Τα στενά χρονικά περιθώρια που δίνονται μέσα από το νομοσχέδιο για διευκόλυνση στρατηγικών αναπτύξεων υπό προϋποθέσεις και οι αντιδράσεις από κόμματα της αντιπολίτευσης και οργανωμένα σύνολα, οδήγησαν σε αλλαγή στάσης του υπουργείου που είναι επιφορτισμένο με εξέταση των περιβαλλοντικών μελετών. Ουσιαστικά το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) υπογραμμίζει ότι «δεν θα φέρει ένσταση στη διατήρηση της υφιστάμενης διαδικασίας, η οποία, ωστόσο, θα επιφέρει αύξηση του χρόνου εξέτασης μια μελέτης». Σε κάθε περίπτωση, σημειώνει, στόχος του ΥΓΑΑΠ είναι «η διασφάλιση της διατήρησης της φύσης και της εφαρμογής των σχετικών με αυτήν οδηγιών της ΕΕ και μένει προσηλωμένο στον στόχο αυτό».

Επομένως, θα δίνεται μεν προτεραιότητα εξέτασης των έργων αυτών, αλλά δεν θα υπάρχει καμία εξαίρεση στην εξέτασή τους και δεν θα υπάρχουν περιβαλλοντικές εκπτώσεις από τη στιγμή που θα ακολουθούνται οι διαδικασίες που προβλέπονται κάτω από το νόμο της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα.

Δηλαδή τα μεγάλα έργα, όπως αυτά χαρακτηρίζονται μέσα από την προτεινόμενη νομοθεσία και τους κανονισμούς, θα περνούν μέσα από τη διαδικασία Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον που σημαίνει τη διαδικασία που συνίσταται από την ετοιμασία Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΜΕΕΠ) ή την παροχή Πληροφοριών εκ μέρους του κυρίου του έργου, τη διενέργεια διαβουλεύσεων ή/και ενημερώσεων ή/και γνωστοποιήσεων, την αξιολόγηση της Μελέτης ή των Πληροφοριών από την Περιβαλλοντική Αρχή, την έκδοση Γνωμοδότησης ή Αιτιολογημένη Διαπίστωσης της Περιβαλλοντικής Αρχής και την ενσωμάτωση της Γνωμοδότησης στις αποφάσεις της Πολεοδομικής Αρχής ή του Υπουργικού Συμβουλίου ή της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας.

Με βάση την υφιστάμενη διαδικασία και νοουμένου ότι η περιβαλλοντική μελέτη που θα υποβληθεί είναι πλήρης, το χρονικό περιθώριο που απαιτείται για την εξέταση της ΜΕΕΠ μέχρι και τη γνωμοδότηση είναι περίπου έξι μήνες. Ωστόσο, με βάση το προτεινόμενο νομοσχέδιο και κάτω από το κεφάλαιο για τη Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον, σημειώνεται ότι ο προϊστάμενος του Τομέα Στρατηγικών Επενδύσεων, στο πλαίσιο της εξέτασης της αίτησης για πολεοδομική άδεια ζητά από τον επενδυτή τη διεξαγωγή και κατάθεση ΜΕΕΠ, καθώς και Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΜΕΟΑ), αν η προτεινόμενη ανάπτυξη ενδέχεται να επηρεάσει περιοχή του Δικτύου Natura 2000. Σε περίπτωση που η ΕΟΑ καταδείξει μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000, το έργο απορρίπτεται. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέος κράχτης για τις επενδύσεις

Το Τμήμα Περιβάλλοντος αν κρίνει ότι δεν είναι επαρκής η Μελέτη, εντός 10 ημερών, δύναται να ζητήσει από τον επενδυτή να καταθέσει οποιεσδήποτε επιπρόσθετες πληροφορίες. Όλες οι πληροφορίες αναρτώνται και στην ιστοσελίδα του Τμήματος Περιβάλλοντος και μέσα σε 30 ημέρες μπορεί οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος να υποβάλει απόψεις ή παραστάσεις. 

