Στα δυόμισι χρόνια ζωής του το ΓεΣΥ, παρά τα πολλαπλά προβλήματα που εξακολουθεί να παρουσιάζει, έχει εδραιωθεί στη συνείδηση του ασθενή ως το ασφαλές καταφύγιο της υγείας του. Παρά τις πολλές αντιξοότητες και τις απρόβλεπτες και πρωτοφανείς συνθήκες που επέφερε η πανδημία, κατάφερε σε ικανοποιητικό βαθμό να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των καιρών.
Όμως, για κάποιο γνώστη της νομοθεσίας και της φιλοσοφίας του ΓεΣΥ δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι, μέχρι τώρα, βρίσκεται σε λειτουργία μόνο ένα μέρος του, το δε υπόλοιπο ευρίσκεται αδρανοποιημένο στα συρτάρια του ΟΑΥ και του Υπουργείου Υγείας.
Μηχανισμοί ελέγχου των ιατρικών και παραϊατρικών πράξεων δεν λειτουργούν, ποιοτικός έλεγχος δεν γίνεται, έρευνα και πρόληψη ανύπαρκτες. Eπιμόρφωση, μετεκπαίδευση, υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές, έλεγχος και τήρηση κλινικών πρωτοκόλλων, παρόλο που περιλαμβάνονται στη νομοθεσία, παραμένουν σε εκκρεμότητα. Οι δαπάνες για την υγεία έχουν σημειώσει αλματώδη αύξηση δίχως την ανάλογη αναβάθμιση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας. Όσον αφορά την αυτονόμηση και απεξάρτηση των δημόσιων Νοσηλευτηρίων ούτε συζήτηση δεν γίνεται. Υπάρχουν παράπονα ότι ιδιωτικά Νοσηλευτήρια επιθυμούν να ενταχθούν στο σύστημα, αλλά ο ΟΑΥ τους κλείνει την πόρτα. Ενέργεια που είναι αντίθετη με τις αρχές του ΓεΣΥ, διότι στερεί από τους ασθενείς το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής γιατρού και νοσηλευτηρίου, ταυτόχρονα καλλιεργεί πρόσφορο έδαφος για παράλληλη λειτουργία πολυασφαλιστικού σχεδίου, με υπαρκτό τον κίνδυνο της σταδιακής υποβάθμισης και περιθωριοποίησης του παρόντος.
Λυπηρή είναι η διαπίστωση ότι και το μέρος του ΓεΣΥ που λειτουργεί είναι διάτρητο, πλαδαρό και ευάλωτο, που προσφέρεται ως εύκολη λεία στους επιτήδειους, για υπερβάσεις, εκμετάλλευση και καταχρήσεις, που δυστυχώς έχουν εξελιχθεί στο μεγάλο καρκίνωμα του ΓεΣΥ. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα που καλείται να κερδίσει ο ΟΑΥ. Αυτές τις παρανομίες, ο ΟΑΥ επειδή αδυνατεί να τις αντιμετωπίσει, καταφεύγει σε οριζόντιες παρεμβάσεις, που αφήνουν στο απυρόβλητο τους παραβάτες και θυματοποιούν τους νομοταγείς.
Στόχος του άρθρου αυτού δεν είναι να κακίσει τον ΟΑΥ ούτε να μειώσει την αξιόλογη προσπάθεια και το έργο του, αλλά να συμβάλει στην όσο το δυνατό μεγαλύτερη αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας στον Κύπριο ασθενή. Κανένας δεν ανέμενε ότι ένα τόσο μεγαλεπήβολο και πολύπλοκο εγχείρημα θα ήταν εύκολη υπόθεση. Απεναντίας, λέγαμε και πιστεύαμε ότι στην πορεία θα διορθωθούν τυχόν αδυναμίες, ελλείψεις ή στρεβλώσεις. Όμως, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να γίνεται και είμαι της ισχυρής άποψης ότι ένα ημιτελές σχέδιο που μπάζει από παντού, δεν προσφέρει την απαιτούμενη σιγουριά, ούτε διασφαλίζει τον μονοασφαλιστικό του χαρακτήρα.
Έγνοια μας είναι η ολοκλήρωση, η θωράκιση, η επιβίωση, και η διασφάλιση του μονοασφαλιστικού μοντέλου. Η δημιουργία, παράλληλα, είτε άμεσα είτε έμμεσα ενός πολυασφαλιστικού σχεδίου αφενός θέτει σε κίνδυνο το υπάρχον, αφετέρου θα δημιουργήσει ασθενείς δύο ταχυτήτων. Προνομιούχους και μη, άρχοντες και πληβείους.
