Ο εντοπισμός κρουσμάτων βρουκέλλωσης σε βουστάσιο της επαρχίας Λάρνακας και η όλη διαχείριση του ζητήματος το τελευταίο δίμηνο αφήνει εκτεθειμένες τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες. Η Κύπρος μέχρι και σήμερα θεωρείται χώρα ελεύθερη από τη βρουκέλλωση τόσο στα αιγοπρόβατα, όσο και στα βοοειδή. Ωστόσο, το καθεστώς αυτό δεν φαίνεται να διατηρείται, ενόψει της επιβεβαιωμένης πλέον παρουσίας της ασθένειας, με αποτέλεσμα να χάσει, προσωρινά τουλάχιστον, το προνόμιο αυτό. Η συγκυρία της εκδήλωσης της ασθένειας στην Κύπρο δεν είναι καθόλου ευνοϊκή, καθώς οι προκλήσεις για τη διαχείριση της παρουσιάζονται σε περίοδο πιέσεων στην αγορά και παράλληλα με την προσπάθεια του κράτους να στηρίξει την εγχώρια παραγωγή για να ανταπεξέλθει σε μια σειρά από άλλα ζητήματα, με βασικότερο το αυξανόμενο κόστος παραγωγής.
Ερωτηματικά εγείρονται ως προς τη διαχείριση, από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, του θέματος εντοπισμού κρουσμάτων βρουκέλλωσης σε φάρμα αγελάδων. Η βρουκέλλωση είναι βακτηριακή νόσος η οποία παρουσιάζεται με επιδημική μορφή σε βοοειδή, πρόβατα, αίγες, χοίρους, σκύλους και άλλα ζώα. Ο άνθρωπος μολύνεται από την ασθένεια αυτή με άμεση επαφή (εισπνέοντας αερομεταφερόμενα σωματίδια) ή έμμεση επαφή (κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος και τυριών) και μπορεί να παρουσιάσει έντονα και σοβαρά συμπτώματα.
Ο κίνδυνος όμως για την ευρύτερη δημόσια υγεία περιορίζεται, λόγω του ότι πρόκειται για επαγγελματική κυρίως νόσο, η οποία μεταδίδεται με την επαφή με μολυσμένα ζώα ή υλικά. Ως εκ τούτου επιβάλλεται λήψη προστατευτικών μέτρων και τήρηση κανόνων προστασίας των εργαζομένων στην αλυσίδα της κτηνοτροφικής παραγωγής και της παραγωγής κρέατος. Το κρέας από μολυσμένα ζώα, δεν περικλείει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και μπορεί να διοχετευθεί προς κατανάλωση, ενώ το γάλα των μολυσμένων ζώων δεν μπορεί να διοχετευθεί στην αγορά προς κατανάλωση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες του «Φ», στις 29/3/2022, ο Διευθυντής Κτηνιατρικών Υπηρεσιών απέστειλε επιστολή προς το υπουργείο Γεωργίας, με την οποία ενημέρωνε ότι σε δείγμα από βουστάσιο της επαρχίας Λάρνακας εντοπίστηκε θετικό κρούσμα βρουκέλλωσης και ότι η συγκεκριμένη εκμετάλλευση τέθηκε σε περιορισμό. Στη συγκεκριμένη επιστολή αναφέρεται ότι λήφθηκαν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα και ότι επρόκειτο να γίνει ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η επίσημη ενημέρωση της Κομισιόν έγινε τελικά στις 8/4/2022 με αναφορά για ένα κρούσμα, του στελέχους το οποίο προσβάλλει και τον άνθρωπο, η brucella melitensis.
Αμέσως μετά, με οδηγίες του αρμόδιου υπουργού Κώστα Καδή ο οποίος θορυβήθηκε έντονα, έγινε συνάντηση στο υπουργείο, κατά την οποία συζητήθηκε το θέμα. Όταν διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν ληφθεί ικανοποιητικά μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, δόθηκαν οδηγίες στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες να προχωρήσουν άμεσα στη λήψη όλων των προβλεπόμενων από τη σχετική νομοθεσία μέτρων και σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
Λίγες μέρες μετά, στις 11/4/2022, ο Διευθυντής Κτηνιατρικών Υπηρεσιών έστειλε νέα επιστολή προς το υπουργείο, στην οποία ανέφερε ότι υπήρξε επιβεβαίωση από τη Γενική Διεύθυνση Υγείας της ΕΕ για την ορθότητα των ενεργειών των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, κάτι βέβαια που αμφισβητείται αφού ακόμα δεν υπάρχει καμία τέτοια επίσημη ενημέρωση. Στην ίδια επιστολή, την οποία ο «Φ» κατέχει αλλά δεν μπορεί, για ευνόητους λόγους, να δημοσιοποιήσει, εγείρεται με ύφος παράδοξο, υποτιμητικό και έλλειψης σεβασμού προς την ιεραρχία, ζήτημα ως προς την αρμοδιότητα, αλλά και δυνατότητα και του υπουργού και του γενικού διευθυντή του υπουργείου να ασκήσουν αποτελεσματική επίβλεψη και έλεγχο της ορθότητας και της έγκαιρης λήψης των μέτρων, καθώς, σύμφωνα με την επιστολή, το θέμα είναι εξειδικευμένο και αφορά αρμοδιότητα των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, ενώ η όποια απόπειρα εμπλοκής του υπουργείου στο θέμα, θα επέφερε αχρείαστη αναστάτωση και αντίθετο αποτέλεσμα.
