Άλλα άκουσε στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του με τους ηγέτες του ενδιάμεσου χώρου και άλλα λέγονται δημοσίως μετά τον δεύτερο γύρο των προεδρικών αναφέρει ο Σταύρος Μαλάς και ευθέως επιρρίπτει σε αυτούς την επανεκλογή Αναστασιάδη. Ο ίδιος εκτιμά ότι η διαφορά κρίθηκε σε 21,500 ψήφους και υποστηρίζει ότι μια θετική στήριξη από τους ενδιάμεσους προς το πρόσωπό του θα έκανε τη διαφορά. Ο κ. Μαλάς είδε δαιμονοποίηση της στήριξης της υποψηφιότητάς του από το ΑΚΕΛ και άκρατη εκμετάλλευση επί τούτου από τον Νίκο Αναστασιάδη με καλλιέργεια του φόβου ενώ κάνει λόγο για υποκειμενικούς παράγοντες, όπως ο πολιτικός παραγοντισμός, η πολιτική διαπλοκή και το βόλεμα που φαίνεται ότι ακόμη μετρούν, στην κυπριακή κοινωνία. Και είναι κάτι μακριά από την προσωπική του πολιτική κουλτούρα. 

-Γιατί πιστεύετε ότι δεν καταφέρατε τελικά να κερδίσετε τις εκλογές;

-Όλοι οι υποψήφιοι πρόεδροι που κέρδισαν τις εκλογές το κατάφεραν με τη στήριξη πέραν του ενός κόμματος. Το αποτέλεσμα κρίθηκε με 22,500 ψήφους μέση διαφορά και η στήριξη από τον ενδιάμεσο χώρο θα άλλαζε το αποτέλεσμα. 

-Γιατί πιστεύετε δεν έγινε εφικτό να υπάρξει συνεργασία με κάποιο άλλο κόμμα του ενδιάμεσου; Τι σας είπαν και τι τους είπατε στις συναντήσεις που είχατε; Δεν υπήρχε προοπτική ή δεν ήθελαν μία συνεργασία μαζί σας;

-Προεκλογικά κάποιοι έλεγαν ότι θα εργαστούν για μη επανεκλογή του κ. Αναστασιάδη. Μετά την πρώτη Κυριακή του έστρωσαν τα χαλί για επανεκλογή. Μετά την 1η Κυριακή ο κ. Αναστασιάδης ουσιαστικά βρισκόταν πέραν των 11 μονάδων μπροστά από εμένα, γιατί τη 2η Κυριακή θα έπαιρνε και τους ψήφους (22,000) του ΕΛΑΜ, όπως και έγινε. Η απόφαση για «κανένα» ουσιαστικά είναι επιλογή αυτού που είχε προβάδισμα στον 1ο γύρο, δηλαδή του κ. Αναστασιάδη. Έχω ακούσει διάφορες δικαιολογίες από την ΕΔΕΚ (ότι ήμουν άτεγκτος στις θέσεις μου και δεν ήθελα να κερδίσω τις εκλογές!) και από το ΔΗΚΟ (ότι υπήρξε συνεργασία με τον ΔΗΣΥ να μην περάσει ο κ. Παπαδόπουλος!) και για αυτό δεν με στήριξαν. Αυτά δεν τα άκουσα στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις μου. Αυτό που νομίζω καθόρισε την απόφασή τους ήταν το πολιτικό τους μέλλον και όχι αυτό της χώρας μας, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών φιλοδοξιών. Αυτό που πρέπει να πράξουν είναι να έχουν την πολιτική ευθιξία να απαντήσουν στους υποστηρικτές τους, οι οποίοι τους ξεπέρασαν στον 2ο γύρο και δεν επέλεξαν τον «κανένα», στη βάση ποιας λογικής αθέτησαν αυτά που έλεγαν προεκλογικά, ότι δηλαδή θα εργαστούν για μη επανεκλογή του κ. Αναστασιάδη. 

