Αυτό το διάστημα, μέσα στην περίοδο του πολέμου στην Ουκρανία, κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ελληνορωσικά» (εκδόσεις s@mizdat) του θεολόγου και μουσικού Παναγιώτη Ανδριόπουλου, όπου παρουσιάζονται σημαντικές όψεις των σχέσεων ελληνισμού και Ρωσίας. Απαντώνται ερωτήματα για το τι μας συνδέει και τι μας χωρίζει με τη Ρωσία, όχι μόνο σε επίπεδο πολιτιστικό και εκκλησιαστικής γεωπολιτικής, που είναι τα δύο κύρια μέρη του βιβλίου, αλλά και στην εσωτερική πολιτική, την ιδεολογία και τις νοοτροπίες. Όπως αναφέρει ο κ. Ανδριόπουλος σε συνέντευξή του στο  philenews, το Πατριαρχείο της Μόσχας ασκεί επεκτατική πολιτική σε περιοχές της ελληνορθόδοξης εκκλησίας, υπηρετώντας συγχρόνως τον ιμπεριαλισμό του ρώσου πρόεδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Τονίζει ότι σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η διείσδυση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην αφρικανική ήπειρο, που παραδοσιακά αποτελεί πεδίο δράσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Από την άλλη, ο πολιτισμός των δύο πλευρών και οι δημιουργοί τους έχουν έρθει πολλές φορές αρκετά κοντά. Παράδειγμα η σύνδεση του Δημήτρη Μητρόπουλου με τον Σοστακόβιτς ή του Χατζιδάκι με το έργο του Προκόφιεφ. Αλλά και σήμερα, όπου ο Ντοστογιέφσκι συστηματικά διασκευάζεται και ανεβαίνει στο ελληνικό θέατρο.

 

Ποια είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία που συνδέουν τον ελληνισμό με τους Ρώσους;

Η σχέση αυτή είναι διαχρονική, κάτι που φαίνεται από τη στιγμή που οι Ρώσοι γίνονται ορθόδοξοι, από κληρικούς που απέστειλε το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στα τέλη του 10ου αι.  Αλλά και στον Πολιτισμό υπάρχει μία αδιάλειπτη σχέση ελληνισμού και Ρωσίας, η οποία διαρκεί μέχρι τις μέρες μας. Και στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπάρχουν πολλοί ρώσοι καλλιτέχνες, που προσφέρουν πραγματικά στον Πολιτισμό.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Στο βιβλίο σας δίνετε έμφαση στην απήχηση του έργου του ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στην ελληνική πνευματική ζωή.

Την έχει επηρεάσει πάρα πολύ. Ενώ δεν είναι θεατρικός συγγραφέας, τα τελευταία χρόνια είναι στην πρώτη γραμμή του ελληνικού θεάτρου. Υπάρχουν πάρα πολλές διασκευές έργων του. Επίσης, πέρα από τον Ντοστογιέφσκι, ανεβαίνουν στη σκηνή πολλοί άλλοι ρώσοι θεατρικοί συγγραφείς, όπως ο Τσέχωφ και ο Γκόγκολ. Δηλαδή αυτή τη στιγμή έχουμε ένα ελληνικό θέατρο, το οποίο, θα έλεγε κανείς, στηρίζεται πάνω στο ρωσικό θέατρο. Ακόμα, στο βιβλίο μου αναφέρομαι και στις ελληνορωσικές μουσικές διαδράσεις στο διάβα της ιστορίας. Κι εδώ έχει ενδιαφέρον η σχέση του Μάνου Χατζιδάκι με ρώσους συνθέτες. Προσωπικά είχα την εμπειρία να ακούω τον Χατζιδάκι να διευθύνει την «Ορχήστρα των χρωμάτων» σε έργα ρώσων συνθετών. Για παράδειγμα, άκουγε και μελετούσε από τα νιάτα του τον Σταβίνσκι και τον Προκόφιεφ. Κι αυτό δεν είναι λίγο. Είναι κάτι πολύ σημαντικό το ότι αναγνώριζε ο Χατζιδάκις τη μεγάλη μουσική, την οποία έγραφαν αυτοί οι ρώσοι συνθέτες. Επίσης κάτι πολύ σημαντικό είναι και ο περίφημος έλληνας μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος, ενώ διέπρεψε στην Αμερική, αγαπούσε πάρα πολύ τη ρωσική μουσική και τους ρώσους συνθέτες. Ήταν ο «ιεραπόστολος» του Σοστακόβιτς στην Αμερική, όπου έπαιζε πάρα πολύ τις συμφωνίες του. Άρα και στον σύγχρονο Πολιτισμό υπάρχει μια πολύ μεγάλη σχέση Ελλήνων και Ρώσων.

