Μέσα στη βαρεμάρα της καραντίνας και με τα όσα κουφά ακούω πως εκτυλίσσονται στον έξω κόσμο, σκέφτηκα να γράψω κάτι για τη σχέση μεταξύ Κυπριακής πολιτείας και Κύπριου πολίτη στην εποχή του κορωνοϊού. Κάπως έτσι είπα να γεμίσω το χρόνο μου με νόημα.
Καταρχάς να σας εκμυστηρευτώ πως είμαι φοιτητής στο Ηνωμένο Βασίλειο (απ’ αυτούς τους εξόριστους Κύπριους πολίτες). Υπό αυτή την ιδιότητα γράφω. Σας το λέω εξαρχής γιατί προσπαθώ να τοποθετηθώ με ειλικρίνεια ώστε να μπορέσει ο καθένας να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα. Επίσης πρέπει να σας πω πως θα ενθάρρυνα, όσους φοιτητές έχουν την ευχέρεια, να μείνουν μακριά από την Κύπρο αυτό τον καιρό. Αυτό έχω πράξει κι εγώ. Άλλο όμως είναι η επιλογή ενός συνειδητοποιημένου πολίτη, και άλλο η απαγόρευση επαναπατρισμού από το ίδιο το κράτος που, με αυτό τον τρόπο, απαρνείται τις υποχρεώσεις που φέρει προς τα παιδιά του. Ως προς αυτή την απαγόρευση θέλω να τοποθετηθώ.
Η συνταγματική πτυχή του θέματος είναι αρμοδιότητα των δικαστηρίων. Εγώ θέλω να μιλήσω για την ηθική πτυχή του θέματος.
Κατά τη γνώμη μου, η εν λόγω απαγόρευση είναι απλώς το πιο πρόσφατο σύμπτωμα μιας αέναης ασθένειας που χρόνια τώρα κατατρέχει την Κυπριακή Δημοκρατία. Την ασθένεια αυτή εγώ την ονομάζω “εμπορικοποίηση δικαιωμάτων”. Υπήρχε πολύ πριν μας ταλαιπωρήσει ο κορονοϊός και πολύ φοβάμαι πως θα συνεχίσει να μας ταλανίζει αφού περάσει κι αυτή η κρίση. Βλέπετε, δεν υπάρχει δυστυχώς εμβόλιο για την ασυνειδησία. Γενικά, ως Κυπριακή Δημοκρατία έχουμε μια τάση να ξεφτιλίζουμε τη σχέση πολίτη-πολιτείας. Από τη μία πουλάμε δικαιώματα, βαφτίζοντας Κύπριους πολίτες τους διάφορους ξένους «επενδυτές» (όσο μαύρα κι αν είναι τα λεφτά τους). Από την άλλη, ζητάμε από τους Κύπριους φοιτητές να αποποιηθούν τα δικαιώματα που τους παρέχει το Σύνταγμα, προσπαθώντας να τα εξαγοράσουμε για €750, ένα λογαριασμό στο www.connect2cy.gov.cy κι ένα πακέτο παξιμάδια.
Μην ξεχνάτε πως αυτοί οι φοιτητές, ως προχθές, ήταν το «λαμπρό μέλλον του τόπου μας», πριν τους πει ο κ. Καρούσος να «μην τολμήσουν» να επιβιβαστούν στα αεροπλάνα χωρίς το γνωστό πιστοποιητικό (λες και είμαστε κρέατα να μας πιστοποιήσει η HACCP). Η πολιτεία, που επιβάλλει αυτή την προσωρινή(;) εξορία είναι η ίδια πολιτεία που αύριο – στη μετα-κορονοϊό εποχή – θα ξανακαλέσει τους σημερινούς φοιτητές με ψευδοεπαίνους και κολακείες να δουλέψουν με μισθούς πείνας για να ξαναστήσουν τη ρημαγμένη Κυπριακή οικονομία.
