Η διαφθορά αποτελεί βασικό παράγοντα διάβρωσης της εμπιστοσύνης των πολιτών και του συνόλου της κοινωνίας προς τους θεσμούς, την πολιτική αλλά και τις κρατικές υπηρεσίες, τόνισε η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Έμιλυ Γιολίτη. Σημείωσε ότι όλα τα παραπάνω έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία κάθε κράτους αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα.
Μιλώντας σε ημερίδα για την πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Προεδρικό Μέγαρο, με θέμα το «Σχέδιο Δράσης κατά της Διαφθοράς – Εκπαίδευση και Επιμόρφωση», η Υπουργός ανάφερε τα εξής:
Η ημερίδα εμπίπτει στο επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς που εξαγγέλθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον περασμένο Ιανουάριο, προσθέτοντας ότι η σημερινή ημερίδα σηματοδοτεί την έναρξη νέου κύκλου εκπαιδεύσεων, ο οποίος θα συνεχιστεί με την διοργάνωση στοχευμένων εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων που θα απευθύνονται σε λειτουργούς του δημοσίου, ευρύτερου δημόσιου τομέα αλλά και των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η κα Γιολίτη ανέφερε ότι «είναι καλά γνωστό σε όλους ότι η διαφθορά αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα διεθνώς και η εξάπλωσή της συνιστά απειλή για τα θεμέλια της οικονομίας και της δημοκρατίας κάθε κράτους καθώς εκτρέπει πόρους από παραγωγικά, από οικονομικής πλευράς, αποτελέσματα και υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών. Η διαφθορά συνιστά σύνθετο φαινόμενο με οικονομικές, κοινωνικές, και πολιτικές διαστάσεις. Στο επιχειρηματικό περιβάλλον, η διαφθορά προκαλεί αβεβαιότητα, επιβράδυνση των διαδικασιών και οδηγεί, συνήθως, στην επιβολή πρόσθετου κόστους στις επιχειρήσεις. Αυτό καθιστά τα κράτη λιγότερο ελκυστικά για επιχειρηματικές δραστηριότητες και, ως εκ τούτου, μειώνονται οι ιδιωτικές επενδύσεις και η ανταγωνιστικότητα υπονομεύοντας έτσι την ανάπτυξη των δυνατοτήτων της οικονομίας. Ταυτόχρονα, η διαφθορά αποτελεί βασικό παράγοντα διάβρωσης της εμπιστοσύνης των πολιτών και του συνόλου της κοινωνίας προς τους θεσμούς, την πολιτική αλλά και τις κρατικές υπηρεσίες».
Η Υπουργός πρόσθεσε ότι όλα τα παραπάνω έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία κάθε κράτους αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα. Αναφερόμενη ειδικότερα στο πολυδιάστατο κόστος της διαφθοράς που επηρεάζει αρνητικά και βλάπτει όλους τους πολίτες με επίκεντρο τους κοινωνικά ασθενέστερους, σημείωσε ότι είναι γι΄ αυτό το λόγο που είναι απαραίτητη η θωράκιση της κοινωνίας από τέτοιας μορφής φαινόμενα που ουδόλως συνάδουν με τις αρχές και τις αξίες ενός ευνομούμενου κράτους.
Ανέφερε επίσης ότι «η πραγματική πολιτική βούληση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για αποτελεσματικές, μακροπρόθεσμες εθνικές μεταρρυθμίσεις. Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι επιδιώκει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και ολιστικά το πρόβλημα της διαφθοράς, και να δώσει ριζικές λύσεις ώστε, στο βαθμό που είναι δυνατόν, να απαλλαγεί η κοινωνία από αυτό το βαρίδι. Μέχρι σήμερα έχουν αναληφθεί προς αυτή την κατεύθυνση από την Κυβέρνηση σειρά από πρωτοβουλίες για την εφαρμογή των πολιτικών καταπολέμησης της διαφθοράς, τον καθορισμό σαφών και απτών στόχων και τη διαμόρφωση ενός γενικού κλίματος πολιτικής λογοδοσίας. Η αποτελεσματική δίωξη της διαφθοράς, η νομική προστασία των μαρτύρων και η αυστηρή εφαρμογή των αποτρεπτικών ποινών για αδικήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά, αποτελούν βασικούς πυλώνες ενός ολοκληρωμένου πλαισίου καταπολέμησης της διαφθοράς το οποίο βρίσκεται ήδη σε τροχιά υλοποίησης».