 

 

 

Ας περάσουμε στην επικαιρότητα που σχετίζεται με το δεύτερο μέρος του βιβλίου σας, τα ελληνορωσικά εκκλησιαστικά. Το όνομα του ρώσου πατριάρχη Κύριλλου συνδέθηκε πρόσφατα με την πρόθεση της ΕΕ για επιβολή κυρώσεων, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ποια είναι η στάση του Πατριαρχείου Μόσχας απέναντι σε αυτόν τον πόλεμο του Πούτιν;

Ο πατριάρχης Μόσχας στηρίζει την εισβολή κι αυτό θεολογικά είναι απαράδεκτό. Μάλιστα στηρίζει την εισβολή με επιχειρήματα, όπως, ότι ευθύνεται το ΝΑΤΟ γι’ αυτή την κατάσταση, διότι προκάλεσε τη Ρωσία. Πράγματα τα οποία είπε πρόσφατα και στον ίδιο τον Πάπα Φραγκίσκο, κατά τη διαδικτυακή συνομιλία που είχαν, και βγήκαν στη δημοσιότητα. Άρα είναι τελείως πολιτική η θέση του Κύριλλου, με το να παίρνει μια ξεκάθαρη θέση εναντίον του ΝΑΤΟ και υπέρ της Ρωσίας. Από εκεί και πέρα θεωρώ ότι είναι ντροπή ο πατριάρχης να επικαλείται είτε νεοναζιστές στην Ουκρανία είτε ομοφυλόφιλους, για να δικαιολογήσει τη ρωσική εισβολή. Ο επιτιθέμενος δεν μπορεί να έχει δίκιο. Δεν μπορούμε να τον δικαιολογούμε θεολογικά και χριστιανικά. Και το ξεκαθαρίζω, ακόμα και το ΝΑΤΟ να έκανε εισβολή, και οποιοσδήποτε άλλος, θα ήμασταν εναντίον. Δεν μπορούμε να είμαστε υπέρ ενός πολέμου, ως χριστιανοί και ως θεολόγοι. Και κυρίως ως αρχηγοί Εκκλησιών. Άρα αυτό που κάνει ο πατριάρχης Μόσχας αυτή τη στιγμή, είναι ένα τεράστιο λάθος, το οποίο εγγράφεται σε μεγάλο βαθμό εις βάρος του στην ιστορία.

 

 

 

Πώς προέκυψε αυτή η στενή σχέση Πατριαρχείου Μόσχας – καθεστώτος Πούτιν; Υπήρχε από τον καιρό των Τσάρων ή τη δημιούργησε ο ρώσος πρόεδρος;

Η Εκκλησία με το Κράτος στη Ρωσία ανέκαθεν ήτανε πολύ κοντά. Όμως, με την πτώση του κομμουνισμού, και κυρίως με τη «δυναστεία» του Πούτιν, η Ρωσική Εκκλησία εργαλειοποιήθηκε και εξυπηρετεί καθαρά τη ρωσική πολιτική. Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό. Δηλαδή, όταν ήταν ο κομμουνισμός, η Εκκλησία σε καμία περίπτωση δεν ήταν στο πρώτο πλάνο. Τώρα όμως, επί Πούτιν, είναι σε αυτό το πλάνο, και είναι καθαρά εργαλείο και όργανο της ρωσικής πολιτικής. Κι αυτό συμβαίνει χωρίς περιστροφές.

 

 

 

Στο βιβλίο σας αναφέρεστε σε ρωσικό εκκλησιαστικό ιμπεριαλισμό.

Ο οποίος βρίσκεται μέσα στη «λογική» του Πούτιν. Δηλαδή ο ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί την Εκκλησία για τον ρωσικό ιμπεριαλισμό. Έτσι έχουμε ρωσικές εκκλησίες που κτίζονται σχεδόν κάθε μέρα σε όλη την υφήλιο, με σκοπό να είναι και ρωσικό έδαφος. Και εδώ εντάσσεται και το θέμα της Αφρικής. Δηλαδή η «εισβολή» του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική, με το πρόσχημα της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Η ρωσική επεκτατικότητα φάνηκε πολύ καλά στο ζήτημα της Εκκλησίας της Ουκρανίας: επειδή το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, όπως και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β’, αναγνώρισε την ουκρανική αυτοκεφαλία, σε αντίποινα η Μόσχα είπε «θα ιδρύσουμε ρωσικές εκκλησίες στην αφρικανική ήπειρο». Κι αυτό, προτού αρχίσει να γίνεται πράξη, ήταν επίσημη αναφορά από το Πατριαρχείο Μόσχας. Αυτό αντιλαμβάνεστε ότι είναι μία «βόμβα», αφού φαίνεται ότι ο ρωσικός ιμπεριαλισμός δεν είναι μόνο η Ουκρανία.