Οι Rus ήταν αρχαίος λαός, που έδωσε το όνομά του στα εδάφη της Ρωσίας. Η καταγωγή και η ταυτότητά τους είναι ακόμα υπό ιστορική διερεύνηση και δεν υπάρχει ομογνωμία μεταξύ των ιστορικών.

Οι παραδοσιακοί δυτικοί μελετητές θεωρούν ότι προέρχονται από τους σκανδιναβούς Βίκινγκς, παρακλάδι των Βαράγγων, οι οποίοι κινήθηκαν νότια από τις ακτές της Βαλτικής και ίδρυσαν το πρώτο ενοποιημένο κράτος μεταξύ των ανατολικών Σλάβων, με επίκεντρο το Κίεβο.

Ρώσοι μελετητές, από την άλλη, μαζί με ορισμένους Δυτικούς, θεωρούν ότι οι Ρώσοι είναι μια νοτιοανατολική σλαβική φυλή, που ίδρυσε μια φυλετική ένωση επί συγκεκριμένων εδαφών.

Οι ίδιοι θεωρούν ότι το κράτος του Κιέβου ήταν δημιούργημα των Σλάβων, που δέχτηκε επίθεση και κρατήθηκε μόνο, για λίγο, από Βάραγγους.

Η θεωρία των Βίκινγκ ή του «Νορμανιστή» ξεκίνησε τον 18ο αιώνα από Γερμανούς ιστορικούς-φιλολόγους όπως ο Gottlieb Siegfried Bayer (1694–1738) και ο August Ludwig von Schlözer (1735–1809). Ο Bayer ήταν μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Αγίας Πετρούπολης.

Βασίστηκαν στο The Russian Primary Chronicle, μια αφήγηση που γράφτηκε τον 12ο αιώνα και καλύπτει την περίοδο 852-1110, σύμφωνα με την οποία οι Ρώσοι, ένας νορμανδικός λαός, κλήθηκαν για πρώτη φορά να έρθουν στο Νόβγκοροντ από τον τοπικό πληθυσμό για να βάλουν τέλος στις διαμάχες τους.

Οι Ρώσοι αργότερα επέκτειναν την κυριαρχία τους στο Κίεβο, καθιστώντας το τον ακρογωνιαίο λίθο της άμυνάς τους. Αυτή η θεωρία προωθήθηκε τον 19ο αιώνα από τον Δανό φιλόλογο Vilhelm Thomsen (1842–1927) και τον Γερμανο-Ρώσο ιστορικό-φιλόλογο Ernst Eduard Kunik (1814–99).

Οι ανασκαφές τύμβων του 9ου και 10ου αιώνα επιβεβαίωσαν την παρουσία Σκανδιναβών πολεμιστών σε μια τέτοια περιοχή γύρω από τη λίμνη Ilmen, κοντά στην αρχαία πόλη Novgorod, και τη λίμνη Ladoga, από όπου προέρχεται ο ποταμός Neva. Αυτές οι περιοχές της Βαλτικής φαινόταν να υποδεικνύουν την προέλευση της Ρωσίας.

Οι Ρώσοι μελετητές απέρριψαν το Ρωσικό Πρωτογενές Χρονικό ως αναξιόπιστο και επέμειναν ότι οι ανατολικοί Σλάβοι, πριν από την είσοδο των Βαράγγων, είχαν εξελιχθεί σε ένα εξελιγμένο φεουδαρχικό κράτος, συγκρίσιμο με την Καρολίγγεια αυτοκρατορία στη Δύση. Οι Ρώσοι ήταν απλώς μια νότια σλαβική φυλή που ζούσε στον ποταμό Ρος.

H ιστορία τους ξεκινά με τη Δυναστεία των Ρούρικ, οι οποίοι ήταν  πρίγκιπες της Ρωσίας του Κιέβου και αργότερα, της Μοσχοβίας, οι οποίοι, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν απόγονοι του Βαράγγου πρίγκιπα Ρουρίκ, ο οποίος είχε προσκληθεί από τον λαό του Νόβγκοροντ να κυβερνήσει αυτήν την πόλη (περίπου 862). Οι πρίγκιπες Ρουρίκ διατήρησαν τον έλεγχό τους στη Ρωσία του Κιέβου και, αργότερα, στη Μόσχα μέχρι το 1598.

Ο διάδοχος του Ρουρίκ, Όλεγκ (π. 912) κατέκτησε το Κίεβο (περίπου 882) και έθεσε τον έλεγχο της εμπορικής οδού που εκτεινόταν από το Νόβγκοροντ, κατά μήκος του ποταμού Δνείπερου, έως τη Μαύρη Θάλασσα. Ο Ιγκόρ ( γιος του Ρούρικ· βασίλεψε 912–945) και οι διάδοχοί του -η σύζυγός του, Αγία Όλγα (αντιβασιλέας 945–969) και ο γιος τους Σβιατόσλαβ (βασίλεψε 945–972)- επέκτειναν περαιτέρω τα εδάφη τους. Ο γιος του Σβιατόσλαβ Βλαντιμίρ Α’ (Άγιος Βλαντιμίρ, βασίλεψε περίπου 980–1015) εδραίωσε την κυριαρχία της δυναστείας.