Η κα Γιολίτη ανέφερε πως σε αυτό το πλαίσιο,
- έχει προωθηθεί η τροποποίηση του άρθρου 105 του περί Ποινικού Κώδικα νόμου που αναφέρεται στο αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας από δημόσιους λειτουργούς και αξιωματούχους με την αύξηση της προβλεπόμενης ποινής από 3 σε 7 χρόνια.
- Την ίδια στιγμή, συνεχίζουμε την προσπάθεια προώθησης προς ψήφιση από την βουλή των Αντιπροσώπων αριθμού νομοσχεδίων τα οποία σκοπό έχουν να εμπλουτίσουν το νομικό οπλοστάσιο για την καταπολέμηση του ειδεχθούς αυτού φαινομένου. Λυπάμαι να παρατηρήσω ότι σημαντικά Νομοσχέδια αυτής της δέσμης, όπως για παράδειγμα το Νομοσχέδιο που ρυθμίζει τη δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της διαφθοράς, συζητήθηκαν εκτενώς ενώπιον των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών, εντούτοις δεν προωθήθηκαν προς ψήφιση από τη Βουλή. Ευελπιστώ η νέα Βουλή να δρομολογήσει σύντομα τη διαδικασία και να έχουμε άμεσα στη διάθεση μας αυτά τα πρόσθετα πολύ σημαντικά εργαλεία.
Πέραν των πιο πάνω, η επιβολή του νόμου πρέπει να συμπληρώνεται από μια άρτια πολιτική πρόληψης, η οποία αποτελεί βασική συνιστώσα της καταπολέμησης της διαφθοράς. Η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν αναμφισβήτητα τα πιο σημαντικά στοιχεία για την ελαχιστοποίηση της διαφθοράς και μπορούν να επιτευχθούν μόνο σε ένα πλαίσιο βελτίωσης της ποιότητας των θεσμών και της διακυβέρνησης του δημόσιου τομέα. Είναι γενικά αποδεκτό ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διαφάνεια και η ακεραιότητα στον δημόσιο τομέα, τόσο λιγότερες ευκαιρίες διαφθοράς δημιουργούνται.
Για το σκοπό αυτό,
- στις 23.3.2021 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, πρόταση για ενίσχυση των Μονάδων Ελέγχου στα Υπουργεία/Υφυπουργεία με άτομα πλήρους απασχόλησης, και υπολογίζεται ότι περίπου 22 με 23 άτομα θα στελεχώσουν σύντομα τις μονάδες αυτές.
- Επιπλέον, αποφασίστηκε η ενίσχυση της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου με 7 επιπλέον Λειτουργούς, για να καλύψουν τον ανεξάρτητο Εσωτερικό Έλεγχο των Υπουργείων και Υφυπουργείων.
- Αναγνωρίζοντας τη σημασία της πρόληψης σε όλο το φάσμα του Δημοσίου, πέραν των υφιστάμενων Μονάδων Ελέγχου που λειτουργούν σήμερα σε Τμήματα των Υπουργείων, αποφασίστηκε να συσταθούν και Μονάδες Ελέγχου και σε άλλα Τμήματα βάσει αξιολόγησης κινδύνου που σχετίζεται με τις δραστηριότητες τους. Το προσωπικό που θα στελεχώνει τις Μονάδες αυτές θα τυγχάνει συνεχούς εκπαίδευσης για την όσο το δυνατό πιο αποτελεσματική και ποιοτική άσκηση των καθηκόντων του».
