Ένα βιβλίο που τις μέρες αυτές παρουσιάστηκε επισήμως στο κοινό της Κύπρου, δεν αποτελεί μια συνηθισμένη έκδοση. Δεν είναι άλλο ένα πόνημα κάποιου πολιτικού ή αναλυτή σχετικά με τη γεωστρατηγική και τη σημερινή διεθνή κατάσταση. Συγγραφέας είναι ένας ιερωμένος, ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Εγκλειστριώτης, και το σύγγραμμα εξετάζει θέματα γεωπολιτικής σε σχέση με την κρίση των θρησκειών, προσφεύγοντας στα κείμενα του Αγίου Νεοφύτου, στην Ιερά Μονή του οποίου διαβιεί.

Η φημισμένη Μονή στην Τάλα της επαρχίας Πάφου δεν είναι η πρώτη φορά που δίνει ένα έργο στην κοινωνία έξω από τα στενά θρησκευτικά καθήκοντά της. Πριν λίγα χρόνια με πρωτοβουλία του ιερατείου της και με τη συνδρομή της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, άρχισε και συνεχίζει ένα τιτάνιο έργο για τη μεταφορά και απόδοση των Απάντων του Αγίου Νεοφύτου στη δημοτική γλώσσα. Έργο για το οποίο η Μονή βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

Σήμερα, το πνευματικό και εθνικό έργο της Μονής Αγίου Νεοφύτου επανέρχεται στο προσκήνιο χάρη στο συγγραφικό έργο ενός μέλους της: Ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Εγκλειστριώτης αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή αυτού του βιβλίου για να θυμίσει, όπως ο ίδιος εξηγεί σήμερα στον «Φ», ότι στην ελληνορθόδοξη παιδεία και πνευματική ζωή υπάρχει λύση που μπορεί να εξαλείψει τα προβλήματα εκεί που οι πολιτικοί διαχειριστές των κρίσεων αρκούνται στη «διαχείριση». Αξιοποιεί τα κείμενα διδασκαλίας του Αγίου Νεοφύτου ως μίτο της Αριάδνης για να αναδείξει τη δυναμική και τη ζωτικότητα της λύσης.

Ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι η «διαχείριση» δεν απαντά στα δομικά ζητήματα πολιτισμού που θέτει το Ισλάμ έναντι των εκκοσμικευμένων κοινωνιών της Δύσεως. Εντοπίζει ως αιτία τη φιλάρεσκη «επιμονή στην άγνοια» των ευρωπαϊκών και αμερικανικών πολιτικών ελίτ, θεσμικών και μη.

«Φαίνονται να αργούν πολύ να μελετήσουν τις δυναμικές που αναπτύσσονται στο Ισλάμ και στις άλλες πολιτισμικές δυνάμεις γενικότερα στον χώρο της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, και υπάρχει σοβαρός λόγος γι’ αυτό», τονίζει. «Η θεληματική ή αθέλητη “άγνοια” του Δυτικού κόσμου για τις δυναμικές που διαπερνούν τον κόσμο του Ισλάμ εμποδίζει τη δόμηση υγιούς στρατηγικής. Η επίκαιρη δυναμική απάντηση του προέδρου Μακρόν θα δώσει λύση; Δεν το γνωρίζει κανείς. Σίγουρα όμως θα αποτελέσει καταλύτη δυναμικών εξελίξεων.»

Ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Εγκλειστριώτης ασχολείται ιδιαίτερα στο έργο του με τη σύγκρουση πολιτισμών, το δίλημμα της Ευρώπης και τη «μουδιασμένη» αντίδραση του Δυτικού κόσμου έναντι του Ισλάμ. «Το μούδιασμα αυτό», αναλύει, «οφείλεται στο γεγονός ότι ο Δυτικός κόσμος προβάλλει στα μάτια των πολιτών έναν ομογενοποιημένο και συμπαγή Ισλαμικό κόσμο. Αυτό γίνεται με σκοπό να λειτουργήσει το Ισλάμ ως χώρος όπου καθρεφτίζονται οι αγωνίες του Δυτικού κόσμου, ως χώρος δηλαδή ψυχολογικής προβολής των μεγάλων ζητημάτων που απασχολούν τον Δυτικό κόσμο.

Όμως, όταν δεν βλέπεις τις εσωτερικές λογικές του Ισλαμικού χώρου, αλλά τον χρησιμοποιείς ως «καμβά» όπου προβάλλεις τα ζητήματα που απασχολούν τις Δυτικές κοινωνίες, απαγορεύεις στον εαυτό σου να εντοπίσει τις πιθανές γεωπολιτικές λύσεις, που είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στην περιοχή από το Μαρόκο μέχρι τα σύνορα της Κίνας».

Στο βιβλίο του «Κρίση Γεωπολιτικής, Θρησκειών. Παρατηρητήριο Αγίου Νεοφύτου», ο Αρχιμανδρίτης Νεόφυτος εξετάζει το θέμα: Ψυχή και Πόλις, τα πάθη της ανθρώπινης καρδιάς και η ψυχολογική ορολογία στη γεωπολιτική. Ο Αγιος Νεόφυτος, τονίζει, ακολουθεί τον «ελληνικό τρόπο» διαχείρισης των ζητημάτων που απασχολούν την «πόλιν», τις κοινωνίες των πολιτών. Η μακρά παράδοση της ελληνικής πολιτικής σκέψης θέλει να συζητούνται τα προβλήματα της ψυχής μέσα στον χώρο του πολιτικού και τα προβλήματα του πολιτικού να περιγράφονται με όρους ψυχολογικούς.