Σε περίπτωση που είναι επαρκείς οι πληροφορίες, ο Διευθυντής Τμήματος Περιβάλλοντος, μπορεί να ζητήσει ηλεκτρονικά, μέσω επιστολής ή σε συνεδρίαση, να κατατεθούν μέσα σε 15 ημέρες οι απόψεις των εξειδικευμένων γνώσεων και απόψεων των αρμοδίων υπηρεσιών, των τοπικών αρχών, οργανωμένων συνόλων, ή κυβερνητικών οργανισμών ή εξειδικευμένων ατόμων.

Αμέσως μετά, με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, ο Διευθυντής Τμήματος Περιβάλλοντος προχωρά σε αξιολόγηση και ετοιμάζει σχετική γνωμοδότηση, πλήρως αιτιολογημένη, την οποία διαβιβάζει στον προϊστάμενο του Τομέα Στρατηγικών Αναπτύξεων εντός ενός μηνός από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας. Αν το έργο επηρεάζει περιοχή του Δικτύου Natura 2000, η γνωμοδότηση ετοιμάζεται εντός δύο μηνών. 

Επισημαίνεται ότι εδώ και χρόνια ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων ζητά να απλοποιηθεί η διαδικασία αδειοδότησης στρατηγικών επενδύσεων με τη μείωση της γραφειοκρατίας, ώστε να προχωρήσουν 25 έργα πέραν των €50 εκατ. το καθένα με τη συνολική αξία των αναπτύξεων να ξεπερνά τα €8 δισεκατομμύρια. 

Η νέα πολιτική αδειοδοτήσεων με το προτεινόμενο νομοσχέδιο που αφορά στη διευκόλυνση των Στρατηγικών Αναπτύξεων, συζητείται το τελευταίο διάστημα στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, με τo υπουργείο Εσωτερικών να προσδοκά σύντομα να αποτελέσει νόμο του Κράτους. Στόχος του νομοσχεδίου είναι οι μεγάλες επενδύσεις, με κόστος άνω των €20 εκατομμυρίων, να εξασφαλίζουν όλες τις απαιτούμενες άδειες εντός 12 μηνών.

Για να χαρακτηριστεί η επένδυση ως στρατηγική, πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις που αφορούν την παραγωγική οικονομική δραστηριότητα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας, καθώς επίσης και να ικανοποιούν ένα ή περισσότερα αντικειμενικά κριτήρια που τίθενται μέσα από τους κανονισμούς που συνοδεύουν τη νομοθεσία. Αυτά είναι: α) Ελάχιστη επένδυση €20 εκατ., από τα οποία το 75% τουλάχιστον να προέρχεται από πρωτογενή κεφάλαια (νέα, ρευστά, διαθέσιμα κεφάλαια που συνδέονται άμεσα με το έργο, από τα αδιανέμητα κέρδη της εταιρείας, από δανειακό κεφάλαιο ή από την έκδοση μετοχών του έργου) ή/ και εξωτερικά κεφάλαια (κεφάλαια το οποία έρχονται στην Κύπρο από το εξωτερικό ως εισροή στο λογαριασμό κεφαλαίου).

β) Δημιουργία τουλάχιστον 80 νέων μόνιμων θέσεων εργασίας, οποιοδήποτε τύπου ή 50 νέων μόνιμων θέσεων με ετήσιο μισθολόγιο στην Κυπριακή Δημοκρατία άνω του €1,5 εκατ.

γ) Επενδύσεις κεφαλαίου και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ως ακολούθως: ελάχιστη επένδυση €15 εκατ. επένδυση κεφαλαίου, από τα οποία το 75% τουλάχιστον να προέρχεται από πρωτογενή κεφάλαια και δημιουργία 30 νέων μόνιμων θέσεων εργασίας.

δ) Επένδυση εταιρείας ορόσημου (Anchor Company) δηλαδή η εταιρεία είναι γνωστή πολυεθνική διεθνούς φήμης η οποία θα αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα στη Κύπρο και είναι εγγεγραμμένη σε σχετικές διεθνείς λίστες, FORBES 2000, NASDAQ 500, FTSE 350.

Fast track και στην αξιολόγηση των περιβαλλοντικών μελετών

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο στοχεύει στη θεσμοθέτηση του πλαισίου για αδειοδότηση επενδύσεων, μέσω της δημιουργίας ενός μηχανισμού ταχείας αδειοδότησης (Fast Track), σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ). Η λειτουργία του προτεινόμενου μηχανισμού αναμένεται να οδηγήσει στην προσέλκυση και διευκόλυνση μεγάλων και σημαντικών επενδύσεων για τη χώρα, οι οποίες θα συμβάλουν στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. 

