα τελευταία χρόνια. Για την προ ΓεΣΥ εποχή, λέχθηκε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν κάλυπταν καθόλου τον φυσιολογικό τοκετό αλλά μόνο την καισαρική τομή και ως εκ τούτου το ποσοστό ήταν και πάλι ψηλό, αλλά δεν βρισκόταν στα σημερινά επίπεδα.
Από πλευράς Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, αναφέρθηκε ότι από τη στιγμή που καταγράφηκε πλέον και στο σύστημα πληροφορικής το φαινόμενο, έχουν γίνει κάποιες διεργασίες και ήδη έχει αυξηθεί το ποσό της αποζημίωσης του φυσιολογικού τοκετού. Παράλληλα με την αλλαγή του τρόπου αποζημίωσης των νοσηλευτηρίων από τον ΟΑΥ τον ερχόμενο Ιανουάριο, ο φυσιολογικός τοκετός θα ενταχθεί στα ποιοτικά κριτήρια που θα λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό της τιμής μονάδας στη βάση της οποίας θα αμείβονται τα νοσοκομεία. Αυτό, όπως λέχθηκε, θα λειτουργήσει προς ενίσχυση του φυσιολογικού τοκετού και εντέλει μείωση του ποσοστού των καισαρικών τομών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στο 61% ανήλθαν το 2021 οι καισαρικές τομές στην Κύπρο
Ταυτόχρονα, ο ΟΑΥ, ο οποίος σε συνεργασία με εξειδικευμένο οίκο του εξωτερικού προωθεί ήδη την ετοιμασία ιατρικών κατευθυντήριων οδηγιών για όλες τις ιατρικές πράξεις, αναμένει ότι σύντομα θα έχει στα χέρια του και τις σχετικές οδηγίες για την καισαρική τομή και τον φυσιολογικό τοκετό, ώστε να τις εντάξει χωρίς καθυστέρηση στο Γενικό Σύστημα Υγείας.
Πάντως, τα δεδομένα μάλλον αποδεικνύουν ότι ο μεγαλύτερος αριθμός καισαρικών τομών θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία που είναι καταγεγραμμένα από το υπουργείο Υγείας, προκύπτει ότι μόνο το 15%-17% ήταν επεμβάσεις που διενεργήθηκαν για τη διάσωση μητέρας και παιδιού. Το 40% ήταν προγραμματισμένες και για το 38% του συνόλου των καισαρικών τομών καταγράφηκε ότι ήταν επιλογή της ίδιας της μητέρας.
Από το συνολικό ποσοστό, δηλαδή του 55,9%, το 40% των καισαρικών τομών διενεργήθηκε στα δημόσια νοσηλευτήρια και το 60% στον ιδιωτικό τομέα. Ένας μεγάλος αριθμός καισαρικών αποδίδεται σε δίδυμη ή πολύδυμη κύηση εξαιτίας του μεγάλου, όπως λέχθηκε, αριθμού εξωσωματικών γονιμοποιήσεων που γίνονται στην Κύπρο. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε από εκπρόσωπο της παιδιατρικής, περιγεννητικής εταιρείας, η Κύπρος και σε αυτό τον τομέα κατέχει την πρωτιά στην Ε.Ε. Την πρωτιά για το έτος 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, είχε στις καισαρικές τομές η επαρχία Λάρνακας με 57%, ενώ το 2020 πρώτη καταδείχθηκε η επαρχία Πάφου με ποσοστό 63%.
Από την ανάλυση βεβαίως των δεδομένων προκύπτει ότι στις 9.500 γεννήσεις που είχαμε το 2020, μόνο 500 ήταν αποτέλεσμα εξωσωματικής γονιμοποίησης και από αυτές, μόνο οι 119 έγιναν με καισαρική τομή.
Το υπουργείο Υγείας, όπως ανέφερε εκπρόσωπός του, έχει ήδη συστήσει ειδική επιτροπή η οποία συνεδρίασε αρκετές φορές και έχει θέσει τις βάσεις για τον καταρτισμό εθνικής στρατηγικής για την προώθηση του φυσιολογικού τοκετού. Την ερχόμενη άνοιξη, προγραμματίζεται εξάλλου εργαστήρι το οποίο θα ετοιμάσει τη στρατηγική. Στο μεσοδιάστημα, όπως αναφέρθηκε, θα διεξαχθεί εκστρατεία ενημέρωσης επαγγελματιών υγείας και πολιτών αφού, όπως λέχθηκε, παρόμοια εκστρατεία που πραγματοποιήθηκε το 2014-2015 είχε ρίξει το ποσοστό των καισαρικών τομών κατά μερικές ποσοστιαίες μονάδες.
