Μια τρύπα στο νερό έγινε με την παραχώρηση φθηνού δανεισμού με κρατικές εγγυήσεις, ο οποίος θα συνέβαλλε, όπως λεγόταν κατά κόρον από κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά στελέχη, αλλά και εκπροσώπους εργοδοτικών συνδέσμων, στην αύξηση της ρευστότητας των επιχειρήσεων που πλήγηκαν από την πανδημία του κορωνοϊού.
Είναι νωπές ακόμα στη μνήμη οι δραματικές δηλώσεις πολλών για άρον-άρον ψήφιση νόμου για δανεισμό επιχειρήσεων μέσω κρατικών εγγυήσεων για να ανασάνει η οικονομία. Όμως, από τη μια οι πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, που κράτησαν 20 και πλέον μήνες, και από την άλλη ο υπερδανεισμός στον οποίο είναι εκτεθειμένες πολλές επιχειρήσεις, αλλά επίσης η αβεβαιότητα που υπάρχει λόγω της πανδημίας και του Ουκρανικού, παράγοντες που προκαλούν αυτοσυγκράτηση σε πολλές επιχειρήσεις, απέτρεψαν επιχειρηματίες να ζητήσουν και να λάβουν νέα δάνεια, παρόλο που αυτά θα ήταν εγγυημένα από το κράτος.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα μισά δάνεια θα δοθούν με εγγυήσεις
Σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε ο «Φ», μέχρι την 31η Μαρτίου του 2022 είχαν εγκριθεί από τέσσερις από τις επτά τράπεζες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στο σχέδιο των κρατικών εγγυήσεων, μόλις δώδεκα δάνεια, συνολικού ύψους €6.55 εκατ.!
Πρόκειται για εξαιρετικά μικρό αριθμό δανείων, καθώς το νομοσχέδιο που ενέκρινε η Βουλή τον Οκτώβριο του 2021 προέβλεπε την παραχώρηση κρατικών εγγυήσεων ύψους €1 δισ., ενώ οι τράπεζες είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για εγγυήσεις ύψους €510 εκατ. Υπενθυμίζεται, μάλιστα, πως το αρχικό νομοσχέδιο που είχε καταθέσει το Υπουργείο Οικονομικών στο Κοινοβούλιο, τον Απρίλιο του 2020, προνοούσε κρατικές εγγυήσεις ύψους €1.5 δισ., το οποίο ωστόσο την υστάτη αποσύρθηκε από την κυβέρνηση, καθώς τα κόμματα του είχαν αλλάξει τα φώτα και το είχαν κάνει αγνώριστο.
Ποιοι έδωσαν δάνεια με εγγυήσεις
Οι δώδεκα αιτήσεις που εγκρίθηκαν από τις τράπεζες κατά την 31η Μαρτίου του 2022 και ήταν συνολικού ποσού €6.55 εκατ. αφορούν τα εξής πιστωτικά ιδρύματα:
– Η Τράπεζα Κύπρου ενέκρινε επτά αιτήσεις δανείων με κρατικές εγγυήσεις, συνολικού ύψους €5.89 εκατ.
– Μια αίτηση δανεισμού, ύψους €60 χιλ., με εγγύηση από το κράτος, ενέκρινε και η Ελληνική Τράπεζα.
– Η Alpha Bank έδωσε το πράσινο φως σε τρεις αιτήσεις, για δάνεια ύψους €505 χιλ.
– Μια αίτηση ενέκρινε η Εurobank και αφορούσε δάνειο με κρατική εγγύηση ύψους €100 χιλ.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», οι δώδεκα αιτήσεις για δάνεια με κρατικές εγγυήσεις λήφθηκαν μέχρι την 31η Μαρτίου, ενώ οι δανειακές συμβάσεις αναμένεται να υπογραφούν μέχρι την 30η Ιουνίου.
Αξίζει να σημειωθεί πως μετά την έγκριση του πολυταλαιπωρημένου νομοσχεδίου για τις κρατικές εγγυήσεις ύψους €1 δισ., τον περασμένο Νοέμβριο, ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης προχώρησε σε πρόσκληση προς τα αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη σύναψη σύμβασης για παραχώρηση κυβερνητικών εγγυήσεων και έκδοσης νέων δανείων. Οι τράπεζες είχαν την ευκαιρία να υποβάλουν τις αιτήσεις τους μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου του 2021. Μετά την αξιολόγηση των αιτήσεων, περί τα τέλη Δεκεμβρίου, ο αρμόδιος υπουργός αποφάσισε την παραχώρηση κρατικών εγγυήσεων €510 εκατ. σε επτά τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία εκδήλωσαν εμπρόθεσμα ενδιαφέρον για τη σύναψη σύμβασης παραχώρησης κρατικών εγγυήσεων.
