Με ένα άκρως απόρρητο έγγραφο των Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών ενημερώθηκαν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ για όλες τις κινήσεις της Τουρκίας στα κατεχόμενα. Το διαβαθμισμένο απόρρητο έγγραφο καταγράφει όλες τις κινήσεις των Τούρκων από τις 20 Ιουλίου 2021 και μετά, ενώ προβαίνει και σε ανάλυση των τουρκικών ενεργειών στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. 

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», το εν λόγω έγγραφο καταγράφει όλες τις κινήσεις των Τούρκων στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων και ευρύτερα στην κατεχόμενη επαρχία Αμμοχώστου. Το έγγραφο των Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών περιλαμβάνει και αεροφωτογραφίες της βάσης για drones που δημιούργησε η Τουρκία στο Λευκόνοικο, αλλά και στο Μπογάζι όπου ο τουρκικός στρατός προτίθεται να δημιουργήσει ναυτική βάση. 

Σημαντικά είναι και όσα καταγράφονται ως ανάλυση, στο απόρρητο έγγραφο, για την κατάσταση στην Κύπρο. Οι Ευρωπαίοι αναλυτές εκτιμούν πως οι τουρκικές ενέργειες στο Βαρώσι αποσκοπούν στη δημιουργία νέων τετελεσμένων με στόχο το Κυπριακό. Συνδέονται οι ενέργειες στα κατεχόμενα με την προσπάθεια της Άγκυρας για να παρεμποδίσει τις όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό. Παράλληλα στοχεύει σε βάθος χρόνου στο να επιβάλει η τουρκική πλευρά του δικούς της όρους λύσης του προβλήματος. 

Στο απόρρητο έγγραφο γίνεται αναφορά σε ένα «διευθυντήριο» (board) που λαμβάνει τις αποφάσεις για όλα όσα συμβαίνουν στα κατεχόμενα. Αυτό το «διευθυντήριο», όπως αποκαλείται, απαρτίζεται από πολιτικά πρόσωπα στα κατεχόμενα τα οποία λαμβάνουν οδηγίες τόσο από τον Τούρκο «πρέσβη» στη Λευκωσία όσο και από τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Ερσίν Τατάρ. Αμφότεροι λαμβάνουν τις δικές τους οδηγίες από το δίδυμο Φουάτ Οκτάι και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, οι οποίοι ως γνωστό δεν κάνουν καμιά κίνηση χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Τούρκου Προέδρου, Ερντογάν. 

Το ευρωπαϊκό έγγραφο καταγράφει επίσης «υβριδικές προσεγγίσεις» της Τουρκίας στα κατεχόμενα στις οποίες περιλαμβάνονται η δράση των μυστικών υπηρεσιών, η εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών, η χρήση στρατιωτικών μέσων κ.λπ. Ενώ σημειώνεται πως η Τουρκία μέσω των κατεχομένων επιχειρεί να αποσταθεροποιήσει τις σχέσεις μεταξύ της Κύπρου και της ΕΕ. 

* Στο χθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων οι ΥΠΕΞ της ΕΕ συζήτησαν και το θέμα των Βαρωσίων καθώς το «έγγραφο» επιλογών για λήψη μέτρων. 

Στους ΥΠΕΞ η μπάλα για απόφαση

Στους υπουργούς Εξωτερικών πάει η μπάλα για τις αποφάσεις που θα ληφθούν σ’ ό,τι αφορά τα μέτρα κατά της Τουρκίας σε σχέση με τις ενέργειές της στην κατεχόμενη Αμμόχωστο. Το «έγγραφο επιλογών» θα τεθεί ενώπιον της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων της ΕΕ, COREPER, προς εξέταση. Θα αρχίσει η συζήτηση με στόχο τον Δεκέμβρη στη νέα σύνοδο των ΥΠΕΞ της ΕΕ να ληφθεί απόφαση. 

