Ο Κάρλος είναι ένας χαρισματικός μαθητής στην Αμερική. Λατρεύει τα μαθηματικά. Δεν είναι εύκολα, λέει, αλλά τα καταλαβαίνω. Καταλαβαίνει τι θέλουν να πουν και τι απέραντες λύσεις και απαντήσεις κρύβουν ακόμα σε προβλήματα που δεν έχουν βρει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Τον «συνάντησα» σε ένα από τα εξαιρετικά podcasts του Καναδού δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάλκομ Γκλάντγουελ, Revisionist History, όπου κάθε εβδομάδα επανεξετάζει κάτι από το παρελθόν που έχει ξεχαστεί ή έχει παρερμηνευθεί.
Έρχεται από φτωχή οικογένεια. Φοίτησε σε δημόσιο σχολείο. Πήδηξε τάξη γιατί είναι υπέροχο μυαλό και πήρε υποτροφία για ένα από τα πιο γνωστά και καταξιωμένα ιδιωτικά κολέγια της χώρας. Αριστεύει. Όπως λέει κι ο Γκλάντγουελ, δεν είναι δύσκολο να φανταστείς ότι πολύ σύντομα θα επιλέξει και θα πάει σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια. Θα πάει μακριά. Θα προχωρήσει. Κι αυτό υποτίθεται πως πρέπει να «κάνει» κάθε πολιτισμένη κοινωνία: Να παρέχει ευκαιρίες στους πολίτες της να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις όποιες ικανότητές τους. Έτσι ώστε εάν γεννηθείς φτωχός, αυτό να μη σε δυσκολέψει ν’ ανέβεις ψηλά. Και αν δουλέψεις σκληρά, να μπορείς να βελτιώσεις τη ζωή σου.
Ο δημοσιογράφος-ερευνητής δίνει έναν όρο σ’ όλο αυτό. Λέγεται «κεφαλαιοποίηση». Και υπογραμμίζει ότι ο «δείκτης κεφαλαιοποίησης» μιας κοινωνίας είναι το ποσοστό των ανθρώπων, από οποιαδήποτε τάξη, που καταφέρνουν να φτάσουν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Να τις κεφαλαιοποιήσουν. Αυτός ο δείκτης ίσως να είναι και το καλύτερο μέτρο που έχουμε τελικά για να εκτιμήσουμε πόσο επιτυχημένη και δίκαιη είναι μια κοινωνία.
Και ευρισκόμενοι τώρα στην τελική ευθεία μιας εκλογικής αναμέτρησης όπου έχουμε ακούσει πολλά για το μέλλον του τόπου μας, σκέφτομαι ότι εκείνο που δεν έχει απασχολήσει κανέναν υποψήφιο είναι αυτός ακριβώς ο δείκτης. Η κεφαλαιοποίηση ανθρώπων σαν τον Κάρλος, που ξεκίνησε χαμηλά και τώρα πετά πολύ ψηλά.
Ασφαλώς και έχουμε τέτοιους ανθρώπους. Για το μέγεθος του νησιού μας, πολλούς μάλιστα. Αλλά το σύστημα δεν τους αναδεικνύει, δεν κτίζει επάνω στην επιτυχία τους για να έρθουν κι άλλοι. Για το κράτος το κυπριακό, όπως και πολλά άλλα της Ευρώπης μεταξύ μας, ο δείκτης μέτρησης της επιτυχίας μιας κοινωνίας είναι το ΑΕΠ ή ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της ή το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημά της. Αυτά καταξιώνονται με ουρανοξύστες και με καζίνο. Εύκολα πολύ. Η πραγματική κεφαλαιοποίηση επιτυγχάνεται μόνο με και από πολλούς Κάρλος…
Ας δούμε και ένα άλλο συναφές παράδειγμα κεφαλαιοποίησης που έχει ήδη επιτευχθεί σε μιαν άλλη άκρη της γης. Πριν λίγες μέρες, η Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Τζεσίντα Άρντεν, 37, ανακοίνωσε ότι είναι έγκυος. Και μόλις το ανακοίνωσε, μέλος ενός άλλου κόμματος, όχι του δικού της, έκανε το εξής σχόλιο: «Το ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας και να επιλέξει να γίνει μητέρα και να αποκτήσει δική της οικογένεια ενόσω είναι στο ύπατο αξίωμα λέει πολλά για τη χώρα που είμαστε και για τη χώρα που μπορούμε ακόμα να γίνουμε –μια χώρα σύγχρονη, προοδευτική, που να συμπεριλαμβάνει και να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες της, μια χώρα που να κάνει την ισότητα πράξη».
Πείτε μου λοιπόν, ποιο στέλεχος του πολιτικού μας προσωπικού θα μπορούσε να σταθεί όρθιο και να δηλώσει επισήμως αυτά τα πράγματα –για ένα αντίπαλο πρόσωπο και για την ίδια τη χώρα; Παρέχει η Κύπρος αυτή την προοπτική; Σε πόσους; Και σε ποιους; Βλέπει κανείς να είναι κοντά ο καιρός που μια γυναίκα στην Κύπρο, και μάλιστα τόσο νέα, θα αφεθεί, θα μπορέσει με την εργασία της και μόνο να ανέβει τα σκαλιά της κομματικής ιεραρχίας, να καταξιωθεί στη Βουλή και στην κοινωνία με τις θέσεις και τα έργα της, να εκλεγεί στο ανώτερο αξίωμα, να μείνει έγκυος ως Πρόεδρος, και να το αντιμετωπίζουν όλοι ως κάτι απολύτως φυσιολογικό, απολύτως ωραίο; Και το γεγονός αυτό να εκθειάζεται από αντίπαλο πολιτικό, ακριβώς για να επαινεθεί όχι η ίδια, αλλά το σύστημα της χώρας που «δουλεύει» έτσι. Κεφαλαιοποιώντας τους άξιους ανθρώπους της.
Ο Κάρλος και η Τζεσίντα φοβούμαι όμως πως θα αργήσουν πολύ να έρθουν εδώ…
Εικονογράφηση: Ίσες ευκαιρίες για όλους