Σύμφωνα με το ΥΓΑΑΠ, η προτεινόμενη νομοθεσία αφορά αποκλειστικά στη μείωση των χρονοδιαγραμμάτων για έκδοση περιβαλλοντικών αδειών και όχι στο περιεχόμενο της νομοθεσίας που τις διέπει. 

Για το σκοπό αυτό, το Τμήμα Περιβάλλοντος συμμετείχε στο στάδιο ετοιμασίας του νομοσχεδίου, εισάγοντας διατάξεις για τη διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον σύμφωνα με τον Νόμο 127(Ι)/2018, καθώς και για τη διαδικασία ειδικής οικολογικής αξιολόγησης στις περιπτώσεις προτεινόμενων αναπτύξεων που ενδέχεται να επηρεάσουν περιοχή του δικτύου Natura 2000 σύμφωνα με τον Νόμο 153(Ι)/2003.

Συγκεκριμένα, για κάθε στρατηγική επένδυση θα υποβάλλεται Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και θα αξιολογείται από την Περιβαλλοντική Αρχή μετά από υποχρεωτική διαβούλευση με αρμόδια Τμήματα που εφαρμόζουν περιβαλλοντικό κεκτημένο, καθώς και τοπικές Αρχές, οργανωμένα σύνολα, μη κυβερνητικούς οργανισμούς ή εξειδικευμένα άτομα. Η απάλειψη των διατάξεων για λειτουργία της Επιτροπής Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον με φυσική συνάντηση και παρουσία από το παρόν νομοσχέδιο, που αντίστοιχα προβλέπεται στον Νόμο 127(Ι)/2018, σκοπεύει μεν στην επιτάχυνση της διαδικασίας αξιολόγησης και στη μείωση της διοικητικής πολυπλοκότητας, αλλά δεν αναιρεί την ανάγκη για διαβούλευση με ειδικούς επιστήμονες και εμπειρογνώμονες. Παράλληλα, διατηρούνται οι πρόνοιες για δημόσια διαβούλευση και παρουσίαση, σύμφωνα με τις πρόνοιες της Σύμβασης του Αάρχους.

Αντίστοιχα, στην περίπτωση που μια στρατηγική επένδυση ενδέχεται να επηρεάσει περιοχή του δικτύου Natura 2000 θα υποβάλλεται Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και θα εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του Νόμου 153(Ι)/2003, με σκοπό οι δυνητικές επιπτώσεις στα είδη και στους οικότοπους που προστατεύονται να αποφευχθούν, αποτραπούν και μειωθούν ή το έργο να μην προχωρήσει σε αντίθετη περίπτωση.

Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει πρόθεση υποβάθμισης της ποιοτικής αξιολόγησης των περιβαλλοντικών μελετών.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Σωστή η ενέργεια του υπουργείου Γεωργίας

Εδώ και χρόνια όσοι προωθούν μεγάλες αναπτύξεις σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, προσπαθούν να παρακάμψουν τις διαδικασίες, ώστε να εξασφαλίσουν περιβαλλοντικές εγκρίσεις σε βάρος του τόπου. Αυτό προνοεί και το εν λόγω νομοσχέδιο για τη διευκόλυνση των στρατηγικών αναπτύξεων που βρίσκεται για εξέταση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πως έφθασε στην τελική του μορφή όπως αυτό υποβλήθηκε στη Βουλή, αλλά αυτό που γνωρίζουμε ότι είναι αδύνατο μέσα σε ένα μήνα να ολοκληρωθεί η διαβούλευση, να αξιολογηθεί το έργο και να δοθεί περιβαλλοντική έγκριση. Επομένως, χαιρετίζουμε τη χθεσινή παρέμβαση του υπουργείου Γεωργίας που έχει αντιληφθεί το πρόβλημα που υπάρχει στο εν λόγω νομοσχέδιο και δεν έχει κανένα ενδοιασμό να αλλάξει τη θέση του, ώστε όλες οι προτεινόμενες αναπτύξεις, ανεξαρτήτου μεγέθους και συμφερόντων, να περνά μέσα από τη σωστή διαδικασία αδειοδότησης.