Δύο μήνες καθυστέρηση
Ερωτηματικά εγείρονται και ως προς τον χρόνο διενέργειας της εργαστηριακής εξέτασης, αφού απόλυτα έγκυρες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι το δείγμα λήφθηκε μέσα στον Ιανουάριο του 2022 και η εξέταση έγινε δύο και πλέον μήνες μετά, ενώ η συνήθης πρακτική είναι η εξέταση να γίνεται εντός 10 ημερών από τη λήψη του δείγματος.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο Διευθυντής Κτηνιατρικών Υπηρεσιών έδωσε, παράτυπα, άδεια για σφαγές μολυσμένων ζώων, με πιθανότητα το κρέας αυτό να κυκλοφόρησε στην αγορά. Παρά το ότι, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, το κρέας από μολυσμένα ζώα δεν περικλείει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και μπορεί να διοχετευθεί προς κατανάλωση, η ενέργεια αυτή δημιουργεί πρόσθετη ανησυχία. Σημειώνεται ότι έχουν ήδη οδηγηθεί προς σφαγή 100 περίπου αγελάδες από τη μολυσμένη φάρμα, κάτω από τις ενδεδειγμένες διαδικασίες ώστε να μην υπάρξει επιμόλυνση. Παράλληλα, αναμένεται να γίνει σφαγή και των υπόλοιπων 400 περίπου αγελάδων της εν λόγω μονάδας.
Χάνεται προσωρινά το προνόμιο
Η βρουκέλλωση είναι μία από τις σημαντικότερες ζωονόσους. Προκαλεί σοβαρές οικονομικές απώλειες στην κτηνοτροφία και αποτελεί κίνδυνο, λόγω της μετάδοσής της και στον άνθρωπο, κυρίως για τα άτομα εκείνα που έρχονται σε επαφή με μολυσμένα ζώα ή με μολυσμένα υλικά τους και σε μικρότερο βαθμό για τη δημόσια υγεία (επαγγελματική νόσος). Η ασθένεια είναι εξαπλωμένη σε όλο τον κόσμο και ειδικότερα στην περιοχή της Μεσογείου (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα), την Αραβική χερσόνησο, την Κεντρική Ασία, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ινδία. Αντίθετα, η Βόρεια Αμερική (εκτός του Μεξικού), η Βόρεια Ευρώπη, η Νοτιοανατολική Ασία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία θεωρούνται περιοχές ελεύθερες από τη νόσο.
Στην Κύπρο, η ασθένεια αυτή έχει απασχολήσει και στο παρελθόν τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (εκστρατεία εναντίον της βρουκέλλωσης 1973-1985) με επιτυχή κατάληξη. Από το 1985 έως το 1999, υπήρξαν σποραδικά μεμονωμένα κρούσματα λόγω της παράνομης μετακίνησης ζώων μέσω της πράσινης γραμμής, τα οποία όμως τελικά οδήγησαν στην εξάπλωσή της σε όλο το νησί, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει νέο πρόγραμμα καταπολέμησης από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη. Με την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το πρόγραμμα καταπολέμησης της βρουκέλλωσης συγχρηματοδοτείται.
Η νόσος στην Κύπρο, οφείλεται στη Brucella melitensis, με κύριο ξενιστή τα αιγοπρόβατα και κατά δεύτερο λόγο τα βοοειδή. H Brucella abortus, η οποία έχει ως κύριο ξενιστή τα βοοειδή, έχει να εμφανιστεί στην Κύπρο από το 1932. Μέσω των προγραμμάτων αυτών, η Κύπρος πέτυχε την ανακήρυξη ολόκληρης της χώρας επίσημα ως απαλλαγμένη από τη βρουκέλλωση. Ως αποτέλεσμα των τελευταίων γεγονότων, η Κύπρος αναμένεται να χάσει προσωρινά το προνόμιο αυτό.
Ανήσυχος ο υπουργός Γεωργίας
Ο ίδιος ο υπουργός Γεωργίας είναι εξαιρετικά ανήσυχος για το θέμα και αναμένει πλήρη και ορθή ενημέρωση (κάτι που δεν έγινε μέχρι τώρα) από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για να διαμορφώσει εικόνα ως προς την αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης και τον περιορισμό της ασθένειας, με στόχο να επιτευχθεί το συντομότερο εξάλειψή της και να επιστρέψει το ταχύτερο η Κύπρος στο προηγούμενο καθεστώς.