Κάπως έτσι καταφέραμε και πάλι να χωριστούμε σε πολιτεία δύο ταχυτήτων – από τη μία είναι αυτοί που βρίσκονται μέσα στην Κύπρο και από την άλλη είναι οι έξω (οι εν δυνάμει μολυσμένοι). Οι προνομιούχοι εντός-των-συνόρων Κύπριοι βλέπουν την εξορία των άλλων ως την αναγκαία λύση. Όμως με ποια κριτήρια αφήσαμε κάποιους έξω; Μήπως δεν κινδυνεύουν από τον ιό όπως εκείνους που βρίσκονται εντός συνόρων; Μήπως δεν είμαστε όλοι το ίδιο Κύπριοι, ισότιμοι πολίτες της ίδιας χώρας; Μήπως ένας Κύπριος πολίτης που μολύνεται από κορονοϊό στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι απλά ένας Κύπριος πολίτης που μολύνεται; Κανένα απ’ αυτά δεν ευσταθεί. Απλούστατα κάποιος αποφάσισε πως φέρει ευθύνη μόνο για όσους πρόλαβαν να επιστρέψουν στην Κύπρο πριν τις 16 Μαρτίου (και για κάτι άλλους που επέστρεψαν κρυφά με «πτήση μυστήριο» στις 29 Μαρτίου). Για τους υπόλοιπους; Ό,τι μπορέσει να τους παρέχει ο τόπος διαμονής τους. Είναι ξένο πρόβλημα των ξένων κυβερνήσεων τώρα. Ούτε πως είναι πολίτες της ίδιας Κυπριακής Δημοκρατίας με δύο εργατικά χέρια και απέραντη προθυμία να χρησιμοποιήσουν τις ξενόφερτες γνώσεις τους για να συνεισφέρουν στον αγώνα κατά της αρρώστιας. Άλλωστε στις τάξεις μας υπάρχουν φοιτητές ιατρικής, επιστήμονες αλλά και άλλοι με ιδέες για το πως να επανεκκινήσουν την οικονομία χρησιμοποιώντας τεχνολογικά μέσα. Αξιοποιείστε μας.
Κάποιοι θα πουν πως οι περιστάσεις είναι πρωτοφανείς, πως η μόνη οδυνηρή λύση είναι η εξορία. Ε δε μπορώ να το αποδεχτώ. Αν είμασταν σοβαρό κράτος θα υπήρχε μια σταδιακή πολιτική επαναπατρισμού με διαφάνεια και ψυχραιμία για να εξασφαλίσει η πολιτεία μας – στο βαθμό που μπορεί – την ασφάλεια όλων ανεξαιρέτως των πολιτών της. Αντί αυτού μας έχουν εξορίσει μέχρι νεοτέρας. Αν όντως το σύστημα υγείας μας δεν αντέχει, να δώσουμε κίνητρα στους φοιτητές για να μην επανέλθουν και όχι να τους πετάξουμε αναγκαστικά στο έλεος μιας ξένης πολιτείας. Αυτοί που θα επιλέξουν να έρθουν, ας μείνουν 14ήμερη καραντίνα σε επιταγμένα ξενοδοχεία που θα επιχορηγήσει η κυβέρνηση (εν μέρη ή εξ ολοκλήρου). Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύσουμε ένα ζωτικό τομέα της οικονομίας μας που κινδυνεύει να καταρρεύσει με την παρούσα κατάσταση. Κανείς δεν έχει μελετήσει αυτές τις ιδέες και όποιος τολμά να ανοίξει το στόμα του αυτόματα ταμπελώνεται ως διχαστικός ή ακούει το περίφημο «δεν είναι ώρα τώρα γι’ αυτά». Λες και δεν είναι ήδη διχασμένος ο κόσμος στους μέσα και στους έξω. Λες και η ώρα θα έρθει μετά το θάνατο του πρώτου εξόριστου Κύπριου.
Τελειώνω με ένα μήνυμα προς τους αρμόδιους: Για σας ο Κύπριος πολίτης μπορεί να είναι αναλώσιμος. Κάτι που πουλάτε και αγοράζετε όποτε σας καπνίσει. Για εμάς η Κύπρος είναι η πατρίδα και ο νόστος μας. Μη μας πουλάτε έτσι. Θα μας χρειαστείτε στο μέλλον γιατί το μέλλον είμαστε εμείς.
