Οι κλιματικές αλλαγές των τελευταίων ετών έχουν αυξήσει την συχνότητα και ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων, ενώ η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί μη αναστρέψιμες αλλαγές, με σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων.
Ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία μπορεί να οδηγήσουν σε συνθήκες καύσωνα, με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων, ειδικότερα για αυτούς που εργάζονται σε ανοιχτούς και υπαίθριους χώρους.
Στην Ισπανία έχουν πρόσφατα καταγραφεί θάνατοι εργαζομένων από θερμοπληξία, ενώ στη Γαλλία έχουν χάσει τη ζωή τους εργαζόμενοι από εργατικά ατυχήματα που συνδέονται με εργασίες σε υψηλές θερμοκρασίες.
Για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα και επαρκή προληπτικά και προστατευτικά τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, με ιδιαίτερη προσοχή στους εργαζόμενους με υποκείμενα ή χρόνια νοσήματα ή που λαμβάνουν ειδική φαρμακευτική αγωγή, όταν ενδέχεται να εκτεθούν σε θερμική καταπόνηση.
Η διατήρηση και περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας αποτελεί κοινωνική ευθύνη αλλά και νομική υποχρέωση των εργοδοτών, προκειμένου να διασφαλίζεται η προστασία της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων αλλά και τρίτων προσώπων, που ενδεχομένως να επηρεάζονται από τις δραστηριότητες της επιχείρησης.
Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία είναι επαρκές, ολοκληρωμένο και εναρμονισμένο με τις σχετικές ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμούς.
Ωστόσο, η επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος, προϋποθέτει τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων, την τήρηση των σωστών διαδικασιών και τη χρήση των Μέτρων Ατομικών Προστασίας (ΜΑΠ), στοχεύοντας στην ανάπτυξη ορθής επαγγελματικής συνείδησης και κουλτούρας από όλους του εμπλεκόμενους Εργοδότες, αυτοεργοδοτούμενους και εργαζόμενους.
Το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ), του Υπ. Εργασίας, ως η αρμόδια Αρχή για τα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία, σε συνεργασία με τις οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων, λαμβάνοντας υπόψη τις υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται εδώ και χρόνια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στον τόπο μας, εκπόνησε το 2014 τον «Κώδικα Πρακτικής για τη Θερμική Καταπόνηση των Εργαζομένων».
Στόχος του Κώδικα Πρακτικής είναι να βοηθήσει τους εργοδότες και τα αυτοεργοδοτούμενα πρόσωπα να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να αποφεύγονται ή να μειώνονται σε αποδεκτό επίπεδο οι κίνδυνοι που οφείλονται στην έκθεση των εργαζόμενων σε επιβαρυμένους θερμικά εργασιακούς χώρους και να δημιουργείται ένα ασφαλές, υγιεινό και παραγωγικό εργασιακό περιβάλλον.
Προς αυτό τον σκοπό, έχει ετοιμαστεί επίσης περιληπτικός οδηγός για πρακτική καθοδήγηση και λήψη των απαραίτητων προληπτικών μέτρων, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής:
⦁ Οργάνωση του χρόνου εργασίας, ώστε οι βαριές εργασίες να εκτελούνται κατά τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας.
1 Οργάνωση συχνών μικρών διαλειμμάτων για ανάπαυση σε σκιερό, δροσερό μέρος ή κατάλληλα κλιματιζόμενο χώρο ή σε χώρο όπου γίνεται χρήση ανεμιστήρων, όπου αυτό είναι εφικτό.
2 Διαμόρφωση/επιλογή σκιερού μέρους ή κατασκευή κατάλληλων στεγάστρων για την εκτέλεση των εργασιών, όπου είναι δυνατόν.
3 Εναλλαγή των εργαζομένων στην εργασία ανάλογα με το είδος της εκτελούμενης δραστηριότητας.
4 Αποφυγή, όπου είναι εφικτό, των επίπονων εργασιών στο ύπαιθρο κατά τις πιο θερμές ώρες της ημέρας (12:00-16:00).
5 Διάθεση στους εργαζόμενους πόσιμου δροσερού νερού (θερμοκρασίας 10 – 15οC).
6 Χορήγηση και χρήση από τους εργαζομένους κατάλληλου καλύμματος κεφαλής.
7 Χρήση από τους εργαζομένους ελαφρών, χαλαρών ειδών ένδυσης που «αναπνέουν» (όπως είδη από βαμβάκι) και χρήση κατάλληλων γυαλιών ηλίου.
8 Αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων ή ζαχαρούχων τροφίμων ή κατάποσης οινοπνευματωδών ή καφεϊνούχων ποτών.
9 Κατάρτιση των εργαζομένων.
Η βασικότερη υποχρέωση των εργοδοτών και των αυτοεργοδοτούμενων είναι η διεξαγωγή μετρήσεων των παραμέτρων που συμβάλλουν στον θερμικό φόρτο, δηλαδή τη σχέση θερμοκρασίας αέρα και σχετικής υγρασίας και αναλόγως την ρύθμιση των εργασιών τους, για την αποφυγή ή μείωση της θερμικής καταπόνησης (π.χ. εναλλαγή βαριάς με ελαφριά εργασία).
Για την περαιτέρω διευκόλυνση των επιχειρήσεων, το Τμήμα Μετεωρολογίας, στην ιστοσελίδα που διαθέτει σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κύπρου, έχει προσθέσει στα αποτελέσματα των μετρήσεων των σταθμών που διαθέτει παγκύπρια (θερμοκρασία, υγρασία, κλπ.) και τις σχετικές πρόνοιες του Κώδικα που αναφέρονται στο είδος των εργασιών που μπορεί να εκτελούνται βάσει των μετρήσεων, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να λαμβάνουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων, επί τόπου στους χώρους εργασίας, ακόμα και με την χρήση smart phone και να προβαίνουν στις σχετικές ρυθμίσεις των εργασιών τους.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) έχει συμβάλει στη διαμόρφωση του Κώδικα, καθώς και στην αναθεώρησή του το 2020 και έχει προωθήσει όλη τη σχετική πληροφόρηση στις επιχειρήσεις.
Για την ΟΕΒ, η αξιοποίηση του σημαντικού αυτού εργαλείου κρίνεται ως επιτακτική ανάγκη για τη διασφάλιση της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων κατά τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού και για τη διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής της ΟΕΒ είναι στη διάθεση των εργοδοτών για ενημέρωση και καθοδήγησή τους για τη σωστή εφαρμογή του Κώδικα Θερμικής Καταπόνησης.
* Λειτουργός Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής, Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ)
