Κατασκευές σε περιοχές της Λευκωσίας υποφέρουν λόγω προβληματικών εδαφών και οι ιδιοκτήτες και κάτοικοι της πόλης θα μπορούν σχετικά σύντομα να ενημερωθούν, και με χάρτες, για την αντοχή του εδάφους στο οποίο κτίστηκαν τα σπίτια τους ή πόσο ασφαλές είναι το έδαφος στο οποίο προτίθενται να κτίσουν στο μέλλον.

Αξίζει να σημειωθεί, πως πέραν των άλλων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες άλλων επαρχιών, στη Λευκωσία υπάρχει και το χαρακτηριστικό των λαγουμιών. Αρκετοί γνωρίζουν πως κάτω από την οδό Ελαιώνων υπάρχουν λαγούμια, κάτι το οποίο οδηγεί στην καθίζηση του δρόμου κάθε μερικά χρόνια. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη συγκεκριμένη οδό αλλά εκτείνεται από την κοινότητα Δευτεράς μέχρι και την παλιά πόλη της Λευκωσίας. Τα λαγούμια, δηλαδή οι λάκκοι που δημιουργούνταν κατά μήκος του ποταμού Πεδιαίου χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη και διοχέτευση νερού σε διάφορες περιοχές. 

Περιοχές της Λευκωσίας ταλαιπωρούνται επίσης από μάργες γνωστές ως «κόννους», των οποίων η συστολή και διαστολή επίσης δημιουργεί προβλήματα ρωγμών στα κτήρια. Βεβαίως το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη Λευκωσία αλλά και τις υπόλοιπες περιοχές της Κύπρου που υπάρχουν «κοννοχώματα» και όπως πληροφορούμαστε από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, συχνά πυκνά υποβάλλονται παράπονα γραπτώς ή προφορικώς στο Τμήμα από ιδιοκτήτες κτηρίων τα οποία υφίστανται καθιζήσεις.  

Προβλήματα με την ποιότητα του εδάφους υπάρχουν στην Παλλουριώτισα, Μακεδονίτισσα, Αγλαντζιά, Δάσος Ακαδημίας και αλλού.

Στην παλαιά πόλη της Λευκωσίας το πρόβλημα εστιάζεται κυρίως στις περιοχές που υπάρχουν και επιχωματώσεις και οι οποίες επίσης σχετίζονται και με τον Πεδιαίο ποταμό. Μεγάλο μέρος τής εντός των τειχών πόλης είναι επιχωματωμένο λόγω και της εκτροπής του ποταμού Πεδιαίου, ο οποίος διέσχιζε την πόλη και η ροή των νερών του οποίου εξετράπη (εκτός πόλης) από τους Ενετούς. Το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται να υπάρχει κατά μήκος της οδού Ερμού.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ:

Επιχωματώσεις έγιναν και σε άλλα σημεία κατά μήκος του Πεδιαίου, ο οποίος ειδικά στην παλιά πόλη εισερχόταν από την πύλη Πάφου και εξερχόταν από την πύλη Αμμοχώστου.

Ένα άλλο πρόβλημα που επηρεάζει περιουσίες, αφορά περιοχές στις οποίες στο παρελθόν λειτούργησαν λατομεία τα οποία επιχωματώθηκαν, προφανώς χωρίς να συμπιεστεί το υπέδαφος, με αποτέλεσμα να προκαλούνται προβλήματα σε κτήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάποιες περιοχές υπήρχαν σπηλιές οι οποίες δεν καλύφθηκαν και σε κάποιες περιπτώσεις η αντοχή τους δεν είναι επαρκής. Ειδικά στην περιοχή του σχολείου Τέρα Σάντα κάποιες περιπτώσεις ζημιών κτηρίων (από καθιζήσεις) οδηγήθηκαν και ενώπιον της Δικαιοσύνης. Προβλήματα παρατηρήθηκαν και στην περιοχή του πρώην ξενοδοχείου Χίλτον. Περιοχές που επηρεάζονται είναι η Ακρόπολη, η λεωφόρος Κέννεντι, η περιοχή Σκαλί στην Αγλαντζιά μέχρι και η κοινότητα Μάμμαρι. Από τα λατομεία εξορυσσόταν πουρόπετρα η οποία χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση πολλών οικοδομών της Λευκωσίας.

Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης για να βοηθήσει τους πολίτες να μην επενδύσουν σε κτήρια τα οποία θα αποδειχθούν προβληματικά, εκπονεί μικροζωνικές μελέτες τα αποτελέσματα των οποίων αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Τμήματος, ώστε να γνωρίζει ο κάθε ενδιαφερόμενος που αγοράζει. Τα ευρήματα του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης μπορούν να αξιολογούνται από τους πολιτικούς μηχανικούς κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού για αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών προβλημάτων. Αξίζει να σημειωθεί, πως κάποιοι ιδιοκτήτες δαπάνησαν δεκάδες χιλιάδες για ανακαίνιση και συντήρηση των οικοδομών τους, αλλά επειδή το κτήριο δεν ανηγέρθη με τον ενδεδειγμένο τρόπο, οι ζημιές επανήλθαν.

