Οι εξελίξεις με την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσαν επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης, που ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη, με σοβαρές επιπτώσεις στο κόστος της ενέργειας και κατά συνέπεια στο κόστος ζωής των πολιτών. Το γεγονός αυτό απασχολεί έντονα τη διεθνή κοινότητα και βέβαια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που εξετάζει συνεχώς διάφορα μέτρα, με στόχο τον περιορισμό της αύξησης του κόστους ενέργειας και την ταυτόχρονη επιτάχυνση της ενεργειακής πράσινης μετάβασης, θέματα τα οποία η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) παρακολουθεί πολύ στενά.
Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα και έχοντας υπόψη ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομική δραστηριότητα και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της χώρας μας αλλά και την ευρύτερη κοινωνία, η ΟΕΒ ετοίμασε υπόμνημα εισηγήσεων, το οποίο υπέβαλε στα σχετικά υπουργεία και υπηρεσίες, με τις οποίες βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία. Οι εισηγήσεις μπορούν να συμβάλουν τόσο στη μείωση του κόστους ενέργειας, όσο και στην ενεργειακή πράσινη μετάβαση, άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα.
Ορισμένες από τις εισηγήσεις αφορούν την άμεση υλοποίηση έργων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου, καθώς και εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, ώστε να αρθούν τα τεχνικά εμπόδια για την περαιτέρω διείσδυση της διεσπαρμένης ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Εξίσου σημαντική είναι και η προώθηση της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να επιτευχθούν υψηλά́ επίπεδα διείσδυσης ΑΠΕ, με όσο το δυνατό μηδενικό ποσοστό περικοπών της παραγωγής τους. Συνεπώς, είναι απαραίτητος ο καταρτισμός στρατηγικής για την ανάπτυξη μονάδων αποθήκευσης και η ετοιμασία του ανάλογου ρυθμιστικού πλαισίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ, χωρίς αποθήκευση και τη μη ύπαρξη επαρκούς αριθμού ευέλικτων συμβατικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι περικοπές συστημάτων ΑΠΕ θα αυξάνονται συνεχώς.
Πέραν της ανάγκης αποθήκευσης ηλεκτρισμού και αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου, για την επιτάχυνση της ένταξης έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου θα πρέπει να γίνει απλοποίηση και ψηφιοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, καθώς επίσης και μείωση των δικαιολογητικών/ παραστατικών που απαιτούνται για παραχώρηση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας των συστημάτων. Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από τη δημιουργία Υπηρεσίας Ενιαίας Εξυπηρέτησης, η αλλιώς, «one-stop shop».
Επιπρόσθετα, θέμα άμεσης προτεραιότητας αποτελεί η λήψη όλων των απαραίτητων αποφάσεων για άρση των καθυστερήσεων που παρατηρούνται για το άνοιγμα της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ). Για παράδειγμα, η πλήρης ανεξαρτητοποίηση και στελέχωση της Υπηρεσίας του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για φιλελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η εφαρμογή της ΑΑΗ θα συμβάλει στην προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων, στην εισαγωγή ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας και στη διασφάλιση καλύτερων υπηρεσιών/τιμών για τους καταναλωτές.
Επιδίωξη θα πρέπει να είναι και η υλοποίηση στρατηγικής για την ένταξη του «πράσινου» υδρογόνου (παράγεται από την ηλεκτρόλυση νερού με ηλεκτρική ενέργεια που προέρχεται από ΑΠΕ), με απώτερο σκοπό τον εμπλουτισμό του ενεργειακού μείγματος της Κύπρου, της χρήσης του στις μεταφορές και της αξιοποίησής του ως μέσο αποθήκευσης ενέργειας.
Εν κατακλείδι, η κρίση φυσικού αερίου στην Ευρώπη δεν προβλέπεται να ξεπεραστεί σύντομα. Παράλληλα, οι στόχοι που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για απανθρακοποιήση της ενέργειας που καταναλώνει, για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και η δέσμευση για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050, καθιστούν μονόδρομο τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα εναλλακτικά καύσιμα (π.χ. πράσινο υδρογόνο) και στις ΑΠΕ, καθώς και την υλοποίηση επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας.
Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πακέτο μέτρων για αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών ενέργειας, όπου σύντομα αναμένονται οι δράσεις που θα αναλάβουν τα Κράτη Μέλη, καθώς και το σχέδιο RePowerEU, για ταχεία μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ταυτόχρονα με τις προσπάθειες που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει και σε εθνικό επίπεδο να επισπευστούν οι διαδικασίες και να δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα για περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας σε επιχειρήσεις και καταναλωτές γενικότερα.
Η ΟΕΒ παρακολουθεί στενά τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και τις επιπτώσεις της στην οικονομική δραστηριότητα και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα συνεχίσει να παρεμβαίνει εκεί και όπου κρίνει αναγκαίο, με την υποβολή στοχευμένων εισηγήσεων.
* Λειτουργός ΟΕΒ, Τμήμα Ενέργειας & Περιβάλλοντος.
