Κυριακή Κώστα: Παρατηρώντας την πόλη της

 

– Πώς ξεκίνησε αυτή η μοναδική σου σχέση με τη Λευκωσία; Περπατώντας. Μέσα από τον περίπατο μπορούμε να βιώσουμε τον τόπο με πολλαπλές ερμηνείες. Έτσι, κάνοντας αμέτρητες φορές τις ίδιες διαδρομές άρχισαν να ξεδιπλώνονται μπροστά μου οι πολλές εναλλακτικές προοπτικές ανάγνωσης του τοπίου. Παρατηρώντας, λοιπόν, αυτές τις λεπτομέρειες του αστικού περιβάλλοντος, μέρα με τη μέρα ολοένα και πιο έντονα, εξελίχθηκα σε έναν παρατηρητή με αποτέλεσμα να ξεκλειδώνω και να αποκωδικοποιώ τις διαφορετικές αναγνώσεις ανθρώπων και αντικειμένων.

 

– Να υποθέσω πως κάτι τέτοιο ισχύει και για το συγκεκριμένο πρότζεκτ που παρουσιάζεις στο Φυτώριο; Είναι το αποτέλεσμα πολλών χρόνων περιήγησης στη Λευκωσία και την Κύπρο, επισκευάζοντας μικρές φθαρμένες λεπτομέρειες του αστικού περιβάλλοντος με τη βοήθεια τεχνιτών. Το πρότζεκτ παρουσιάζεται στο πλαίσιο της Πλατφόρμας «A Climate Challenge» που διοργανώνει ο σύνδεσμος εικαστικών Κύπρου. Αφορμή για την έκθεση στάθηκε η φθορά του πέτρινου τοίχου του Φυτωρίου, ο οποίος κατασκευάστηκε από τον Νεοπτόλεμο Μιχαηλίδη όπου η -ανεπιτυχής- προσπάθεια συντήρησής του, με οδήγησε στο «χτίσιμο» μιας εικαστικής δράσης. Συγκεκριμένα η παρατήρησή μου στρέφεται στη μελέτη των «μαστόρων», των ανθρώπων και των τεχνιτών στο δημόσιο δομημένο περιβάλλον. Ως εικαστικός, πάντα γοητευόμουν από τις παρεμβάσεις των τεχνιτών – έξαλλου προέρχομαι από οικογένεια εργολάβων και κατασκευαστών. Αυτές οι μικρές παρεμβάσεις, οι οποίες, είτε ακολουθούσαν ένα ευρύτερο σχέδιο είτε απλώς επιβάλλονταν από την ανάγκη, καταλήγουν στο να συνθέσουν μια ενδιαφέρουσα πολυφωνία στο δομημένο περιβάλλον. 

– Τι άλλο συνειδητοποίησες περπατώντας στην πόλη; Οι βόλτες αυτές με έκαναν να αντιληφθώ τον αντίκτυπο που έχει η έλλειψη συντήρησης της πόλης και των χωριών στη συμπεριφορά που υιοθετούμε απέναντι στους ανθρώπους, τα ζώα και τα πράγματα. Όταν για παράδειγμα, παρατηρούμε τα σπασμένα μη συντηρημένα σημεία στο αστικό περιβάλλον σε συνδυασμό με την αδιαφορία των φορέων για επισκευή και συντήρηση, αυτόματα καλλιεργείται μέσα μας και μια αίσθηση απαξίωσης για τον δημόσιο χώρο, το περιβάλλον, η οποία τελικά επεκτείνεται και στους ανθρώπους.

 

– Το Φανερωμένης 70 που διευθύνεις, τι σου έχει μάθει μέχρι σήμερα; Το κέντρο της Φανερωμένης 70 συνεχίζει να με μαθαίνει. Μέσα από τις δράσεις και τα προγράμματα που υλοποιούμε, με έμαθε να παρατηρώ την πόλη της Λευκωσίας αλλά και όλο το νησί μέσα από τη διαφορετική οπτική του «άλλου», του τουρίστα, του επισκέπτη. Αυτή η ενασχόληση με την «ξένη οπτική» είναι μια άσκηση για το βλέμμα και για το μυαλό, ώστε να δει κανείς πέρα από το προφανές, το αυτονόητο, το επιφανειακό. Αυτή η διαδικασία είχε αντίκτυπο και στην προσωπική μου έρευνα και πορεία, καθώς αυτή τη διαφορετική οπτική άρχισα να την ανακαλύπτω και στη δουλειά των τεχνιτών με τους οποίους συνεργάζομαι.

