Με αφορμή την καλλιτεχνική της επιστροφή μέσα από την έκθεση με τίτλο «Please breath in before freefalling», η (όχι μόνο) εικαστική καλλιτέχνις λέει πως η τέχνη είναι μια ανάσα κατανόησης ως προς την ίδια την ύπαρξη.
– Ξεκινώντας από τον τίτλο της νέας σου έκθεσης «Please breath in before freefalling», τι σημαίνει για σένα; Ο τίτλος έχει σκοπό να προετοιμάσει και να ιντριγκάρει τον θεατή για το τι πρόκειται να ακολουθήσει εισερχόμενος στην έκθεση. Μέσα από συζήτηση που είχα με την επιμελήτρια της έκθεσης, Ευαγόρια Δαπόλα, αντιλήφθηκα ότι χρειάζεται μία έντονη διατύπωση, για να μπορέσουν ν’ αποδοθούν οι δυναμικές, που αναπτύσσουν οι πίνακες. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο τίτλος λειτουργεί ως αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μου, ενώ συνάμα έχει τη δική του αυτοδυναμία ισάξιας αισθητικής.
– Από πού άντλησες την έμπνευσή σου για τη συγκεκριμένη δουλειά; Η έκθεση αποτελείται από δύο ενότητες, τα έγχρωμα που δημιουργήθηκαν την περίοδο της πρώτης καραντίνας το 2020 και τη δεύτερη ενότητα, «τη μαύρη περίοδο» του 2021. Αυτό που μ’ ενδιέφερε κατά κύριο λόγο στην παρούσα δουλειά, ήταν η αποτύπωση της έντασης, που ένιωθα. Γι’ αυτό δόθηκε σημασία στην υλικότητα, την υφή των έργων και στην ελεύθερη διατύπωση της σύνθεσης, με σκοπό την καταγραφή της κίνησης στον καμβά/χαρτί. Τα υλικά που προτίμησα στην πρώτη ενότητα είναι οι λαδομπογιές και στη δεύτερη το μελάνι και ο γραφίτης. Η θεματική των έργων είναι ανθρωποκεντρική. Σε κάθε έργο υπάρχει μία προσπάθεια σύνδεσης του χώρου με τις φιγούρες μέσα από παραστατικά στοιχεία και μοτίβα αρκετές φορές.
– Με ποια συναισθήματα θέλεις να φεύγει από την αίθουσα ο επισκέπτης της έκθεσης; Για μένα δεν λειτουργούν καθόλου έτσι τα πράγματα στον χώρο της δημιουργίας. Η δουλειά μου, είναι η αλήθεια μου, η οποία εκτίθεται μπροστά σας. Δεν προσπαθεί να κουμαντάρει ή να χειριστεί τα συναισθήματα των ατόμων που αλληλοεπιδρούν με τα έργα. Το πώς αντιλαμβάνομαι τους θεατές, είναι σαν κάποιους περαστικούς στον δρόμο, που βλέπουνε φως σ’ ένα σπίτι και κοντοστέκονται να δουν τι συμβαίνει! Ίσως η περιέργεια ή κάτι άλλο να τους οδήγησε μέχρι την κλειδαρότρυπα της πόρτας του σπιτιού, ποιος ξέρει!
– Τι σε εμπνέει; Από πού αντλείς τις εικόνες που αποτυπώνεις; Αυτό που μ’ εμπνέει είναι η φύση. Φύση στο γενικότερο πλαίσιο, δηλαδή ό,τι μας περιβάλλει και ό,τι αλληλοεπιδρά μαζί μας (άτομα, περιβάλλον, καταστάσεις). Αρκετοί φιλόσοφοι ισχυρίστηκαν ότι η τέχνη είναι η μίμηση της φύσης, κάτι απόλυτα λογικό μιας και αυτά έχουμε στη διάθεσή μας. Η δική μου ελεύθερη μετάφραση σ’ αυτή τη θεωρία είναι ότι αυτό που με περιβάλλει είναι και αυτό που με κατακλείνει εσωτερικά. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι η γεφύρωσή/σύνδεση τού μέσα (εσωτερικού κόσμου) με το έξω (εξωτερικό περιβάλλον), μέσω της δημιουργίας. Έτσι, μέσω της καλλιτεχνικής διαδικασίας και αποτελέσματος, επιστρέφουμε στο εγώ, ίσως με μια ανάσα κατανόησης και λύτρωσης ως προς την ίδια την ύπαρξη.