Εκπρόσωποι των μαιών τόνισαν την ανάγκη για ενίσχυση του θεσμού της μαίας η οποία προβαίνει σε φυσιολογικούς τοκετούς. Επεσήμαναν τα κενά που εξακολουθούν να παρατηρούνται στο λογισμικό του ΓεΣΥ και αποτρέπουν τόσο την ένταξη των μαιών στο Σύστημα όσο και την απευθείας πρόσβαση των γυναικών στις μαίες. Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, αυτή τη στιγμή οι γυναικολόγοι αποφεύγουν (αρνούνται) να παραπέμψουν τις γυναίκες σε μαία. Από πλευράς του ΟΑΥ λέχθηκε ότι το λογισμικό του ΓεΣΥ εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του χρόνου. Αναφέρεται ότι βάσει του σχεδιασμού του ΓεΣΥ η μαία θα βρίσκεται συνεχώς στο πλευρό της εγκύου, θα την καθοδηγεί και θα τη στηρίζει, ενώ ρόλος της είναι, όταν δεν προκύπτουν λόγοι που να επιβάλλουν τη διενέργεια καισαρικής τομής, να παροτρύνει τη γυναίκα και να την προετοιμάζει για τον φυσιολογικό τοκετό.
Ο ομφάλιος λώρος και η στενή λεκάνη
Από πλευράς της οργάνωσης Birth Forward αναφέρθηκε ότι «πολλές γυναίκες οι οποίες έρχονται κοντά μας, μας αναφέρουν ότι τους έγινε καισαρική τομή επειδή ”ο ομφάλιος λώρος είναι τυλιγμένος”, ή ”η λεκάνη τους είναι στενή” ή ”τους λένε είσαι κοντή”, δικαιολογίες οι οποίες δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες για τη διενέργεια καισαρικής τομής». Αναφέρθηκε επίσης ότι «πολύ συχνά βλέπουμε και το φαινόμενο της επείγουσας καισαρικής επειδή ξεκίνησαν οι ιατρικές παρεμβάσεις για πρόκληση τοκετού χωρίς λόγο πριν τις 41 εβδομάδες. Πρακτική η οποία επίσης είναι μη επιστημονικά τεκμηριωμένη».
Οι γυναίκες, όπως ανέφερε εκπρόσωπος της Οργάνωσης, «δεν έχουν πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να λάβουν τις δικές τους αποφάσεις. Όταν ο γιατρός λέει στη γυναίκα από τον έκτο μήνα ότι ο ομφάλιος λώρος είναι τυλιγμένος, η γυναίκα δεν μπορεί να αρνηθεί και οδηγείται στην καισαρική τομή, λαμβάνοντας την απόφαση υπό το καθεστώς του φόβου και της άγνοιας».
Μετά το πέρας της συνεδρίας, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Πάζαρος, ανέφερε ότι «όλοι γνωρίζουμε τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού και όλοι οφείλουμε να εντρυφήσουμε στις αιτίες για το φαινόμενο του υψηλού αριθμού των καισαρικών τομών, ώστε να μπορέσουμε να θεμελιώσουμε τις λύσεις, στη βάση επιστημονικών δεδομένων, βέλτιστων ιατρικών πρακτικών και ιατρικών κατευθυντήριων γραμμών». Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης, δήλωσε ότι «δυστυχώς η Κύπρος έχει παγκόσμια πρωτιά στις καισαρικές για πολλούς λόγους». Συμπλήρωσε ότι, «δεν υπάρχει ο ανάλογος έλεγχος των γιατρών-γυναικολόγων καθώς οι αμοιβές των καισαρικών είναι πιο ψηλές από τους φυσιολογικούς τοκετούς». Ο ΟΑΥ, συνέχισε, «πρέπει να επιβραβεύει νοσηλευτήρια που κάνουν γέννες με φυσικό τοκετό».
ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ
Παραδοχή από 4 βουλευτές
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, τέσσερις βουλευτές μέλη της Επιτροπής Υγείας δήλωσαν ότι τα παιδιά τους γεννήθηκαν με καισαρική τομή, με τη μια βουλευτή να αναφέρει ότι υποχρεώθηκε σε καισαρική τομή λόγω σοβαρής επιπλοκής, ένας βουλευτής ανέφερε ότι στα τρία του παιδιά ήταν τυλιγμένος ο ομφάλιος λώρος και διερωτήθηκε για το γεγονός, ενώ δύο βουλευτές υποστήριξαν ότι ήταν καθαρά επιλογή της συζύγου τους.
Για να μην κοροϊδευόμαστε όμως και πάλι, ψηλά ποσοστά καισαρικών τομών καταγράφονται στην Κύπρο τουλάχιστον τα 10-15 τελευταία χρόνια. Και στη Βουλή ξανασυζητήθηκε το θέμα, ενώ απασχόλησε και την ειδησεογραφία. Μάλλον πρέπει όλοι μας, πολίτες και επαγγελματίες υγείας να αναλογιστούμε τον ρόλο μας σε αυτή την όχι και τόσο τιμητική πρωτιά στην Ε.Ε.