-Πιστεύετε ότι ο κόσμος δεν άκουσε τις δικές σας προτάσεις, τις απέρριψε ή φοβόταν ότι μια εκλογή Σταύρου Μαλά θα οδηγούσε σε μια νέα διακυβέρνηση ΑΚΕΛ;

-Υπό τις περιστάσεις το αποτέλεσμα είναι πολύ καλό, ιδίως αν λάβει κάποιος υπόψη το γεγονός ότι η πολιτική μου πρόταση, αλλά και όλα τα χαρακτηριστικά που τη συνέθεταν, βρίσκουν απήχηση σε μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας από αυτό που με στήριξε. Υπάρχουν βέβαια και οι υποκειμενικοί λόγοι. Στην απουσία άλλου επιχειρήματος, όλοι οι πολιτικοί αντίπαλοι κατάφεραν να δαιμονοποιήσουν τη στήριξη του ΑΚΕΛ προς το πρόσωπό μου. Αδίκως μεν, αλλά αυτό είναι μια πραγματικότητα. Ο κ. Αναστασιάδης εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο αυτό το πολιτικό περιβάλλον για να συγκαλύψει τα δικά του λάθη και να κτίσει μια εκστρατεία βασισμένη κυρίως στον φόβο, ότι μια δική μου εκλογή θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Πρέπει όμως να παραδεχθούμε και το κοινό μυστικό. Ότι στην Κύπρο δεν μετρούν μόνο οι πολιτικές αξίες και θέσεις, μετρούν και άλλοι υποκειμενικοί παράγοντες, όπως ο πολιτικός παραγοντισμός, η πολιτική διαπλοκή και το βόλεμα. Για μένα αυτά είναι πρακτικές ξένες προς την πολιτική μου κουλτούρα. Για άλλους όχι. 

-Ποια θεωρείτε ότι ήταν τα μεγαλύτερα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής; Κάποια δημοσιεύματα έκαναν λόγο και για λάθος επιλογές συνεργατών. Αν ξεκινούσατε τώρα την προεκλογική σας θα κάνατε άλλες επιλογές;

-Πάντοτε υπάρχει περιθώριο για βελτίωση σε μια προεκλογική εκστρατεία. Ο χρόνος ήταν κάπως περιορισμένος και καταβλήθηκε μια μεγάλη προσπάθεια να καλυφθούν αρκετά κενά και αδυναμίες και να συνταχθεί το προεκλογικό πρόγραμμα. Κάποιοι συνεργάτες μου ήταν συνεχώς στο μικροσκόπιο των ΜΜΕ για πολλούς και διάφορους λόγους. Θέλω να τους ευχαριστήσω όλους γιατί και αυτοί δέχθηκαν κτυπήματα κάτω από τη μέση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που είχαμε είναι ότι άτομα που θα μπορούσαν να παρουσιάζονταν εκ μέρους μου σε τηλεοπτικές συζητήσεις, αδυνατούσαν να το πράξουν λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Αυτό μας κόστισε στην όλη εικόνα για ακόμα πιο ευρύτερη εκπροσώπηση. Δεν νομίζω όμως να άλλαζε το τελικό αποτέλεσμα. 

-Τι σας άφησε αυτή η προεκλογική περίοδος; Ποια τα μηνύματα που έχετε λάβει από τον κόσμο;

