Συμπόσιο με θέμα «Πρωτοπόρες του κυπριακού θεάτρου» διοργανώνει η ΣΕΖΟΝ Γυναίκες 2019-2021, σε επιστημονική επιμέλεια της Άντρης Χ. Κωνσταντίνου. Τέσσερις ερευνήτριες παρουσιάζουν τις γυναίκες που άλλαξαν και αλλάζουν το πεδίο της τέχνης του θεάτρου στην Κύπρο.
 
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου στις 6.15μ.μ. στο Θέατρο Χώρα στη Λευκωσία, με ελεύθερη είσοδο (εισφορές ευπρόσδεκτες).
 
Η συνάντηση θα επιχειρήσει μια συνολική τοποθέτηση του θέματος της γυναικείας παρουσίας στο ελληνόφωνο θέατρο της Κύπρου. Ειδικότερα, μέσα από τέσσερις ανακοινώσεις, θα παρακολουθήσει πώς γυναίκες συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτριες, σκηνογράφοι και ενδυματολόγοι συνέβαλαν στη διαδρομή της τέχνης του θεάτρου στο νησί.
 
Οι ομιλήτριες θα παρουσιάσουν τις τολμηρές αυτές καλλιτέχνιδες, από το τέλος του 19ου αιώνα έως σήμερα, το έργο τους, το πώς διακρίθηκαν στο πεδίο της τέχνης του θέατρου αλλά και υπό ποιες συνθήκες και μέσα από ποιες δυσχέρειες εισήλθαν και εδραιώθηκαν στον επαγγελματικό χώρο.
 
Η δραματουργός / ερευνήτρια Ελλάδα Ευαγγέλου θα αναπτύξει το θέμα «Ρομαντικές διδασκάλισσες: Η ελληνοκυπριακή δραματουργία 1870-1940». Οι ρίζες της σύγχρονης ελληνοκυπριακής δραματουργίας χάνονται στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν άρχισε να δημιουργείται στην Κύπρο μεσοαστική τάξη. Τότε, εμφανίζονται στα αστικά κέντρα της εποχής οι πρώτες γυναίκες θεατρικές συγγραφείς. Στο διάστημα μεταξύ του 1870 και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μια ομάδα από εκπαιδευτικούς (κυρίως) συγγράφουν μια σειρά από θεατρικά έργα: Σαπφώ Λεοντιάς (1870, θεατρόμορφοι μονόλογοι), Πολυξένη Λοϊζιάς (1890, Η δούλη Κύπρος), Ιουλία Περιστιάνη (1921, Φιλοπατρία και έρως), Καλλιόπη Λεοντιάδου (1935, Πανεπιστημιακαί εξετάσεις και 1936, Η κυρά και ο αφέντης), Ίρμα Γκλάζνερ (1938, Τσιγγάνικο ρομάντζο). Μέσα από την εξέταση των έργων και των συγγραφέων τους, το ζητούμενο είναι να καταλάβουμε τι μας έχει κληροδοτηθεί ως προς τη θεατρική συγγραφή αλλά και ως προς τον «ρόλο» της γυναίκας στην ελληνοκυπριακή δραματουργία μετά τα μέσα του 20ού αιώνα.
 
Η υποψήφια διδάκτωρ θεατρολογίας Ελένη Αναστασίου θα αναπτύξει το θέμα «Πρωτοπόρες ηθοποιοί στην Κύπρο». Πρωτοπόρος/α θα πει αυτός/ή που βρίσκεται μπροστά, αυτός/ή που διακρίνεται, αυτός/ή που χαρακτηρίζεται από την εφαρμογή νέων ιδεών και τεχνικών, οι οποίες χρησιμεύουν ως πρότυπο για άλλους. Πόσο δύσκολο αλήθεια φαντάζει, για μια Κύπρια να κερδίσει αυτό τον τίτλο στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, τότε δηλαδή που γίνονται οι ζυμώσεις για τη διαμόρφωση του επαγγελματικού θεάτρου στο νησί; Πόσο εφικτό είναι να ξεχωρίσει και να διαμορφώσει μια καλλιτεχνική ταυτότητα, αν δεν καταφέρει προηγουμένως να πετάξει από πάνω της τις ταμπέλες περί ανηθικότητας που της βάζει η τοπική κοινωνία; Πώς διαγράφεται στον καλλιτεχνικό χώρο αυτή η πορεία διεκδίκησης εκ μέρους των γυναικών, ποια η σημασία της συμμετοχής τους στην εγκαθίδρυση του επαγγελματισμού και ποια τα επιτεύγματά τους; Ένα ταξίδι αναμνήσεων για γυναίκες που θέλησαν να γίνουν καλλιτέχνιδες. Μια εισήγηση που φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πρώτη χαρτογράφηση των πρωτοπόρων γυναικών ηθοποιών από τις απαρχές του επαγγελματικού θεάτρου στην Κύπρο έως και το 1970.
 