«Η νοητική προβολή του πολιτικού πάνω στο ψυχικό, του επιτρέπει να φέρει την ψυχή στον χώρο της πολιτικής. Πρόκειται για μια πολιτική προσποίηση. Ο Έγκλειστος Γέρων της Πάφου μοιάζει να μιλά πολιτικά, αλλά δεν κάνει τίποτα άλλο από το να συζητεί προβλήματα παθολογίας της ψυχής. Αναλύοντας τη γεωπολιτική κατάσταση της εποχής του, δεν ξεχνά τη θέση του ως πνευματικού ανθρώπου. Γι’ αυτό και χρησιμοποιεί την ορολογία του ζωώδους και του θηριώδους, τη μεταφορά του «σκύλου» και του «λύκου» για να περιγράψει τη γεωπολιτική σύγκρουση των Σταυροφόρων και των Μουσουλμάνων της εποχής του.»

12 τόμοι με τα Άπαντα του Αγίου Νεοφύτου

Της έκδοσης του έργου για τη γεωπολιτική, είχε προηγηθεί η έκδοση του γιγάντιου έργου των Απάντων του Αγίου Νεοφύτου στη δημοτική γλώσσα, η οποία θα καλύπτει 12 τόμους συν έναν 13ο που θα είναι το ευρετήριο. Ενώ το έργο της έκδοσης των Απάντων στην αρχική τους γλώσσα αποτελείται από πέντε τόμους συν το ευρετήριο, στη δημοτική η όλη προσπάθεια θα περιλαμβάνει διπλάσιους τόμους, δεδομένου ότι η έκδοση αυτή περιλαμβάνει στη μια σελίδα το αρχικό κείμενο της κριτικής έκδοσης και στην άλλη το μεταφρασμένο στη δημοτική. Στο πίσω μέρος των τόμων υπάρχει πληθώρα σχολίων, ώστε να μπορεί ο μελετητής να αποκτά ευρύτητα γνώσης πάνω στο αντικείμενο. Τα σχόλια είναι βιβλικά, ιστορικά, γλωσσικά και άλλα.

Το τεράστιο αυτό έργο έγινε κατορθωτό χάρη στην οικονομική υποστήριξη της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, η οποία επιχορηγεί εξ ολοκλήρου την προσπάθεια. Η προσπάθεια των ιθυνόντων της Μονής είχε ως στόχο το έτος 2020, διότι κατά τη χρονολογία αυτή συμπληρώνονταν 800 χρόνια από τον υλικό θάνατο του Αγίου Νεοφύτου.

Πρωτεργάτης της προσπάθειας ήταν ο Αρχιμανδρίτης Αλέξιος Εγκλειστριώτης, ο οποίος απεβίωσε προ μηνών χτυπημένος από τον κορωνοϊό.

WHO IS WHO

Ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Εγκλειστριώτης (κατά κόσμον Ευάγγελος Φύσας), γεννήθηκε το 1961 στη Λάρνακα και έλκει την καταγωγή από το Κάρμι της Κερύνειας και τη Λάρνακα.

Έγινε δεκτός, μετά από εξετάσεις, στη Νομική, σπουδές που εγκατέλειψε χάριν της αγάπης του για τη θεολογία και κατόπιν στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από όπου έλαβε, τον Οκτώβριο του 1985, το Δίπλωμα Θεολογίας. Τον Μάιο του 1986 έλαβε μέρος στο Διαχριστιανικό Σεμινάριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Σαμπεζύ της Γενεύης, ως αντιπρόσωπος της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης. 

Τον Οκτώβριο του ιδίου έτους ενεγράφη στο κοινό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Paris IV) και του Ρωμαιοκαθολικού Πανεπιστημίου Παρισίων (Institut Catholique de Paris). Έλαβε το Δίπλωμα Εμπεριστατωμένων Σπουδών της Σορβόννης (D.E.A.) και τη Βεβαίωση Διδακτορικής Ικανότητας (Attestation de Capacité Doctorale) του Ρωμαιοκαθολικού Πανεπιστημίου Παρισίων τον Οκτώβριο του 1988.

Από τη 15η Φεβρουαρίου 1993 μέχρι τη 13η Νοεμβρίου του ιδίου έτους εργάστηκε στο Γραφείο Θρησκευτικής Διαφωτίσεως της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, ενώ την 1ην Δεκεμβρίου του ιδίου έτους έγινε δεκτός ως Δόκιμος Μοναχός στη Μονή Αγίου Νεοφύτου. Μετά από 15μηνη δοκιμασία ενσωματώθηκε στην Αδελφότητα της Μονής, στις 24 Ιανουαρίου 1995.

Από το 1996 μετέχει στις δραστηριότητες του Ελβετικού Ιδρύματος Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας που εδρεύει στη Λουκέρνη, το οποίο έρχεται αρωγό στα Σχολεία/Κέντρα Ατόμων με Ειδικές Ικανότητες της Ελεύθερης Περιοχής Αμμοχώστου με έδρα το Λιοπέτρι. Το 2001 εξελέγη αντιπρόεδρος του Ιδρύματος.