-Μίλησα με τη γλώσσα της αλήθειας και αυτό εκτιμήθηκε και εκτιμάται. Και σήμερα μπορώ να λέω αυτά που έλεγα προεκλογικά, κάτι που δεν ισχύει για άλλους υποψηφίους, ειδικά σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις. Όταν διεκδικείς την Προεδρία για 2η φορά κάνοντας και μια όχι και τόσο καλή εκκίνηση, όχι από δικές μου επιλογές, δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Η όλη εκστρατεία όμως όπως εξελίχθηκε λειτούργησε και ως ένα πολιτικό «κόσκινο» αλλά και ως «βαρόμετρο» για όλους. Πρώτα και κύρια ο κόσμος της Αριστεράς χαρακτηρίζεται από αγνότητα και ανιδιοτέλεια και έδωσε τα πάντα σε αυτή την προσπάθεια γιατί πίστεψε στο πολιτικό μου μήνυμα. Το ίδιο έπραξαν και χιλιάδες συμπολίτες μας από όλους τους πολίτικους χώρους οι οποίοι ήταν οι αφανείς ήρωες που μας έδωσαν αυτή την περεταίρω στήριξη για να περάσουμε στον 2ο γύρο. Υπήρξαν και κάποιοι που έλαμψαν δια της απουσίας τους για καθαρά ιδιοτελείς λόγους. Όσον αφορά εμένα, φρόντισα να εξέλθω από αυτή την εκστρατεία με ήσυχη τη συνείδησή μου και διαφύλαξη της αξιοπιστίας μου, χωρίς να θίξω πολιτικούς αντιπάλους, παρόλη την πολεμική που δέχθηκα, ακόμα και προσωπικές επιθέσεις πολύ χαμηλού επιπέδου. Ο πολιτικός πολιτισμός του καθενός κρίνεται στη δύσκολη στιγμή. Αυτό όμως που επίσης συμπεραίνω είναι ότι ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μας που ταξικά ανήκει στην κεντροαριστερά δεν τοποθετείται αριστερά, ενώ το αμιγώς δεξιό κομμάτι της κοινωνίας είναι, ταξικά, μικρότερο αλλά εκλογικά μεγαλύτερο. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αριστερά θα πρέπει να επαναδιατυπώσει την πολιτική της πρόταση για το μέλλον. 

-Έχετε σκεφτεί την απ’ εδώ και πέρα συνεργασία σας με το ΑΚΕΛ; Έχετε κάνει κάποια κουβέντα; Τι ήταν αυτό που είπατε μετά τις εκλογές;

-Η σχέση μου με τις ευρύτερες δυνάμεις της αριστεράς είναι διαχρονική. Δεν συμφωνώ σε όλα με το ΑΚΕΛ, αλλά ως φίλος του χώρου και του κόσμου του, οφείλω να βοηθήσω έτσι ώστε η πολιτική της πρόταση να γίνει πιο ευρύτερα αποδεκτή, μέσα από σύνθεση απόψεων. 

-Μπορεί να σας δούμε υποψήφιο ευρωβουλευτή ή το αποκλείετε;

-Όλα με την ώρα τους. 

-Είπατε τη νύκτα των προεδρικών εκλογών ότι θα παραμείνετε ενεργός πολίτης. Πώς θα γίνει αυτό; Μέχρι στιγμής δεν είδαμε οποιαδήποτε παρέμβασή σας.

-Ενεργός πολίτης δεν σημαίνει να κάνω και καθημερινές παρεμβάσεις. Παρεμβάσεις έχω ήδη κάνει αρκετές. Οι παρεμβάσεις μου θα εστιάζονται σε σημαντικά θέματα. Διαβουλεύομαι με φίλους που πίστεψαν στην πολιτική μου πρόταση και τρόπο σκέψης πως μπορούμε να φανούμε χρήσιμοι στον εμπλουτισμό του δημοσίου διαλόγου. 

-Το κεφάλαιο προεδρικές εκλογές έκλεισε για τον Σταύρο Μαλά;

-Καθετί στη ζωή έχει ένα τέλος.

«Να μην πέσουμε στην παγίδα των αντιποίνων»

-Γενικότερα η στάση της τουρκοκυπριακής κοινότητας και ειδικότερα του κ. Ακιντζί ήταν σε πλήρη εναρμόνιση με την τουρκική πολιτική. Δεν σας ανησυχεί αυτό;

-Βέβαια με ανησυχεί και την καταδικάζω απερίφραστα. Οι αξιωματούχοι της Τ/Κ κοινότητας δεν εκφράζουν ποτέ θέσεις οι οποίες να βρίσκονται σε διάσταση με αυτές της Τουρκίας. Εμείς όμως δεν θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα του δημόσιου διαλόγου, αλλά και ούτε θα πρέπει να υιοθετήσουμε λογικές «αντιποίνων» που ακούστηκαν ακόμα και στο Εθνικό Συμβούλιο. Μόνο ζημιά θα προκαλέσουν. Και οι ζημιωμένοι θα είμαστε εμείς. Να μείνουμε προσηλωμένοι στη μεγάλη εικόνα και να επιδιώξουμε την επανέναρξη του διαλόγου. Μια παρατεταμένη κρίση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τον ενεργειακό μας σχεδιασμό. 