Η Υπουργός σημείωσε ότι με τις πιο πάνω ρυθμίσεις, επιτυγχάνεται ουσιαστική ενίσχυση τόσο της Δεύτερης Γραμμής Άμυνας, που είναι οι Μονάδες Ελέγχου σε Υπουργεία, Υφυπουργεία και σε Τμήματα, όσο και της Τρίτης Γραμμής Άμυνας, που είναι η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου.
Την ίδια στιγμή, πρόσθεσε, τα μέτρα για τη μείωση της διαφθοράς, της σύγκρουσης συμφερόντων και της ευνοιοκρατίας πρέπει να συνδέονται με βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές και αλλαγή νοοτροπίας στους δημόσιους φορείς και στην ευρύτερη κοινωνία. Προς τούτο, ανέφερε, προωθείται από το Υπουργείο Οικονομικών δέσμη νομοσχέδιων στα πλαίσια της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, η οποία, πέραν της ενίσχυσης της εναλλαξιμότητας, σκοπό έχει να διασφαλίσει ότι όλες οι διαδικασίες πρόσληψης, αξιολόγησης και προαγωγών στη δημόσια υπηρεσία θα γίνονται στην βάση των αρχών της αντικειμενικότητας και της αξιοκρατίας.
Η κα Γιολίτη είπε πως η σημερινή ημερίδα δίνει ακριβώς αυτό το στίγμα της συμμετοχικότητας του Δημόσιου Τομέα στη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται και αποδεικνύει ότι «δεν περιοριζόμαστε μόνο στη θέσπιση νομοθεσίας και στη διασφάλιση μιας τυπολατρικής συμμόρφωσης προς αυτήν. Παρότι είναι αναγκαία η θέσπιση νομοθεσίας για την καταπολέμηση της, η βασική πρόκληση έγκειται κατά κύριο λόγο στην εφαρμογή της. Συνεπώς, θέλω να τονίσω εμφατικά ότι για να πετύχουμε αυτό το μεγαλεπήβολο στόχο, απαιτείται η συστράτευση και η συνεργασία όλων».
Μετά το χαιρετισμό της Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, παρουσιάστηκε από λειτουργό του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης το επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης κατά της Διαφθοράς, το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε η Ελληνική εμπειρία στις προσπάθειες για αντιμετώπιση και καταπολέμηση της Διαφθοράς από δύο βασικούς συντελεστές στις προσπάθειες αυτές, τον κ. Άγγελο Μπίνη, Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και τον κ. Ιωάννη Τέντε, πρώην Επικεφαλής της Αρχής κατά της Διαφθοράς και πρώην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Το πρώτο μέρος της Ημερίδας ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση για την νεοσυσταθείσα Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς από την Ευρωπαία Εισαγγελέα κ. Κατερίνα Λοΐζου. Τέλος, έγινε παρουσίαση από τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Χαρίδημο Τσούκα για το ρόλο της ηγεσίας στην αλλαγή κουλτούρας ως εργαλείο αντιμετώπισης της διαφθοράς.
Την ημερίδα διοργάνωσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης σε συνεργασία με την Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης. Στην ημερίδα συμμετείχαν Γενικοί Διευθυντές Υπουργείων και υψηλόβαθμα στελέχη της Δημόσιας Υπηρεσίας, ο Αρχηγός Αστυνομίας, ο Γενικός Ελεγκτής, η Επίτροπος Νομοθεσίας, η Έφορος Εσωτερικού ελέγχου, εκπρόσωπος της Προεδρίας και της Νομικής Υπηρεσίας. Η ημερίδα σηματοδοτεί την έναρξη μιας σειράς εκπαιδεύσεων που θα απευθύνονται σε δημόσιους λειτουργούς, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της διαφθοράς και τη δημιουργία ενός κράτους με σωστές αξίες και αρχές.