Καταρχάς να σας εκμυστηρευτώ πως είμαι φοιτητής στο Ηνωμένο Βασίλειο (απ’ αυτούς τους εξόριστους Κύπριους πολίτες). Υπό αυτή την ιδιότητα γράφω. Σας το λέω εξαρχής γιατί προσπαθώ να τοποθετηθώ με ειλικρίνεια ώστε να μπορέσει ο καθένας να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα. Επίσης πρέπει να σας πω πως θα ενθάρρυνα, όσους φοιτητές έχουν την ευχέρεια, να μείνουν μακριά από την Κύπρο αυτό τον καιρό. Αυτό έχω πράξει κι εγώ. Άλλο όμως είναι η επιλογή ενός συνειδητοποιημένου πολίτη, και άλλο η απαγόρευση επαναπατρισμού από το ίδιο το κράτος που, με αυτό τον τρόπο, απαρνείται τις υποχρεώσεις που φέρει προς τα παιδιά του. Ως προς αυτή την απαγόρευση θέλω να τοποθετηθώ.
Η συνταγματική πτυχή του θέματος είναι αρμοδιότητα των δικαστηρίων. Εγώ θέλω να μιλήσω για την ηθική πτυχή του θέματος.
Κατά τη γνώμη μου, η εν λόγω απαγόρευση είναι απλώς το πιο πρόσφατο σύμπτωμα μιας αέναης ασθένειας που χρόνια τώρα κατατρέχει την Κυπριακή Δημοκρατία. Την ασθένεια αυτή εγώ την ονομάζω “εμπορικοποίηση δικαιωμάτων”. Υπήρχε πολύ πριν μας ταλαιπωρήσει ο κορονοϊός και πολύ φοβάμαι πως θα συνεχίσει να μας ταλανίζει αφού περάσει κι αυτή η κρίση. Βλέπετε, δεν υπάρχει δυστυχώς εμβόλιο για την ασυνειδησία. Γενικά, ως Κυπριακή Δημοκρατία έχουμε μια τάση να ξεφτιλίζουμε τη σχέση πολίτη-πολιτείας. Από τη μία πουλάμε δικαιώματα, βαφτίζοντας Κύπριους πολίτες τους διάφορους ξένους «επενδυτές» (όσο μαύρα κι αν είναι τα λεφτά τους). Από την άλλη, ζητάμε από τους Κύπριους φοιτητές να αποποιηθούν τα δικαιώματα που τους παρέχει το Σύνταγμα, προσπαθώντας να τα εξαγοράσουμε για €750, ένα λογαριασμό στο www.connect2cy.gov.cy κι ένα πακέτο παξιμάδια.
Μην ξεχνάτε πως αυτοί οι φοιτητές, ως προχθές, ήταν το «λαμπρό μέλλον του τόπου μας», πριν τους πει ο κ. Καρούσος να «μην τολμήσουν» να επιβιβαστούν στα αεροπλάνα χωρίς το γνωστό πιστοποιητικό (λες και είμαστε κρέατα να μας πιστοποιήσει η HACCP). Η πολιτεία, που επιβάλλει αυτή την προσωρινή(;) εξορία είναι η ίδια πολιτεία που αύριο – στη μετα-κορονοϊό εποχή – θα ξανακαλέσει τους σημερινούς φοιτητές με ψευδοεπαίνους και κολακείες να δουλέψουν με μισθούς πείνας για να ξαναστήσουν τη ρημαγμένη Κυπριακή οικονομία.
