Ο τουρισμός βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα και είναι προσεκτή η αναβάθμιση τόσο των υπηρεσιών του τουρισμού από πλευράς προσωπικού και κτηρίων όσο και της ποιότητας του φαγητού και με τη σχετική αναβάθμιση της παρουσίασης (καρέκλες, ωραία/μεγάλα πιάτα, αυξημένη ποιότητα, ποσότητα και παρουσίαση). 

Είναι επίσης δεδομένη η χρήση ξένων κυρίως νεαρών φοιτητών, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από άλλες χώρες και αν και οι Ελλαδίτες σερβιτόροι, μάγειροι κ.λπ. είναι «άπιαστοι», εντούτοις μια πρόσφατή μας εμπειρία σε ένα ιταλικό εστιατόριο, οι εκεί νεαροί σερβιτόροι προέρχονταν από μια σχολή της Ιταλίας. Εκτός της ευκαιρίας να εξασκήσουμε τα λιγοστά μας Ιταλικά, επικρατούσε μια απόλυτη πειθαρχία και ευγένεια στην εξυπηρέτηση.

Ο ανταγωνισμός είναι έντονος και έτσι η ποιότητα μετρά, αν και στο τέλος της ημέρας αναβαθμίστηκαν και οι χρεώσεις. Έτσι κατά μέσο όρο και εκτός από τα ψαρο-εστιατόρια (όπου οι χρεώσεις φθάνουν και υπερβαίνουν τα €60/άτομο), τα υπόλοιπα κυμαίνονται γύρω στα €40/άτομο. Εκείνο που μας κάνει εντύπωση είναι η χρέωση του κρασιού (κυπριακά και άλλα ξένα), όπου η χρέωση είναι περίπου 3-4 φορές το κόστος αγοράς. Έτσι σε μια περίπτωση αγοράσαμε από μια υπεραγορά το γνωστό Μοσχοφίλερο Μπουτάρη για €9/μπουκάλα, την ίδια νύκτα επισκεφθήκαμε εστιατόριο στη Λευκωσία, όπου η χρέωση ήταν €25/μπουκάλα.  Καλή μεν η αναβάθμιση του τουρισμού και η ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά κάπου «βγάλαμε το παλλούκι», στον βαθμό που ιδιαίτερα οι ξένοι να προβληματίζονται όταν το φαγητό κοστίζει €25-€28/ άτομο, αλλά με κρασί γίνεται €40/άτομο. Και σε όλα αυτά το περίεργο είναι ότι τα κυπριακά κρασιά (ορισμένα από τα οποία είναι και πολύ καλής ποιότητας) είναι πιο ακριβά από τα ξένα, ενώ στον κατάλογο των κρασιών υπάρχουν έστω 20 διαφορετικά, με μόνο τα 2 να είναι κυπριακά. Πώς θα πουλήσουμε ή ακόμη να προωθήσουμε την κυπριακή βιομηχανία των κρασιών με τέτοια κατάσταση; Ίσως να επέμβει και ο υφυπουργός Τουρισμού (όπως έκανε για τα κυπριακά προγεύματα) να βοηθήσει στην αλλαγή αυτής της νοοτροπίας προς όφελος της κυπριακής οινοβιομηχανίας.
Αρκετές ταβέρνες έχουν τώρα υιοθετήσει, επιπλέον, το λεγόμενο «house wine» που βασικά είναι ντόπιο κρασί που δεν εμφιαλώνεται (ιδιαίτερα το λευκό), το οποίο είναι καλής ποιότητας (εκτός και εάν κάποιος θέλει να είναι «μοδάτος» και να κάνει τον connoisseur (ειδικός) των κρασιών).

Προσέξαμε επίσης ότι ενώ έχουμε δύο από τις καλύτερες ποιοτικές μπύρες (ΚΕΟ/Carlsberg) και άλλες από μικρές οικογένειες ζυθοποιίας, δεν προβάλλονται έντονα στον κατάλογο των ποτών, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν άλλες ξένες μπύρες που προωθούνται από το προσωπικό ενός εστιατορίου. Μας δόθηκε εξήγηση από ορισμένους αναγνώστες αυτής της στήλης ότι «όσο πιο ακριβό είναι το ποτό τόσο και το κέρδος του εστιατορίου και άρα προωθούν τα ακριβά. Άλλοι μας πληροφόρησαν ότι δεν έχουμε όλα τα κυπριακά οινοπροϊόντα, διότι υπάρχει η μαφία του αλκοόλ που τους επιβάλλει ποια ποτά μπορούν να σερβίρουν (έχει επεκταθεί και στο εμφιαλωμένο νερό –ίδε καταγγελία δημάρχου Πάφου επί τούτου).

