Ο τουρκικός αναθεωρητισμός δεν είναι κάτι καινούργιο ούτε ως έννοια, ούτε ως πραγματικότητα στην ιστορία των διεθνών σχέσεων. Ωστόσο, αυτό που έχει αλλάξει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο είναι η σαφώς τροποποιημένη στάση των ΗΠΑ. Να θυμίσουμε ότι επί προεδρίας Donald Trump, οι σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας ήσαν άριστες, λόγω των εναρμονισμένων εμπορικών και άλλων συμφερόντων των δυο προέδρων. Η εκλογή του Joe Biden αντέστρεψε τους όρους, κάτι που φυσικά η ελληνική διπλωματία πρέπει να αντιμετωπίζει με πολλή προσοχή, καθώς η σταθερότητα και η ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις αποτελούν έννοιες δυσεύρετες. Ενδεικτική της μεταβολής των ΗΠΑ είναι σαφώς η στάση και οι πολυάριθμες δηλώσεις του γερουσιαστή Bob Menendez, ο οποίος από το βήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών δήλωσε πως η Τουρκία αποτελεί απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο και δεν συμπεριφέρεται ως σύμμαχος των ΗΠΑ, της Δύσης και του ΝΑΤΟ και ως εκ τούτου, δεν δικαιούται αμερικανικά προηγμένα οπλικά συστήματα. Αυτό σημαίνει ότι η υπόθεση πώλησης καινούργιων F-16 στην Τουρκία περιπλέκεται ακόμα περισσότερο.
Μαζί με τις ΗΠΑ, αλλάζει στάση και η Ελλάδα, η οποία δίνει μεγάλη έμφαση στην αποτρεπτική της ισχύ, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει για παράδειγμα η τουρκική πολιτική αεροπορία, καθώς ένας πολύ μικρός αριθμός αεροσκαφών είναι διαθέσιμος αυτή τη στιγμή. Επομένως, ο αναβαθμισμένος εξοπλισμός της Ελλάδας προκαλεί πονοκέφαλο στον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος δεν μπορεί να αποδεχθεί το γεγονός ότι η Ελλάδα εξοπλίζεται με αεροσκάφη F-35, τα οποία δεν έχει πάρει ο ίδιος, κυρίως λόγω της μη επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία, κάτι που κυριολεκτικά σπάει το συμμαχικό μέτωπο. Όλα τα πιο πάνω ενισχύουν την ανθελληνική του ρητορική με αφοριστικούς χαρακτηρισμούς έναντι των Ελλήνων και του Έλληνα πρωθυπουργού με αφορμή και την επέτειο της Μικρασιατικής καταστροφής. Με αυτό τον τρόπο, ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να συσπειρώσει την εθνικιστική του βάση, η οποία, ωστόσο, του γυρίζει την πλάτη εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της πτώσης του βιοτικού επιπέδου των Τούρκων πολιτών, αλλά και εξαιτίας του μεταναστευτικού προβλήματος που ο ίδιος δημιούργησε, καθώς οι αλλοδαποί αποτελούν φθηνότερα εργατικά χέρια.
Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής, ο Tayip Erdogan προσπάθησε να συμψηφίσει τους S-400 με τους S-300, έτσι ώστε να εκθέσει την Ελλάδα διεθνώς και να δημιουργήσει εντυπώσεις στη διεθνή κοινότητα. Να θυμίσουμε εδώ, ότι οι S-300 αγοράστηκαν από την κυπριακή πολιτεία και τοποθετήθηκαν στην Κρήτη με τη συγκατάθεση της Τουρκίας. Στα πιο τεχνικά, αλλά σημαντικά, έτσι ώστε να αντιληφθούμε την προσπάθεια συμψηφισμού, οι S-300 δεν διαθέτουν το σύστημα αναγνώρισης φιλίων και εχθρικών αεροσκαφών, χώρια το γεγονός ότι οι S-300 δεν είναι ενεργοποιημένοι από την Ελλάδα, αλλά έχουν χρησιμοποιηθεί από το ΝΑΤΟ και το Ισραήλ σε στρατιωτικές ασκήσεις προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για τις δυνατότητες ενός ρωσικού συστήματος, υποδεέστερο των S-400. Άλλωστε, η Ελλάδα δε χρειάζεται να ενεργοποιήσει τους S-300 ή άλλα παρόμοια συστήματα, καθώς τα F-16 καθημερινά εγκλωβίζουν τα τουρκικά αεροσκάφη, τα οποία παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο.
Φυσικά, όλα τα πιο πάνω αποτελούν σημαντικές εξελίξεις για την ελληνική διπλωματία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν υπαινιγμό υπεροχής της πλευράς μας έναντι της Τουρκίας. Η οποιαδήποτε μεταστροφή της διεθνούς κοινότητας πρέπει να αντιμετωπίζεται με σύνεση, προσοχή και αυτοσυγκράτηση.
*Πολιτικός επιστήμων, επικεφαλής της IS Pegasus Coaching & Consulting Ltd