Κάπως έτσι καταφέραμε και πάλι να χωριστούμε σε πολιτεία δύο ταχυτήτων – από τη μία είναι αυτοί που βρίσκονται μέσα στην Κύπρο και από την άλλη είναι οι έξω (οι εν δυνάμει μολυσμένοι). Οι προνομιούχοι εντός-των-συνόρων Κύπριοι βλέπουν την εξορία των άλλων ως την αναγκαία λύση. Όμως με ποια κριτήρια αφήσαμε κάποιους έξω; Μήπως δεν κινδυνεύουν από τον ιό όπως εκείνους που βρίσκονται εντός συνόρων; Μήπως δεν είμαστε όλοι το ίδιο Κύπριοι, ισότιμοι πολίτες της ίδιας χώρας; Μήπως ένας Κύπριος πολίτης που μολύνεται από κορονοϊό στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι απλά ένας Κύπριος πολίτης που μολύνεται; Κανένα απ’ αυτά δεν ευσταθεί. Απλούστατα κάποιος αποφάσισε πως φέρει ευθύνη μόνο για όσους πρόλαβαν να επιστρέψουν στην Κύπρο πριν τις 16 Μαρτίου (και για κάτι άλλους που επέστρεψαν κρυφά με «πτήση μυστήριο» στις 29 Μαρτίου). Για τους υπόλοιπους; Ό,τι μπορέσει να τους παρέχει ο τόπος διαμονής τους. Είναι ξένο πρόβλημα των ξένων κυβερνήσεων τώρα. Ούτε πως είναι πολίτες της ίδιας Κυπριακής Δημοκρατίας με δύο εργατικά χέρια και απέραντη προθυμία να χρησιμοποιήσουν τις ξενόφερτες γνώσεις τους για να συνεισφέρουν στον αγώνα κατά της αρρώστιας. Άλλωστε στις τάξεις μας υπάρχουν φοιτητές ιατρικής, επιστήμονες αλλά και άλλοι με ιδέες για το πως να επανεκκινήσουν την οικονομία χρησιμοποιώντας τεχνολογικά μέσα. Αξιοποιείστε μας.
Κάποιοι θα πουν πως οι περιστάσεις είναι πρωτοφανείς, πως η μόνη οδυνηρή λύση είναι η εξορία. Ε δε μπορώ να το αποδεχτώ. Αν είμασταν σοβαρό κράτος θα υπήρχε μια σταδιακή πολιτική επαναπατρισμού με διαφάνεια και ψυχραιμία για να εξασφαλίσει η πολιτεία μας – στο βαθμό που μπορεί – την ασφάλεια όλων ανεξαιρέτως των πολιτών της. Αντί αυτού μας έχουν εξορίσει μέχρι νεοτέρας. Αν όντως το σύστημα υγείας μας δεν αντέχει, να δώσουμε κίνητρα στους φοιτητές για να μην επανέλθουν και όχι να τους πετάξουμε αναγκαστικά στο έλεος μιας ξένης πολιτείας. Αυτοί που θα επιλέξουν να έρθουν, ας μείνουν 14ήμερη καραντίνα σε επιταγμένα ξενοδοχεία που θα επιχορηγήσει η κυβέρνηση (εν μέρη ή εξ ολοκλήρου). Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύσουμε ένα ζωτικό τομέα της οικονομίας μας που κινδυνεύει να καταρρεύσει με την παρούσα κατάσταση. Κανείς δεν έχει μελετήσει αυτές τις ιδέες και όποιος τολμά να ανοίξει το στόμα του αυτόματα ταμπελώνεται ως διχαστικός ή ακούει το περίφημο «δεν είναι ώρα τώρα γι’ αυτά». Λες και δεν είναι ήδη διχασμένος ο κόσμος στους μέσα και στους έξω. Λες και η ώρα θα έρθει μετά το θάνατο του πρώτου εξόριστου Κύπριου.
Τελειώνω με ένα μήνυμα προς τους αρμόδιους: Για σας ο Κύπριος πολίτης μπορεί να είναι αναλώσιμος. Κάτι που πουλάτε και αγοράζετε όποτε σας καπνίσει. Για εμάς η Κύπρος είναι η πατρίδα και ο νόστος μας. Μη μας πουλάτε έτσι. Θα μας χρειαστείτε στο μέλλον γιατί το μέλλον είμαστε εμείς.
