Το 2021 το 33% των εγγεγραμμένων ανέργων ήταν άτομα με Ανώτερη Εκπαίδευση. Σε σύνολο 22789 ανέργων οι 7598 ήταν απόφοιτοι πανεπιστημίων. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι φαινόμενο που προέκυψε λόγω των επιπτώσεων που προκάλεσε στην κυπριακή οικονομία η πανδημία του κορωνοϊού. Ήταν και είναι φαινόμενο και διαπίστωση που προϋπήρχε της πανδημίας, αφού και τα προηγούμενα χρόνια ένας στους τρεις ανέργους έχει πανεπιστημιακή μόρφωση.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως, την περίοδο 2015-2019 που υπήρχε αύξηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης η κατάσταση με την ανεργία των συγκεκριμένων ανθρώπων ήταν στα ίδια ψηλά επίπεδα (π.χ. 30.41% το 2019).
Δυστυχώς στη νέα τάξη πραγμάτων και στις νέες οικονομικές πραγματικότητες, αυτή η θλιβερή διαπίστωση αποτελεί βαρίδι και για τους νέους και για την κυπριακή οικονομία. Μια οικονομία και μια κοινωνία που επενδύει τεράστια ποσά για τη μόρφωση των νέων της, βλέπει τους κόπους της να ρίχνονται στο λάκκο της ανεργίας.
Η νέα γενιά σπουδάζει και καλά κάνει. Σήμερα τα παιδιά μορφώνονται και καλά κάνουν. Έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες από τους γονείς και τους παππούδες τους, όμως στερούνται καλών ευκαιριών εργοδότησης και καλής επαγγελματικής ανέλιξης.
Σήμερα οι νέοι ζουν μέσα σε φοβερά διλήμματα και βιώνουν τεράστιες ανισότητες. Η νέα γενιά –δυστυχώς– είναι κάτω από αυξημένη πίεση. Εργοδοτούνται με χαμηλούς μισθούς, ενώ κοντά σε όλα αυτά υπάρχουν και μεγάλες δυσκολίες στην απόκτηση ιδιόκτητης στέγης.
Η Κυπριακή οικονομία ως έχει δεν μπορεί να απορροφήσει τους νέους επιστήμονες. Αρκετοί μένουν και διαπρέπουν στο εξωτερικό και έτσι η Κύπρος χάνει καλά μυαλά και καλά μορφωμένα εργατικά χέρια. Τους σπουδάζουμε εμείς με χιλιάδες στερήσεις και δυσκολίες και τους αξιοποιούν, οι άλλοι, οι ξένοι.
Αυτή η διάσταση, της φυγής δηλαδή, στο εξωτερικό έχει σχέση και με το δημογραφικό πρόβλημα που διαβρώνει επικίνδυνα τον κοινωνικό ιστό της χώρας. Η πρόσφατη απογραφή πληθυσμού που έγινε από τη Στατιστική Υπηρεσία, όπως επίσης και οι ετήσιες δημογραφικές εκθέσεις δείχνουν πως η Κύπρος γηράσκει επικίνδυνα. Αρκετοί άλλοι νέοι απασχολούνται με αντικείμενα που βρίσκονται σε εντελώς μακρινούς ορίζοντες από την επιστημονική τους κατάρτιση, μακριά από συλλογικές συμβάσεις, ανθρώπινα και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Κάποιες φορές και με ωράρια που στερούνται λογικής. Τολμώ να πω πως, σήμερα τα πανεπιστήμια παράγουν ανέργους. Η διαπίστωση είναι τραγική αλλά απόλυτα αληθινή. Πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενo που χρήζει άμεσης διαχείρισης. Ποιοτικής και ποσοτικής.
Αναζητούνται λύσεις χθες. Επείγει η εκπόνηση και υλοποίηση πολιτικών δράσεων που θα βελτιώνουν την κατάσταση. Προς τούτο θα πρέπει: (α) να υπάρξει αξιοκρατία που θα πείθει τους νέους ότι μπορούν να διεκδικήσουν το μέλλον τους στην πατρίδα τους. Η αναξιοκρατία και το ρουσφέτι τορπιλίζουν τα όνειρα και τις προοπτικές τους. Γι’ αυτό και ξενιτεύονται. (β) η βιομηχανία και η παραγωγική διαδικασία να ενθαρρυνθούν από την πολιτεία – με φορολογικά και άλλα κίνητρα – να εργοδοτήσουν νέους επιστήμονες. Να μπουν στην αγορά νέα μυαλά με νέες αντιλήψεις και δυνατότητες με καλούς μισθούς και εισοδήματα. (γ) σε θέσεις κλειδιά να διορίζονται νέοι. Η γεροντοκρατία, που καλά κρατεί, πρέπει να κάμει τόπο στους νέους. Να τους δοθεί η ευκαιρία να διοικήσουν και να αποδείξουν ότι μπορούν να αποφασίσουν μακριά από κομματικά στεγανά και απηρχαιωμένες αντιλήψεις.
Συμπερασματικά και καταληκτικά, οφείλουμε να δώσουμε λόγο και ρόλο στη νέα γενιά. Στα παιδιά μας. Οι νέοι και οι νέες της Κύπρου μπορούν και πρέπει να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην εξελικτική πορεία της κυπριακής κοινωνίας. Με τις γνώσεις και το δυναμισμό τους να σπρώξουν την οικονομία μπροστά. Πρέπει να τους εμπιστευτούμε το αύριο που τους ανήκει.
Υ.Γ.: Ως υστερόγραφο θα επαναλάβω κάτι που διάβασα στο πολύ πρόσφατο παρελθόν. Διάβασα λοιπόν το εξής: «Βία είναι να ξυπνάς από το χάραμα. Να δουλεύεις 8 με 10 ώρες για 700 ευρώ μικτά. Και να μην τολμάς να πεις κουβέντα, γιατί ξέρεις ότι 100 βιογραφικά περιμένουν στο γραφείο του αφεντικού σου από άτομα που ψάχνουν δουλειά. Έστω και με μισθούς πείνας». Αυτή τη βία βιώνει σήμερα η νέα γενιά με την ανοχή του κυπριακού πολιτικού συστήματος.
*Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος
