Πρότυπο ακαδημαικό ίδρυμα στην παραγωγή και αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), ως ένα σύγχρονο και πρωτοποριακό δημόσιο πανεπιστήμιο που προωθεί την αριστεία στους τομείς της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, έχει εξελιχθεί, στα λίγα χρόνια λειτουργίας του, σε ένα «πράσινο» Πανεπιστήμιο και ένα πρότυπο ακαδημαϊκό ίδρυμα στην παραγωγή και αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που δεν αφήνει σημαντικό αποτύπωμα στο περιβάλλον.
Το ΤΕΠΑΚ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δράσεις ευαισθητοποίησης της πανεπιστημιακής κοινότητας και της κοινωνίας ευρύτερα γύρω από τα περιβαλλοντικά θέματα, εφαρμόζοντας πολιτικές φιλικές προς το περιβάλλον και θέτοντας ως στρατηγική του επιδίωξη την αειφόρο ανάπτυξη και την ενσωμάτωση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) του ΟΗΕ στους πυλώνες λειτουργίας του.
Για την πλούσια δράση του ως «πράσινο» Πανεπιστήμιο, έχει επανειλημμένα λάβει βραβεία και διακρίσεις, απόδειξη μιας κουλτούρας με έντονο το στοιχείο της περιβαλλοντικής ευθύνης. Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα, το Πανεπιστήμιο σχεδιάζει και εφαρμόζει ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική, η οποία αποτελεί σταθερό γνώμονα και πυξίδα για όλες τις δράσεις και ενέργειες που αναλαμβάνει το Πανεπιστήμιο.
Το Πανεπιστήμιο, αντιλαμβανόμενο τις σύγχρονες απαιτήσεις σε σχέση με τις ενεργειακές ανάγκες, τη διαχείριση αποβλήτων και γενικότερα την προώθηση μιας αειφόρου ανάπτυξης, φρόντισε να δημιουργήσει μια ομάδα με στόχο τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής του πολιτικής.
Από το 2010, συστάθηκε και λειτουργεί το Γραφείο Περιβαλλοντικής Πολιτικής με αποκλειστική ευθύνη την περιβαλλοντική διαχείριση των θεμάτων του Πανεπιστήμιου. Σκοπός του εν λόγω γραφείου είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου του Πανεπιστημίου, η εφαρμογή νέων τρόπων περιβαλλοντικής διαχείρισης, η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών δικλείδων σε κάθε ενέργεια και διεργασία του Πανεπιστημίου, η ευαισθητοποίηση της Πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και η ανάδειξη του Πανεπιστημίου ως πρωτοπόρο σε θέματα αειφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης. Το Γραφείο προτείνει, επίσης λύσεις σε θέματα ανακύκλωσης, εξοικονόμησης ενέργειας, εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων και παραγωγής ενέργειας.
Για να αναπτύξει ακόμη περισσότερο την Αειφορία του, το Πανεπιστήμιο δημιούργησε και δύο υβριδικές ομάδες από Ακαδημαϊκούς και Διοικητικούς λειτουργούς με σκοπό την εμπλοκή της έρευνας στις διεργασίες του Πανεπιστημίου και όχι μόνο.
Ανέγερση κτηρίων με ενεργειακή απόδοση
Μέσα στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και του ειδικού στόχου για αύξηση της συνεισφοράς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό ισοζύγιο, το Πανεπιστήμιο σχεδιάζει και ανεγείρει κτήρια για κάλυψη των στεγαστικών του αναγκών, με περιβαλλοντικές προδιαγραφές και εφαρμόζοντας εναλλακτικές πηγές ενέργειας, με στόχο την πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση και τη σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας.
Το κτήριο του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών του ΤΕΠΑΚ έγινε το πρώτο δημόσιο κτήριο στην Κύπρο με Ηλιακό Σύστημα Ψύξης/Θέρμανσης. Η επιδείνωση των κλιματολογικών συνθηκών από την αλόγιστη χρήση της ενέργειας, σε συνδυασμό με την αύξηση της πρωτογενούς ενεργειακής ζήτησης δημιούργησε την ανάγκη για καλύτερο ενεργειακό σχεδιασμό καθιστώντας την ενεργειακή διαχείριση αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής διοίκησης του Πανεπιστημίου.
Το Πανεπιστήμιο σχεδίασε και θα ανεγείρει μέσα στο 2022 το πρώτο δημόσιο κτήριο Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας (ΚΣΜΚΕ), το οποίο κατάφερε μάλιστα να αποσπάσει και βραβείο. Πρόκειται για το νέο κτήριο Εργαστηρίων του Τμήματος Καλών Τεχνών, το οποίο είναι κτήριο φιλικό προς το περιβάλλον έχοντας ελάχιστες ανάγκες σε μηχανική θέρμανση και ψύξη και τεχνητό φωτισμό. Σκοπός η δημιουργία κτιρίου με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, η οποία θα καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από Φωτοβολταϊκά. Το κτήριο σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.