Ο Βλαντιμίρ συνέταξε τον πρώτο κώδικα νόμου της Ρωσίας του Κιέβου και εισήγαγε τον Χριστιανισμό στη χώρα. Οργάνωσε επίσης τα εδάφη της Ρωσίας του Κιέβου σε μια συνεκτική συνομοσπονδία, μοιράζοντας τις μεγάλες πόλεις στους γιους του. Ο μεγαλύτερος επρόκειτο να γίνει μεγάλος πρίγκιπας του Κιέβου και τα αδέρφια θα διαδέχονταν ο ένας τον άλλον, ανεβάζοντας την ιεραρχία των πόλεων προς το Κίεβο, καλύπτοντας τις κενές θέσεις που άφησε η πρόοδος ή ο θάνατος ενός μεγαλύτερου αδελφού. Τον νεότερο αδερφό επρόκειτο να διαδεχθεί ως μεγάλος πρίγκιπας ο μεγαλύτερος ανιψιός του του οποίου ο πατέρας ήταν μεγάλος πρίγκιπας. Αυτό το πρότυπο διαδοχής ακολουθήθηκε γενικά κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Svyatopolk (1015–19). Γιαροσλάβ ο Σοφός (1019–54). οι γιοι του Izyaslav (1054–68· 1069–73· και 1077–78), Svyatoslav (1073–76) και Vsevolod (1078–93). και Svyatopolk II (γιος του Izyaslav· βασίλεψε 1093–1113).

Η κάθοδος των ορδών των Μογγόλων του Τζένκινς Χαν το 1223 είχε ως αποτέλεσμα την αποσύνθεση και την καταστροφή των βασιλείων τους, που είχαν δηλώσει υποταγή στους Μογγόλους.

 

Η ανάδειξη της Μόσχας

Μετά τον μαρασμό του Κιέβου, η Μόσχα έγινε τώρα το πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο των Ρως και αποτέλεσε το κέντρο για την ενοποίηση των ρωσικών εδαφών. Μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα, η Μόσχα κατάφερε να ενώσει τα βορειοανατολικά και βορειοδυτικά ρωσικά πριγκιπάτα, και εν τέλει το 1480 ανέτρεψε τον μογγολικό ζυγό. Τα εδάφη του Μεγάλου Δουκάτου της Μόσχας αποτέλεσαν το πρώτο Tsardom της Ρωσίας το 1547. 

Το 1721, ο πρώτος μεγάλος μεταρρυθμιστής που άλλαξε τον ρουν της ιστορίας των Ρώσων και άνοιξε τον δρόμο προς τον τρόπο τινά εξευρωπαϊσμό τους, εισάγοντας τα τεχνολογικά επιτεύγματα της δυτικής Ευρώπης, όσο και τις τέχνες και τις επιστήμες ήταν ο  Τσάρος Πέτρος ο Μέγας ο οποίος μετονόμασε το κράτος του σε Ρωσική Αυτοκρατορία που εκτεινόταν από τα ανατολικά σύνορα της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό.

H Αικατερίνη η Μεγάλη, γερμανικής καταγωγής αυτοκράτειρα της Ρωσίας (1762–96) ήταν αυτή που οδήγησε τη χώρα της σε πλήρη συμμετοχή στην πολιτική και πολιτιστική ζωή της Ευρώπης, συνεχίζοντας το έργο που ξεκίνησε ο Μεγάλος Πέτρος. Με τους υπουργούς της αναδιοργάνωσε τη διοίκηση και το δίκαιο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και επέκτεινε το ρωσικό έδαφος, προσθέτοντας την Κριμαία και μεγάλο μέρος της Πολωνίας.

 

Ο ρόλος των ηγετών

Ποια θα ήταν η σύγχρονη ιστορία της Ρωσίας αν δεν υπήρχαν οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές της ιστορίας της, όπως ήταν ο Πέτρος ο Α΄ και η Μεγάλη Αικατερίνη, οι οποίοι πρόσδεσαν το άρμα της Ρωσίας με τη δυτική Ευρώπη και άνοιξαν τον δρόμο για την ακμή των τεχνών, των επιστημών και της τεχνολογίας κάτι που πλέον χαρακτηρίζει έντονα την σύγχρονη ρωσική ιστορία;

Αναπόδραστα, με όσα τραγικά συμβαίνουν σήμερα στην Ουκρανία, μένει να αναρωτηθούμε και πάλι αν αυτό που γίνεται ήταν αναπόφευκτο ή θα μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικό αν υπήρχαν άλλοι άνθρωποι που διαμόρφωναν διαφορετικά τις συνθήκες.

Η ιστορία διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τους ανθρώπους που κατέχουν εξουσία και την οδηγούν σύμφωνα και με τις δικές τους ανάγκες.

Το πού θα οδηγηθούμε ως Ευρώπη σε αυτή την τρομακτική συγκυρία έχει να κάνει πρωτίστως με αυτούς που οδηγούν το άρμα των χωρών τους.

* Advocates-Legal Consultants