Πόσο ανησυχητικές κρίνετε τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ και πώς κρίνετε τις ενέργειες που έγιναν από πλευράς Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας;

-Οι εξελίξεις είναι βεβαίως ανησυχητικές, αλλά θα έλεγα και αναμενόμενες. Από το 1974 η Κύπρος βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία και οι αποσταθεροποιητικές ενέργειες ήταν πάντοτε στο οπλοστάσιο της Τουρκίας. Η επιθετικότητά της εντός της Κυπριακής ΑΟΖ είναι δυστυχώς παρενέργεια αυτής της χρονίζουσας έκρυθμης κατάστασης. Παράλληλα όμως η ανυπαρξία διαλόγου για επίλυση του Κυπριακού, οι πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή και η αναδιάταξη γεωστρατηγικών συμφερόντων δημιουργούν ένα γόνιμο πολιτικό περιβάλλον το οποίο η Τουρκία αξιοποιεί για να παρεμποδίσει το ενεργειακό πρόγραμμα της ΚΔ. Πιστεύω ότι οι ενέργειες που γίνονται είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Να υπενθυμίσω ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο κ. Αναστασιάδης διατυμπάνιζε ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα της ΚΔ, εντός της ΑΟΖ, διασφαλίστηκαν μέσω στρατηγικών συμμαχιών. Εύχομαι αυτή η κρίση να μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα με καθαρό μυαλό. Έχουμε συνεργασίες και όχι συμμαχίες. 

-Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να γίνει από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν έγινε; Για παράδειγμα τι θα κάνατε εσείς αν ήσασταν Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας;

-Το γεγονός ότι η Τουρκία με μια ΝΑVTEX κατάφερε να ματαιώσει τη γεώτρηση, δημιουργεί ερωτήματα στο κατά πόσο χειριστήκαμε το θέμα με γνώση όλων των δεδομένων. Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι η ενεργοποίηση του διεθνούς παράγοντα και κυρίως της ΕΕ με την οποία η Τουρκία έχει τις πιο διευρυμένες οικονομικές σχέσεις. Το φθινόπωρο θα έχουμε νέα γεώτρηση στο οικόπεδο 10 και τα πράγματα δεν πρέπει να παραμείνουν στάσιμα μέχρι τότε. Ο Πρόεδρος θα πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει και μια έμμεση πίεση να κινηθούν τα πράγματα με γοργούς ρυθμούς. Ένα εν γένει χρονοδιάγραμμα στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού βρίσκεται, με βάση και τις εξελίξεις, υπό εκκόλαψη. Η θέση μου πριν τις εκλογές για άμεση επανέναρξη του διαλόγου επιβεβαιώνεται και επομένως αυτή είναι και η απάντηση στο ερώτημά σας. Θα έκανα αυτό που υποσχέθηκα. Η διαφορά με τον κ. Αναστασιάδη είναι ότι έχω την έξωθεν καλή μαρτυρία και αξιοπιστία, η οποία προκύπτει από τις διαχρονικές μου θέσεις περί ανάγκης άμεσης επανέναρξής του διάλογου την οποία κατέθετα και πριν αυτή την κρίση, ενώ ο κ. Αναστασιάδης έχει δρόμο να διανύσει για να ανακτήσει την αξιοπιστία του στα μάτια τρίτων.