Το άλλο μέτρο που εισηγείται το Τμήμα να λαμβάνεται, είναι η κήρυξη ορισμένων περιοχών σε «Λευκή Ζώνη», ώστε να μην επιτρέπεται οποιαδήποτε ανάπτυξη. Ωστόσο, οι εισηγήσεις του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης δεν τηρούνται πάντοτε, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι γεωλογικές ζώνες, αναλόγως της επικινδυνότητάς τους, είναι Ζώνη 1 η οποία απαιτεί την εκπόνηση γεωλογικής μελέτης για όλες τις αναπτύξεις (μικρές και μεγάλες), ένεκα των γεωκινδύνων που επικρατούν, η Ζώνη 2 που απαιτεί μελέτη για κτήρια πέραν των δύο ορόφων ή που έχουν υπόγεια ή και πισίνες και τέλος υπάρχει και η Ζώνη 3 στην οποία εμπίπτουν περιοχές χωρίς γεωκινδύνους.

Προβληματικά εδάφη και επιλογές

Προβληματικά εδάφη θεωρούνται τα εδάφη τα οποία, σύμφωνα με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, παρουσιάζουν πιο συχνά ή πιο έντονα φαινόμενα καθιζήσεων. Τρεις μεγάλες κατηγορίες τέτοιων εδαφών είναι: τα διογκούμενα εδάφη (όπως μάργες και άργιλοι), οι παράκτιες, χαλαρές και οργανικές προσχώσεις και οι τεχνητές επιχωματώσεις.

Σύμφωνα πάντα με το Γεωλογικό, τα εδάφη αυτά διακρίνονται από ψηλή πλαστικότητα και ανάλογη δυνητικότητα διόγκωσης – συρρίκνωσης που επηρεάζουν όλες τις υπερκείμενες κατασκευές.

Προβλήματα δημιουργούνται και από αστοχίες πρανών- κατολισθήσεις, καταρρεύσεις βράχων, προβλήματα καρστικών μορφών στο έδαφος (καταβόθρες κ.λ.π.), αστάθειες μπαζών, καθιζήσεις θεμελίων, ρευστοποίηση άμμου. 

Τα έργα που συνήθως επηρεάζονται από τεχνικογεωλογικά προβλήματα είναι οι δρόμοι και οι κατοικίες. Ο κυριότερος τρόπος αντιμετώπισής τους βασίζεται στην αρχή της πρόληψης. Δηλαδή, η αποφυγή διατάραξης της ευστάθειας των στρωμάτων με κατάλληλο σχεδιασμό των έργων που θα στηριχθεί σε λεπτομερείς γεωλογικές/γεωτεχνικές έρευνες.

Το Γεωλογικό υποδεικνύει, επίσης, πως  είναι παραδεκτό, πως σε πολλές περιπτώσεις η αποτυχία ενός τεχνικού έργου οφείλεται σε εσφαλμένη εκτίμηση των συνθηκών θεμελίωσης, κυρίως λόγω έλλειψης επαρκών γεωλογικών στοιχείων και ως εκ τούτου, μη γνώσης της συμπεριφοράς του υπεδάφους. 

Γεωλόγοι θεωρούν πως είναι προτιμότερο να πληρώσει κάποιος μία φορά σχετικά λίγα χρήματα για να αποφύγει επαναλαμβανόμενες και δαπανηρές, ως προς την αποκατάσταση, ζημιές.

ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ

Πρώτα μελέτη, μετά κατασκευή

Όταν κτίζει κάποιος το σπίτι του, ουσιαστικά υποθηκεύει τη ζωή του, γι’ αυτό πρέπει να γνωρίζει πού κτίζει. Η εκπόνηση έστω και μικρής κλίμακας γεωτεχνικής μελέτης, στο τέλος συνιστά εξοικονόμηση χρημάτων αφού μπορεί να σώσει τον ιδιοκτήτη από κακοτοπιές. Εξάλλου, όταν αγοράζει σπίτι ή διαμέρισμα, καλό είναι να ενημερώνεται από τους χάρτες του Γεωλογικού σχετικά με την αντοχή του εδάφους της περιοχής. Και αν κάποιος δεν τα βρίσκει με το διαδίκτυο και τους χάρτες, θεωρώ πως οι λειτουργοί του Γεωλογικού θα τον βοηθήσουν να βρει άκρη.

Και επειδή ο σχεδιασμός αποτελεί βασικό παράγοντα στην αντοχή των κτηρίων που θα ανεγερθούν, οι μελετητές πρέπει να συστήνουν γεωλογική μελέτη, ειδικά σε περιοχές που πάσχουν ως προς την αντοχή του εδάφους.