Θερμοκήπια φαίνεται ότι θα παραμείνουν οι αίθουσες διδασκαλίας για αρκετά χρόνια ακόμη, παρά το γεγονός ότι η πολιτική απόφαση εγκατάστασης κλιματιστικών σε όλες τις τάξεις παγκυπρίως λήφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020. Αυτό διαφαίνεται από τον σχεδιασμό που δημοσιοποίησε, χθες, το υπουργείο Παιδείας για τον κλιματισμό στα σχολεία, θέμα το οποίο συζητείται, ήδη, εδώ και χρόνια. Στον εν λόγω σχεδιασμό, εντούτοις, δεν ξεκαθαρίζεται πότε θα ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου. Αντιθέτως, εκφράζεται μόνο η πρόθεση διεξαγωγής τεχνοοικονομικής μελέτης με τη διευκρίνιση ότι από την έναρξη των εργασιών θα χρειαστούν πέντε έτη μέχρι αυτές να ολοκληρωθούν.
Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, για το έργο θα απαιτηθεί επένδυση γύρω στα €102 εκατ. με χρονική διάρκεια πέντε ετών.
Οι δαπάνες υπολογίζονται:
€70 εκατ. για αναβάθμιση ηλεκτρικής εγκατάστασης των σχολείων.
€15 εκατ. για αύξηση φορτίου της ΑΗΚ.
€15 εκατ. για προμήθεια και εγκατάσταση κλιματιστικών.
€2 εκατ. για προμήθεια και εγκατάσταση εξαερισμού.
Σημειώνεται περαιτέρω ότι εκτός της γενικής δαπάνης, η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος ενδέχεται να αυξηθεί κατά €4 εκατ. ετησίως (€70.000 ημερησίως για περίοδο περίπου τριών μηνών), ενώ πιθανώς τα σχολεία θα ενταχθούν και σε άλλη διατίμηση. Η εκτίμηση αυτή συνδυάζεται, όμως, και με τις ευρείας κλίμακας εξοικονομήσεις λόγω του προγράμματος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε όλα τα σχολεία, το οποίο ολοκληρώνεται φέτος.
Για την εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού και εξαερισμού σε όλα τα δημόσια σχολεία, διευκρινίζει το υπουργείο Παιδείας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι συνεννοήσεις με το υπουργείο Οικονομικών, ώστε «να υποβληθεί πρόταση και να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο». Αυτό για να προχωρήσουν στην απαραίτητη λεπτομερή τεχνικο-οικονομική μελέτη.
«Αναλόγως θα πρέπει να προσαρμοσθεί ο Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός του Υπουργείου, αφού γίνουν οι σχετικές συνεννοήσεις και με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Οικονομικών. Με δεδομένο ότι τώρα εξελίσσεται το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) 2022-24, ένας τέτοιος σχεδιασμός θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο επόμενο ΜΔΠ», διευκρινίζεται.
Εξετάζονται δυο εναλλακτικά επιχειρησιακά σενάρια για το έργο:
Α) Η υλοποίηση του έργου να ανατεθεί στις Σχολικές Εφορείες και αυτές να προχωρήσουν με τη μέθοδο της μελετοκατασκευής στη βάση οδηγιών των Τεχνικών Υπηρεσιών του υπουργείου Παιδείας. Για τον σκοπό αυτό οι Σχολικές Εφορείες θα καταρτίσουν Ομάδα Μηχανολόγων και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, με μίσθωση υπηρεσιών, η οποία και θα αναλάβει τη διαχείριση του έργου. Οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου θα έχουν συμβουλευτικό και καθοδηγητικό ρόλο, διεξάγοντας και δειγματοληπτικούς ελέγχους.
Β) Η υλοποίηση θα ανατεθεί στις Τεχνικές Υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας, οι οποίες θα πρέπει να ετοιμάσουν τις σχετικές προδιαγραφές, έγγραφα διαγωνισμού, αξιολόγηση προσφορών κ.ο.κ. και θα προχωρήσουν επίσης με τη μέθοδο της μελετοκατασκευής σε συνεργασία με συγκεκριμένες κοινοπραξίες εταιρειών/γραφείων.
Σε οποιαδήποτε από τις δυο περιπτώσεις οι Τεχνικές Υπηρεσίες του ΥΠΠΑΝ θα ενισχυθούν με εξειδικευμένο προσωπικό, αναλόγως της επιλογής που θα γίνει.