Το θέμα των χρεώσεων στην Ελλάδα αποτέλεσε και ένα ρεπορτάζ της ΕΡΤ όσον αφορά στις χρεώσεις στη Μύκονο όπου μια μπουγάτσα πωλείται για €47/μερίδα, η ίδια στην Αθήνα €7/μερίδα και η ίδια στη Θεσσαλονίκη €5/μερίδα. 

Μας είναι ολίγον κατανοητό για τα μοδάτα Ελληνικά Νησιά (Μύκονος – Σαντορίνη κ.λπ.) που προσελκύουν τους διάσημους και έχοντες, αλλά είναι το ίδιο με την Κύπρο;

Διατηρώντας το πνεύμα των διακοπών, αλλά ταυτόχρονα έχοντας υπόψη και τη φύση της στήλης που ασχολείται με ακίνητα, τα δύο (κόστος διαβίωσης και ακίνητα) είναι συνδεδεμένα, διότι η ζήτηση για τα ακίνητα ξεκινά πρώτα από τον τουρισμό και μετεξελίσσεται στη ζήτηση ακινήτων. Το να αγοράσει κάποιος ξένος ένα ακίνητο λαμβάνει υπόψη και το κόστος να ζει εδώ και όλα έχουν τη σημασία τους στο τέλος. Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη ορισμένοι από εμάς τους Κύπριους που έχουμε στην καρδιά μας τη φιλοξενία (αν και φθίνουμε σε αριθμούς δυστυχώς). Έτσι, σε γνωστό ξενοδοχείο του Πρωταρά όπου αλλοδαπός παρήγγειλε παγωτό για τον μικρό του γιο (€2) ο επισκέπτης έδειξε το τηλέφωνό του για να πληρώσει, αλλά τον πληροφόρησαν ότι δεν δέχονται τέτοια πληρωμή (πολύ διαδεδομένο στο εξωτερικό η πληρωμή μέσω τηλεφώνου). Κατακόκκινος ο πατέρας (αφού ο μικρός άρχισε να το τρώει) γύρισε στον πισινό της ουράς (υπάλληλός μας) για να διαμαρτυρηθεί. Ευτυχώς (και μπράβο του) προσφέρθηκε και επέμεινε να καλύψει «ο δικός μας» το κόστος των €2, βγάζοντας τον πατέρα από τη δύσκολη θέση.

Αποτέλεσμα, ο Ολλανδός αυτός με επιχείρηση διαδικτύου, όχι μόνο έγινε φίλος του Γραφείου, είμαστε καθοδόν στην πώληση κατοικίας €400.000 (καλή επένδυση με €2!). Ένας άλλος pointer του Γραφείου μας, ο οποίος επισκέπτεται διάφορα κέντρα με την κιθάρα του (χωρίς να ζητά χρήματα – είναι δικηγόρος αφυπηρετήσας και κάνει το κέφι του) του προσφέραμε ένα ποσό €100/μήνα για να κερνά ο ίδιος (και όχι να τον κερνούν).  Αποδέχθηκε και είναι από τους πλέον επιτυχημένους μας στο έργο αυτό με πωλήσεις το 2017 με €2.0 εκατ. και το 2018 €700.000 – πλέον την πληρωμή των προμηθειών/προώθησης.

Η κυπριακή φιλοξενία, λοιπόν, με ελάχιστη επένδυση αλλά ανάλογα και με τα άτομα, έχει τεράστια ελκυστικότητα στον τομέα μας και επιπλέον στην προώθηση της αγάπης των ξένων προς την Κύπρο (σας αναφέραμε και την υπόθεση του Ουκρανού στη Λάρνακα με τη σούβλα σε προηγούμενό μας άρθρο!).

Αυτά για προσοχή μας. 

 
*Αντώνης Λοΐζου & Συνεργάτες Λτδ – Εκτιμητές Ακινήτων, Πωλητές Ακινήτων & Διαχειριστές Έργων Ανάπτυξης