Συγκεκριμένα, δάνεια με κρατικές εγγυήσεις ύψους €265 εκατ. εξέφρασε ενδιαφέρον για να παραχωρήσει η Τράπεζα Κύπρου, η Ελληνική Τράπεζα θα έδινε δανεισμό με κρατικές εγγυήσεις €50 εκατ. και η Alpha Bank €75 εκατ. Παράλληλα, σύμφωνα με το ενδιαφέρον που είχε εκδηλωθεί, δάνεια ύψους €25 εκατ. θα παραχωρούσε η Astrobank €25 και κρατικές εγγυήσεις ύψους €75 εκατ. αντιστοιχούσαν στην Εurobank. Εξάλλου, η Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως αλλά και η RCB BANK θα συμμετείχαν στο σχέδιο παραχωρώντας δάνεια με εγγυήσεις ύψους €10 εκατ.
Το 55% των εγγυήσεων θα κατέληγε σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι από το σύνολο του δανεισμού των €510 εκατ. με κρατικές εγγυήσεις, δάνεια €153 εκατ. θα παραχωρούνταν προς αυτοτελώς εργαζομένους και πολύ μικρές επιχειρήσεις (30% του αιτούμενου ποσού). Επίσης, τα δάνεια €280.5 εκατ. αντιστοιχούσαν προς τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις (55% του αιτούμενου ποσού) καθώς δάνεια με κρατικές εγγυήσεις €76.5 εκατ. θα δοθούν προς μεγάλες επιχειρήσεις (15% του αιτούμενου ποσού). Αρμόδια κυβερνητική πηγή είχε δηλώσει τότε πως σε περίπτωση που το ενδιαφέρον των τραπεζών για την εξασφάλιση δανείων με κρατικές εγγυήσεις είναι πέραν των €510 εκατ. τότε η κυβέρνηση θα προχωρούσε και στην παραχώρηση των υπολοίπων €490 εκατ. Κάτι το οποίο δεν φαίνεται πως θα γίνει, λόγω του ισχνού ενδιαφέροντος από τους δανειολήπτες. Σημειώνεται πως με την παράταση του προσωρινού πλαισίου για τη λήψη κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία κατά την διάρκεια της πανδημίας, στις 22/12/21 εγκρίθηκε η παράταση της διάρκειας του πλαισίου για τις κρατικές εγγυήσεις μέχρι 31/3/22, με δυνατότητα υπογραφής των συμβάσεων δανειοδότησης μέχρι τις 30/6/22.
Πονεμένη ιστορία
Οι κρατικές εγγυήσεις πέρασαν από χίλια μύρια κύματα, προτού εγκριθούν σε νόμο από την Ολομέλεια της Βουλής. Το νομοσχέδιο πηγαινοερχόταν μεταξύ Υπουργείου Οικονομικών και Κοινοβουλίου. Η συζήτηση των κρατικών εγγυήσεων άρχισε τον Απρίλιο του 2020, ωστόσο η διαφορετική φιλοσοφία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης οδήγησαν στη μη αξιοποίηση του μέτρου. Λίγες εβδομάδες αργότερα, λόγω των διαφορετικών θέσεων, αποσύρθηκε το αρχικό νομοσχέδιο. Μάλιστα, το ζήτημα των κρατικών εγγυήσεων είχε αποτελέσει και μια από τις αιτίες για να φτάσουν στα άκρα οι σχέσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Η κύρια διαφωνία μεταξύ των δυο ήταν η άρνηση της κυβέρνησης να συναινέσει στο αίτημα των αντιπολιτευομένων κομμάτων να περνούν οι κρατικές εγγυήσεις από τον έλεγχο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Αφού το νομοσχέδιο έμεινε για αρκετούς μήνες στα συρτάρια του Υπουργείου Οικονομικών, επανήλθε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, λίγες εβδομάδες πριν από την αυτοδιάλυση της προηγούμενης Βουλής, η οποία ενέκρινε το νομοθέτημα, αφού προηγουμένως το έφερε στα μέτρα της. Λόγω των αλλαγών που έκανε η Βουλή στο νομοσχέδιο, η Κομισιόν δεν είχε συμφωνήσει και προχώρησε σε συστάσεις. Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξετάζοντας τη συμβατότητα του νόμου με τους κανόνες ανταγωνισμού, είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να επέλθουν σε τροποποιήσεις.
Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατύπωσε σχετική Γνώμη, σύμφωνα με την οποία προτεινόταν η μη συμμετοχή εκπροσώπων της Κεντρικής Τράπεζας στην Επιτροπή Παρακολούθησης, λόγω του κινδύνου σύγκρουσης αρμοδιοτήτων. Μετά τις συγκεκριμένες υποδείξεις, το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε τρίτο νομοσχέδιο στο Κοινοβούλιο. Οι κύριες αλλαγές που έγιναν στο τρίτο νομοσχέδιο που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο αφορούσαν τη μη συμμετοχή της Κεντρικής Τράπεζας στην Επιτροπή Παρακολούθησης, ωστόσο, σε αυτή συμμετέχουν οι εκπρόσωποι του Γενικού Λογιστηρίου, του Υπουργείου Οικονομικών και ο Γενικός Ελεγκτής ως παρατηρητής. Επίσης, η συγκεκριμένη Επιτροπή έχει μόνο ενημερωτικό ρόλο και δεν εμπλέκεται στις αποφάσεις των τραπεζών.