Εγκαταστάσεις σε άλλους χώρους των μονάδων
Στην ύπαρξη 4.597 συσκευών κλιματισμού σε 523 από τα 718 σχολεία, κάνει λόγο το υπουργείο, αλλά βρίσκονται σε άλλους χώρους των σχολικών μονάδων που δεν σχετίζονται με τις αίθουσες διδασκαλίας. Επικαλούμενο καταγραφή που έγινε τον Οκτώβριο του 2019, μέχρι τώρα και σύμφωνα με το κτηριολογικό πρόγραμμα του υπουργείου Παιδείας, εγκαθίστανται και λειτουργούν κλιματιστικά: στα γραφεία Διεύθυνσης και Γραμματείας, στις αίθουσες καθηγητών και δασκάλων, στις αίθουσες ειδικής εκπαίδευσης, στις αίθουσες πολλαπλής χρήσης και εκδηλώσεων και στα ιατρεία και σε εργαστήρια.
Όπως αναδείχθηκε:
» Στην Προδημοτική Εκπαίδευση ήταν εγκατεστημένες 504 συσκευές σε 177 από τα 268 νηπιαγωγεία. Δηλαδή σχεδόν τρεις συσκευές, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολείο. Στα περισσότερα από τα δημόσια νηπιαγωγεία υπάρχει κλιματισμός (σχεδόν σε όλα στη Λεμεσό).
» Στα δημοτικά ήταν εγκατεστημένες 1.961 συσκευές σε 244 από τα 330 σχολεία. Δηλαδή 8 συσκευές, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολείο.
» Στη Μέση Εκπαίδευση ήταν εγκατεστημένες 1.753 συσκευές σε 91 από τα 104 σχολεία. Δηλαδή 19 συσκευές, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολείο.
» Στη Μέση Τεχνική Εκπαίδευση ήταν εγκατεστημένες 251 συσκευές σε 7 σχολεία. Δηλαδή 36 συσκευές, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολείο.
» Επιπλέον υπάρχουν 128 συσκευές σε 4 Ειδικά Σχολεία.
«Το θέμα των κλιματικών συνθηκών στα σχολεία, μας απασχολεί εδώ και χρόνια. Εγείρεται κατ’ επανάληψη από τους οργανωμένους γονείς, τις εκπαιδευτικές οργανώσεις και τους μαθητές, ενώ γίνεται και σχετικός δημόσιος διάλογος. Κατά καιρούς επανέρχεται το θέμα των υψηλών θερμοκρασιών, ιδιαίτερα σε κάποιες χρονικές περιόδους, είτε κατά τους μήνες Μάιο-Ιούνιο είτε τον Σεπτέμβριο. Ενώ η επιδεινούμενη κλιματική κρίση δημιουργεί ακόμα πιο πιεστικές συνθήκες. Κατά την περίοδο των Παγκυπρίων Εξετάσεων, για παράδειγμα, γίνεται αντιληπτό ότι θα έπρεπε να εξασφαλίζονται οι καλύτερες συνθήκες όχι σε μερικούς, αλλά σε όλους τους σχολικούς χώρους όπου οι υποψήφιοι συμμετέχουν σε εξεταστικές διαδικασίες», αναφέρει το Υπουργείο, υπογραμμίζοντας τον προβληματισμό του.
Εναλλακτικές προτάσεις βελτίωσης
Τον Σεπτέμβριο 2019 συστάθηκε Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία εισηγήθηκε να αναζητηθούν εναλλακτικοί τρόποι βελτίωσης των κτηρίων και των χώρων, προκειμένου να εξασφαλίζονται καλύτερες συνθήκες. Η πρόταση αυτή στηρίζεται στην εκτίμηση ότι μπορεί με άλλες μεθόδους, που θα ήταν φιλικότερες στο περιβάλλον, να επιτευχθούν ικανοποιητικά αποτελέσματα χωρίς κλιματισμό.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σχετική πρόταση για διαμόρφωση των σχολικών κτηρίων κατά τρόπο που να εξασφαλίζεται θερμική άνεση (χωρίς κλιματισμό) υπολογίστηκε ότι θα είχε κόστος €60 εκατ. Το Υπουργείο στοχεύει συστηματικά στην ενεργειακή αναβάθμιση των σχολικών κτηρίων και τη μετατροπή τους σε Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης. Τα μέτρα λαμβάνονται για όλα τα νέα σχολικά κτήρια που ανεγείρονται, καθώς και σε εκείνα που γίνεται αντισεισμική αναβάθμιση ή/και επέκταση. Μέχρι τώρα περισσότερα από 60 δημόσια σχολεία αναβαθμίστηκαν ενεργειακά. Στο ενδιάμεσο προστέθηκε το πιλοτικό πρόγραμμα PEDIA, σε συνεργασία με το Ενεργειακό Γραφείο Κύπρου, στο πλαίσιο του οποίου γίνεται η κατάλληλη διαμόρφωση 25 σχολείων.