Σχεδιασμός πράσινων δημόσιων συμβάσεων – Έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας
Το ΤΕΠΑΚ διαθέτει, επίσης, αυτονομία ως προς τον σχεδιασμό πράσινων δημόσιων συμβάσεων με τη συμπερίληψη περιβαλλοντικών παραμέτρων, κάτι για το οποίο έχει βραβευθεί αρκετές φορές από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος.Φροντίζει, δηλαδή, ως δημόσιας φορέας, να προμηθεύεται προιόντα, υπηρεσίες ή εργασίες χρησιμοποιώντας πράσινα κριτήρια κατά την αξιολόγηση προσφορών.
Στο πανεπιστήμιο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων. Υπάρχουν αρκετοί τριπλοί κάδοι ανακύκλωσης για πλαστικό, χαρτί και συμβατικά σκουπίδια στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του Πανεπιστημίου. Υπάρχουν, επίσης, δύο Πράσινα Σημεία για ανακύκλωση υλικών και αντικειμένων. Το ΤΕΠΑΚ δίνει εξαιρετική σημασία στη διαχείριση βιολογικών και επικίνδυνων αποβλήτων τα οποία προκύπτουν από τις διάφορες εργαστηριακές διεργασίες. Με διάφορές δράσεις προσπαθεί να καλλιεργήσει την περιβαλλοντική συνείδηση και κουλτούρα ανάμεσα στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος.
Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής: Βιώσιμες διεργασίες για μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακα σε προϊόντα και ενέργεια.
To ΤΕΠΑΚ έχει επιδείξει μια σημαντική πορεία σε ερευνητικά προγράμματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και προσπαθούν να δώσουν έξυπνες και πράσινες λύσεις που βασίζονται στη φύση (nature-based solutions), ενώ διαθέτει εργαστήρια που διεξάγουν έρευνα στους τομείς της αειφορίας και του περιβάλλοντος, όπως είναι το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών, με επικεφαλής τον Επίκουρο Καθηγητή Γιάννη Βυρίδη.
Το Εργαστήριο μελετά βιώσιμες για το περιβάλλον διεργασίες για μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακα σε προϊόντα ή και μεθάνιο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας. Διεξάγεται έρευνα στη χρήση αναερόβιων μικροοργανισμών, όπως Μεθανιογόνων, που μπορούν να μετατρέψουν το διοξείδιο του άνθρακα και το υδρογόνο σε μεθάνιο. Επίσης μελετάται η μικροβιακή αντίδραση μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα και υδρογόνου σε πτητικά οξέα με χρήση αναερόβιων αυτότροφων οξικογόνων μικροοργανισμών.
Οι πιο πάνω μικροβιακές αντιδράσεις πέρα από τη χρήση διοξειδίου του άνθρακα απαιτούν την παρουσία υδρογόνου για την πραγματοποίηση της αντίδρασης. Για τον λόγο αυτό μελετάται η σύζευξη της ηλεκτρόλυσης του νερού για παραγωγή υδρογόνου με τις διεργασίες των αναερόβιων μικροοργανισμών. Πέρα από τη χρήση του υδρογόνου, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως οι προαναφερόμενοι μικροοργανισμοί μπορούν να επιτελέσουν τις πιο πάνω αντιδράσεις με απευθείας λήψη ηλεκτρονίων και διοξειδίου του άνθρακα.
Με βάση τα πιο πάνω, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακα σε προϊόντα ή ενέργεια. Επίσης, αυτές οι ηλεκτρομικροβιολογικές διεργασίες μπορούν να αποτελέσουν λύση για την αποθήκευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μεθάνιο ή πτητικά οξέα. Ένας εναλλακτικός τρόπος παραγωγής υδρογόνου που μελετάται στο εργαστήριο, είναι η αναερόβια διάσπαση του νερού με χρήση σιδήρου ή μαγνησίου μηδενικού σθένους. Οι αντιδράσεις αυτές μελετώνται ανεξάρτητα για παραγωγή υδρογόνου αλλά και σε σύζευξη με τους αναερόβιους αυτότροφους μικροοργανισμούς. Το εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής συμμετέχει σε ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα του ΙδΕΚ, Horizon 2020 και INTERREG Balkan-Mediterranean.
Το ΤΕΠΑΚ θα συνεχίσει να εφαρμόζει καλές και βιώσιμες πρακτικές
Το Πανεπιστήμιο, ως ευαίσθητος και υπεύθυνος οργανισμός που επενδύει στον άνθρωπο, το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, την υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη, θα συνεχίσει να εφαρμόζει καλές και βιώσιμες πρακτικές, παραμένοντας πιστό στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και συνεισφέροντας ουσιαστικά στην ευρύτερη κοινωνία και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