– Ποιοι λόγοι σε ώθησαν στο να ασχοληθείς με την τέχνη; Πηγαίνοντας πίσω στις πρώτες φορές που ζωγράφισες, τι όνειρα έκανες τότε; Για μένα η τέχνη και η δημιουργία γενικότερα, ήταν και είναι ακόμη νομίζω κάτι σαν αντανακλαστικό. Τα πρώτα μου σχέδια τα είχα κάνει με μια οδοντόβουρτσα, επειδή δεν είχα πινέλο για να ζωγραφίσω. Δεν υπήρχε λόγος να γίνουνε, απλά συμβαίνανε. Όπως και τότε, έτσι και τώρα, θα έλεγα ότι αυτό που πρωτοστατεί είναι η ανάγκη. Βέβαια, η τεράστια διαφορά με το τότε και το τώρα είναι ο οικονομικός παράγοντας. Άρα το όνειρο που είχα από μικρή, στο να συνεχίσω ακάθεκτη και ανέμελη τις δημιουργίες μου, μεγαλώνοντας ανά διαστήματα ξεθώριαζε τη λάμψη του, μιας και ο βιοπορισμός των καλλιτεχνών και στο εξωτερικό αλλά κυρίως στην Κύπρο είναι ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα, για τον λόγο ότι ο ίδιος ο καλλιτέχνης καλείται να δημιουργήσει θέσεις εργασίας -εκτός αν επιλέξει τη διδασκαλία. Τα τελευταία χρόνια, όμως, νιώθω ότι μαθαίνω πολλά και βρίσκω τρόπους να ελίσσομαι. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Νιώθω ότι τα όνειρά μου πραγματοποιούνται μιας και κατάφερα να είμαι εργάτης της τέχνης, δηλαδή να έχω πάρε-δώσε με τον κόσμο, όντας εργαζόμενη και σπάζοντας το ψηλό βάθρο του καλλιτέχνη/του ελιτισμού. Μέσα από τη δημιουργία τοιχογραφιών (Δήμος Λατσιών, Δήμος Λευκωσίας, Δήμος Στροβόλου, Γαλλικό Ινστιτούτο), τα βιωματικά εργαστήρια ζωγραφικής που κάνω στην ύπαιθρο (του Υφυπουργείου Τουρισμού) αλλά και ως πολιτιστική λειτουργός του Μουσείου Θεάτρου Σκιών Πάφιος, αλληλοεπιδρώ συνεχώς με διαφορετικά άτομα, που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα είχα την τύχη να γνωρίσω και να με επαναφέρουν στην πραγματικότητα της χώρας που ζω.
– Εάν δεν ακολουθούσες τη ζωγραφική τέχνη, πού θα διοχέτευες τη δημιουργικότητά σου; Έχω και τον χορό και μια καλλιτεχνική έρευνα, που ασχολούμαι τα τελευταία δέκα χρόνια. Ανά περιόδους η έμφαση αλλάζει, τώρα είμαι καθαρά στη ζωγραφική.
– Τι ανακάλυψες για τον εαυτό σου μέσα από την ενασχόλησή σου με την τέχνη; Ανακαλύπτω εμένα, ξέρω ότι είναι γραφικό αλλά με βοηθά να γαληνεύω, καθώς τραντάζομαι (κλεμμένος στίχος από Ωχρά Σπειροχαίτη).
– Υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες που μπορείς να εργάζεσαι καλύτερα; Είμαι εργασιομανής με τις τέχνες, όλες οι ώρες είναι μοναδικές και ιδανικές.
– Η ενασχόληση με τη ζωγραφική είναι για σένα ορμητήριο ή καταφύγιο; Είναι και τα δύο και άλλα πολλά, που δεν γνωρίζω τις λέξεις.. Κάτι σαν τον έρωτα, σαν εσωτερική διέγερση.
– Υπάρχει κάποιο έργο που σε «ταλαιπώρησε» μέχρι να ολοκληρωθεί; Υπάρχουν δύο έργα που με ταλαιπώρησαν. Είναι στην πρώτη ενότητα, τα δύο μεγάλα, έγχρωμα έργα. Ξεκίνησαν το 2016 και τελείωσαν δύο μέρες πριν από την έκθεση. Στα συγκεκριμένα έγινε αρκετή μελέτη στη σύνθεση και το μήνυμα, που ήθελα να περάσω, έχοντας ως στόχο ν’ αφήσω τον τελευταίο λόγο στον θεατή στο τι θα κρατούσε από το έργο. Τώρα αντιλαμβάνομαι ότι η διαδικασία κράτησε τόσο καιρό, γιατί έπρεπε πρώτα εγώ η ίδια ν’ αντιληφθώ και να βιώσω τις θεματικές που είχα (την έννοια της εξουσίας και της πίστης, σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο), για να μπορέσω να τις μεταφέρω σε πίνακα.
– Έχεις μπει σε σκέψεις για την επόμενη εικαστική σου αναζήτηση; Ήδη είμαι στα μισά του επόμενου πρότζεκτ, το οποίο θα περιλαμβάνει και πάλι ανθρωποκεντρικά έργα μεγάλων διαστάσεων.
Info: «Please breath in before freefalling»: Μέχρι 20/4, Marginalia Gallery, Λευκωσία. Τηλ.: 99657080.
Ελεύθερα, 17.4.2022.