 

– Πώς θα περιέγραφες την Κύπρο και την πόλη σου σε κάποιο τουρίστα που φτάνει στο Φανερωμένης; Θα του μιλούσα για το απρόσμενο τοπίο και τις διαφορετικές ατμόσφαιρες που χαρακτηρίζουν το νησί. Θα τον προέτρεπα για μία διαδρομή κατά μήκος της πράσινης γραμμής που για μένα καταγράφει μέσα από εικόνες την ιστορία της κυπριακής πρωτεύουσας.

 

 

– Τι θα έλεγες σε ένα νέο καλλιτέχνη; Η τέχνη είναι παντού, στο καθετί που δημιουργούμε, σε κάθε διαφορετικό τρόπο έκφρασής μας, πολλές φορές σε απλά πράγματα που απλώς συμβαίνουν χωρίς να τα προγραμματίσουμε ή να τα σκεφτούμε, όπως στον τρόπο που μιλάμε ή συμπεριφερόμαστε. Όλοι έχουμε δικαίωμα στη δημιουργία, όλοι είμαστε εν δυνάμει καλλιτέχνες, καθώς η τέχνη μπορεί να εκφραστεί με ποικίλους τρόπους. Θα έλεγα πως οι τέχνες ναι, φαντάζουν γοητευτικό ως αντικείμενο σπουδών, επομένως, στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν ή ασχολούνται με την τέχνη θα έλεγα ότι πρέπει να κάνουν μια ενδοσκόπηση, να αρχίσουν να αναζητούν τη δική τους ταυτότητα, να ακολουθήσουν το ένστικτό και να βγάλουν τη δική τους εσωτερικότητα. 

 

– Είναι ουτοπικό να λέμε πως η τέχνη σώζει τον κόσμο; Η τέχνη δεν σώζει τον κόσμο αλλά τον κάνει πιο ενδιαφέρων, συνεπώς καλύτερο επομένως υπό μία έννοια, ναι σώζει. Θα έλεγα πως θα ήταν αδύνατον να σκεφτούμε έναν κόσμο χωρίς τέχνη, χωρίς πολιτισμό. Δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε το γεγονός ότι μέσα από την επαφή τους με την τέχνη, οι άνθρωποι αποκτούν μια άλλη, μια νέα οπτική για την πραγματικότητα. Ο ρόλος των καλλιτεχνών είναι σημαντικός και χρήσιμος για την κοινωνία. Είναι μια άλλη φωνή μια άλλη ματιά, είναι το παραμύθι, οι γρίφοι που μας κάνουν να μετακινούμαστε και να σκεφτούμε εκείνο που δεν είδαμε και δεν σκεφτήκαμε. 

 

– Νιώθεις καλύτερα όταν μια έκθεση τελειώνει; Ή όταν ξεκινά; Μια έκθεση μας δίνει τη δυνατότητα να εκφράσουμε δημόσια τις σκέψεις μας. Η διαδικασία της προετοιμασίας και η αναμονή της παρουσίασης εμπεριέχει ανάμικτα συναισθήματα: δημιουργία, αγωνία, χαρά και ταυτόχρονα φέρνει μαζί της και τη συνέχεια του έργου, σου διεγείρει τη σκέψη, σε μετακινεί και σε βάζει εκ νέου σε μια νέα διαδικασία αγωνίας και γλυκιάς αναμονής του επόμενου έργου. 

– Τι ανακάλυψες για τον εαυτό σου μέσω του χρόνου;  Μεγαλώνοντας αντιλήφθηκα ότι υπάρχει ροή, συνέχεια, το ότι αλλάζω. Και γι’ αυτή τη διαδικασία της αλλαγής χρειάζεται χρόνος. Χρόνος αφενός για να μάθεις τον εαυτό σου και αφετέρου για να αξιοποιείς τις αλλαγές σου δημιουργικά και ευχάριστα.