-Πώς είδατε την αντίδραση της ΕΕ στο όλο θέμα; 

-Η ΕΕ έπραξε το αυτονόητο αλλά αν δεν έχει συνέχεια και κλιμάκωση η αντίδρασή της προς την Τουρκία, δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα. Να μη θεωρούμε όμως ότι η ΕΕ θα στραφεί μόνο προς την Τουρκία. Και εμείς θα δεχθούμε πιέσεις. Να υπενθυμίσω ότι η ένταξη μας στην ΕΕ έγινε αποδεκτή στη λογική ότι, πρώτον θα διευκόλυνε την επίλυση του Κυπριακού και δεύτερο εμείς θα εργαζόμασταν εντατικά προς την επίλυση του Κυπριακού. Είδαμε και πάθαμε μετά το δημοψήφισμα το 2004 να αποτρέψουμε την προώθηση του απευθείας εμπορίου. Υπάρχει και μερίδα κρατών εντός της ΕΕ που θεωρεί το Κυπριακό ως πονοκέφαλο και αυτό να μη μας διαφεύγει. 

-Πόσο εφικτό είναι να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις υπό αυτές τις συνθήκες;

-Σίγουρα το κλίμα είναι βαρύ αλλά μπορεί να γίνει ακόμα πιο βαρύ αν αφεθεί αυτή η αντιπαράθεση να αποκτήσει δυναμική με εκατέρωθεν δημόσιες αντιπαραθέσεις. Να μη μας διαφεύγει ότι ο μέσος Κύπριος πολίτης, τόσο μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα όσο και τώρα, βλέπει με πολύ λιγότερη αισιοδοξία την προοπτική λύσης και σε ό,τι μας αφορά δεν θα πρέπει να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα μέσα από μια παρατεταμένη αβεβαιότητα. Σίγουρα θα πρέπει να αποκλιμακωθεί η κατάσταση πριν αρχίσουν οι συνομιλίες, αλλά για να αρχίσει ο διάλογος θα πρέπει να στραφούμε δυναμικά και προς τα ΗΕ και τα μόνιμα μέλη του ΣΑ με περισσότερη ζέση και να ζητήσουμε την καταλυτική συνδρομή τους. Μια παρατεταμένη κρίση μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες στην οικονομία, δεδομένης της εξάρτησής μας από τον Τουρισμό.

–Ο Οζντίλ Ναμί, σε συνέντευξη του στον κυριακάτικο «Φ», ούτε λίγο, ούτε πολύ ζητά πλέον συνδιαχείριση φυσικού αερίου για την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Πώς το σχολιάζετε;

-Αυτές οι δηλώσεις, μου θυμίζουν την περίοδο πριν τις εκλογές του 1998 όταν εμείς ακολουθήσαμε την πολιτική του «ενεργού ηφαιστείου» και της πυραυλολογίας, η Τουρκία απαντούσε με απειλές και οι Τ/Κ με το «όλα στο τραπέζι». Φανταστείτε σήμερα τι θα γινόταν αν είχε υιοθετηθεί η θέση που ακούσαμε και το 2013 αλλά και κατά την πρόσφατη προεκλογική περίοδο για απόσυρση των συγκλίσεων αλλά και την πρόταξη προϋποθέσεων πριν αρχίσει ο διάλογος.

Σήμερα όχι μόνο μπορούμε να απαντούμε σε δηλώσεις των Τ/Κ επικαλούμενοι αυτές τις συγκλήσεις, αλλά έχουμε και την έκθεση του ΓΓ (όπως και το πλαίσιο) που καθορίζει επακριβώς τι βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και τι όχι. Η νέα θέση των Τ/Κ είναι σίγουρα εκτός του πλαισίου. Ο ΠτΔ δεν θα πρέπει να εισέλθει σε έναν δημόσιο διάλογο με τους Τ/Κ, αλλά θα πρέπει να αποταθεί προς τον ΓΓ του ΟΗΕ και να τον καλέσει να αναλάβει πρωτοβουλία για επανέναρξη του διαλόγου στη βάση του πλαισίου του. Αν χρειαστεί να πάρει πρωτοβουλία και να τον συναντήσει. Δεν πρέπει να χαθεί χρόνος γιατί αυτό που οι Τούρκοι επιδιώκουν είναι να δημιουργηθεί μεγαλύτερο χάσμα και ένταση μέσω ενός δημοσίου διαλόγου