Σύμφωνα με πληροφορίες από το χθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, το θέμα των Βαρωσίων τέθηκε προς συζήτηση στο πλαίσιο της εξέτασης των τρεχουσών εξελίξεων από τους υπουργούς Εξωτερικών. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στον «Φ» ότι κατά την εισαγωγή του θέματος ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, σημείωσε πως το «έγγραφο επιλογών» πρόκειται να κυκλοφορήσει άμεσα, ενώ ανέφερε πως προηγήθηκε η ετοιμασία σχετικής λεπτομερούς έκθεσης από τις Ειδικές Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία καταγράφονται σε έκταση τα γεγονότα σε σχέση με τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου. Αναφέρθηκε επίσης στην επιστολή του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Χριστοδουλίδη, όπου εισηγείται συγκεκριμένους τρόπους αντίδρασης. 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Όπως πληροφορείται ο «Φ» το έγγραφο θα τεθεί προς εξέταση/συζήτηση στην COREPER (Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων) την ερχόμενη εβδομάδα. Θα αρχίσουν οι συζητήσεις με στόχο τη λήψη σχετικής απόφασης τον Δεκέμβριο. Κατά τη συνεδρία του ΣΕΥ ο Ζοζέπ Μπορέλ ανέφερε στους ΥΠΕΞ της ΕΕ πως το έγγραφο επιλογών θα έχει δύο ενότητες. Στη μια ενότητα θα περιγράφονται τα γεγονότα και η κατάσταση επί του εδάφους και στην άλλη ενότητα οι επιλογές που υπάρχουν για αντίδραση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Διπλωματικές πηγές ανέφεραν πως κατά την παρέμβασή του ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την απαρέσκεια του για την καθυστέρηση αντίδρασης από πλευράς ΕΕ και ζήτησε όπως η διαδικασία προχωρήσει τάχιστα. Τόνισε επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία ότι οι παράνομες ενέργειές της σε σχέση με την περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων δεν είναι αποδεκτές και έχουν, ανάμεσα σε άλλα, επιπτώσεις και στις ευρωπαϊκές σχέσεις και επιδιώξεις της Άγκυρας. Ο Ν. Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι η καθυστέρηση αντίδρασης από πλευράς ΕΕ κατά τρόπον αποφασιστικό και ξεκάθαρο, έχει αρνητικές επιπτώσεις και στις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό, εφόσον ουσιαστικά εκλαμβάνεται από την Τουρκία ως ενθάρρυνση για να συνεχίσει να αρνείται να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου.

Υποστηρικτικά προς τις θέσεις της Κύπρου τοποθετήθηκε αριθμός κρατών μελών, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Γαλλία, η Μάλτα, η Ισπανία και η Σλοβενία, που έχει και την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το τρέχον εξάμηνο.

Μιλώντας στο τέλος της συνόδου ο Ζοζέπ Μπορέλ, ανέφερε πως στο χθεσινό ΣΕΥ οι υπουργοί Εξωτερικών εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς την Κύπρο για το θέμα των Βαρωσίων, όπου η Τουρκία ενήργησε σε αντίθεση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο Ζοζέπ Μπορέλ συνέχισε διαμηνύοντας πως αυτή η αλληλεγγύη θα πρέπει να μετατραπεί σε συγκεκριμένες προτάσεις και δράσεις. Περαιτέρω ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ τόνισε πως το έγγραφο επιλογών θα προωθηθεί αμέσως στην COREPER  για συζήτηση. Δεσμεύθηκε ότι το έγγραφο επιλογών θα είναι έτοιμο ενώπιον των ΥΠΕΞ στο επόμενο ΣΕΥ για αποφάσεις. 

Κοινή γραμμή Ελλάδας – Κύπρου για το μεταναστευτικό 

Κοινή ήταν η γραμμή της Κύπρου και της Ελλάδας, στο χθεσινό ΣΕΥ,  για το μεταναστευτικό. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ο Ν. Χριστοδουλίδης υποστήριξε την πρόταση της Ελλάδας για δημιουργία οριζόντιου μηχανισμού για επιβολή κυρώσεων. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι η Κύπρος γνωρίζει από πρώτη χέρι τις συνέπειες της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης, καθώς η Τουρκία ήταν η πρώτη που επιστράτευσε τις μεθόδους αυτές. Ως αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή η Κύπρος έχει για 5ο συνεχόμενο έτος το μεγαλύτερο ποσοστό αιτητών ασύλου κατά αναλογία πληθυσμού στην ΕΕ, με τους μετανάστες να αποτελούν το 4% του πληθυσμού ενώ σε άλλα Κράτη Μέλη πρώτης γραμμής, με εξαίρεση την Ελλάδα, δεν ξεπερνούν το 1%.

Σε ό,τι αφορά στη Λευκορωσία, λήφθηκε πολιτική απόφαση για να συζητηθεί η διεύρυνση των κριτηρίων για επιβολή κυρώσεων, ώστε να συμπεριλαμβάνει και την εργαλειοποίηση, στις αρμόδιες ομάδες εργασίας στο Συμβούλιο με στόχο την υιοθέτηση συγκεκριμένων αποφάσεων  στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων του Δεκεμβρίου.

Ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, εξέφρασε την υποστήριξή του στη λήψη μέτρων κατά της Λευκορωσίας. Παράλληλα, όμως, τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρχει οριζόντια αντιμετώπιση όσων χωρών εργαλειοποιούν το μεταναστευτικό και στο πλαίσιο αυτό έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον ρόλο της Τουρκίας στα γεγονότα του Έβρου τον Μάρτιο του 2020.

Επίσης, παρείχε την πλήρη στήριξη του στον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στην ιδιαίτερα δυσχερή θέση στην οποία έχει περιέλθει η Κύπρος, καθώς υπάρχουν μαζικές αφίξεις, μέσω των κατεχομένων, ένα πρόβλημα που, όπως τόνισε, δεν προέκυψε πρόσφατα.