Η θεατρολόγος Κική Αργυρού θα αναπτύξει το θέμα «Η γυναικεία παρουσία στην τέχνη της σκηνογραφίας και της ενδυματολογίας». Η γυναικεία παρουσία στη σκηνογραφική και ενδυματολογική δραστηριότητα στην Κύπρο αρχίζει μόλις να αχνοφαίνεται κατά τη δεκαετία του 1940, όταν το επαγγελματικό θέατρο κάνει τα πρώτα του βήματα. Από τότε, μια σειρά από γυναικεία πρόσωπα, με διαφορετικές καταβολές το καθένα, διαφορετικές γνώσεις και εκπαίδευση αλλά και ξεχωριστές αισθητικές προτιμήσεις, εμπλέκονται στη σκηνογραφική διαδικασία. Από τις αυτοδίδακτες στη σκηνογραφία (εικαστικές καλλιτέχνιδες, σκηνοθέτριες-θιασάρχισσες) στις εμπειρικές σκηνογράφους και από εκεί στις σκηνογράφους με ειδικές σπουδές στο αντικείμενο, ανιχνεύεται μια ανοδική πορεία γυναικείας δημιουργίας, πράγμα που συνδέεται και με την καθιέρωση του επαγγέλματος. Οι Βέρα Γαβριηλίδου-Χατζηδά, Κλάρα Ζαχαράκη-Γεωργίου και Στέλλα Μιχαηλίδου είναι κάποιες από τις πρωτοπόρες σε αυτό το καλλιτεχνικό πεδίο, που κάνουν αισθητή την εμφάνισή τους, διεκδικώντας τον τίτλο και τον ρόλο της σκηνογράφου-ενδυματολόγου. Χάρη σε αυτές και άλλες τόσες, η νέα γενιά δημιουργών βρίσκει πρόσφορο έδαφος για πειραματισμό και καλλιτεχνική έκφραση, επεκτείνοντας τα όρια της τέχνης που υπηρετεί.
 
Τέλος η θεατρολόγος Άντρη Χ. Κωνσταντίνου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Frederick θα αναπτύξει το θέμα «Γενναίες γυναίκες στο τιμόνι: οι σκηνοθέτριες του κυπριακού θεάτρου». Η σημασία της τέχνη της σκηνοθεσίας αρχίζει να γίνεται αντιληπτή από τα πρώτα βήματα του επαγγελματικού θεάτρου στην Κύπρο γύρω στο 1940 ενώ αρχίζει να καθιερώνεται, ως διακριτό θεατρικό επάγγελμα, με ντόπιους καλλιτέχνες, γύρω στο 1960. Σε αυτά τα δύο ιστορικά ορόσημα εμφανίζονται, αντίστοιχα, τα ονόματα της Μαρίκας Βάζα, που μαζί με τον σύζυγό της Άγγελο στήριξαν το κυπριακό θέατρο κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940, και της Μόνικας Βασιλείου, που σκηνοθετεί στον ΟΘΑΚ, δημιουργεί τον δικό της θίασο στη Λεμεσό και παραμένει στο επάγγελμα μέχρι και τη δεκαετία του 2000. Η Σβετλάνα Χαραλάμπους σκηνοθετεί μερικές παραστάσεις γύρω στο 1980 ενώ λίγα χρόνια αργότερα η ηθοποιός Δέσποινα Μπεμπεδέλη θα υπογράψει την πρώτη της σκηνοθεσία. Στη δεκαετία του 1990 εμφανίζονται οι σκηνοθέτριες Μαρία Μανναρίδου Καρσερά και Αλεξία Παπαλαζάρου και ακολουθεί, στη δεκαετία του 2000, μια έκρηξη ως προς τη γυναικεία παρουσία στην τέχνη της σκηνοθεσίας, με πρώτη τη Λέα Μαλένη και αμέσως μετά μια πλειάδα δυναμικών σκηνοθετριών που συνδιαμορφώνουν τον θεατρικό χάρτη του τόπου.
 
Πηγή: philenews