Σε περίπτωση νέου lockdown ή νέων περιορισμών, στο μέλλον, η τηλεργασία, εφόσον επιβληθεί για λόγους υγείας, θα έχει το δικό της ρυθμιστικό πλαίσιο, αφού οι συζητήσεις των κοινωνικών εταίρων στον ιδιωτικό τομέα, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας για το θέμα, έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Πλέον, ενώπιον τους οι συντεχνίες και οι εργοδοτικές οργανώσεις έχουν και το προσχέδιο κυπριακού νομοσχεδίου που ετοίμασε το Υπουργείο Εργασίας για την τηλεργασία, επί του οποίου οι κοινωνικοί εταίροι θα τοποθετηθούν σε νέα συνάντηση της Τεχνικής Επιτροπής που ορίστηκε για τις 11 του μήνα. 

Το νομοσχέδιο, όπως γράψαμε ξανά, έχει βάσει τα όσα αποφασίστηκαν για το θέμα στην Ελλάδα, αλλά έλαβε υπόψη και τις θέσεις των κοινωνικών εταίρων, στο πλαίσιο της διαβούλευσης που προηγήθηκε το τελευταίο διάστημα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Τίτλος του νομοσχεδίου είναι «ο περί Ρύθμισης του Πλαισίου Οργάνωσης της Τηλεργασίας Νόμος του 2022» και, εφόσον στη συνάντηση της ερχόμενης Παρασκευής συγκεντρώσει ικανοποιητική συναίνεση, αυτό θα τεθεί ενώπιον του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος για προώθησή του, στη συνέχεια, ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση και ακολούθως ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων για ψήφιση.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Το προσχέδιο του κυπριακού νόμου για την τηλεργασία διασφαλίζει πως αυτή συμφωνείται μεταξύ των δύο πλευρών ή επιβάλλεται για λόγους υγείας- μετά από σχετικές αποφάσεις του Υπουργείου Υγείας. Διασφαλίζει δε, πως για λόγους υγείας μπορεί και ο εργοδοτούμενος να ζητήσει τηλεργασία και προβλέπει διαδικασίες σε περίπτωσης άρνησης του εργοδότη προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Συγκεκριμένα, το προσχέδιο του νομοσχεδίου σημειώνει μεταξύ άλλων πως η τηλεργασία συμφωνείται μεταξύ εργοδότη και εργοδοτούμενου, κατά την πρόσληψη ή με τροποποίηση της σύμβασης εργασίας και διευκρινίζεται ότι «η τηλεργασία δεν δύναται να επηρεάζει δυσμενώς οποιουσδήποτε όρους εργοδότησης». Κατ’ εξαίρεση, προστίθεται, εφόσον η εργασία μπορεί να παρασχεθεί εξ αποστάσεως, η τηλεργασία μπορεί να εφαρμόζεται: α) Μετά από απόφαση του εργοδότη, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, εφόσον προηγηθεί απόφαση του Υπουργού Υγείας και για όσο χρόνο ορίζεται στην απόφαση του Υπουργού Υγείας και β) Μετά από αίτηση του εργοδοτούμενου, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου της υγείας του, ο οποίος θα αποφευχθεί αν εργάζεται μέσω τηλεργασίας και όχι στις εγκαταστάσεις του εργοδότη και για όσο χρόνο διαρκεί ο κίνδυνος αυτός.

Βάσει των όσων ετοίμασε το Υπουργείο Εργασίας, σε περίπτωση που ο εργοδότης διαφωνεί, ο εργοδοτούμενος μπορεί να αιτηθεί την επίλυση της διαφοράς από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Το νομοθέτημα αναφέρει ακόμα ότι οι παθήσεις, τα νοσήματα ή οι αναπηρίες του εργοδοτούμενου, που μπορούν να τεκμηριώσουν τον κίνδυνο της υγείας του, καθώς και τα δικαιολογητικά, οι αρμόδιοι φορείς και η διαδικασία για την τεκμηρίωση του κινδύνου αυτού καθορίζονται με κοινή απόφαση των υπουργών Υγείας και Εργασίας. Βάσει δε του νομοσχεδίου που ετοιμάστηκε, ο ορισμός της τηλεργασίας καθορίζεται ως «η εξ αποστάσεως παροχή της εξαρτημένης εργασίας του εργοδοτούμενου και με τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάμει της σύμβασης εργασίας πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, η οποία θα μπορούσε να παρασχεθεί και από τις εγκαταστάσεις του εργοδότη».

Ο λογαριασμός στον εργοδότη

Από το προσχέδιο του νόμου προκύπτει επίσης ότι ο εργοδότης είναι αυτός που θα αναλάβει το κόστος της τηλεργασίας, με διευκρίνιση πως σε αυτό θα περιλαμβάνεται «το κόστος του εξοπλισμού, εκτός εάν συμφωνηθεί να γίνεται χρήση εξοπλισμού του εργοδότη, των τηλεπικοινωνιών, της συντήρησης του εξοπλισμού και της αποκατάστασης των βλαβών, καθώς και για τη χρήση του οικιακού χώρου εργασίας». Ο εργοδότης, επίσης, θα παρέχει στον εργοδοτούμενο τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών οι οποίες χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης, διευκρινίζοντας περαιτέρω το νομοθέτημα ότι η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον εργοδοτούμενο, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά. 

Για τον συγκεκριμένο «λογαριασμό» στον εργοδότη, το νομοθέτημα ορίζει πως «με απόφαση της υπουργού Εργασίας, η οποία δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, και μετά τη διεξαγωγή μελέτης κόστους, καθορίζεται το ελάχιστο ποσό το οποίο θα καταβάλλουν οι εργοδότες στον εργοδοτούμενο». Διευκρινίζεται, επίσης, πως οι σχετικές δαπάνες δεν θα αποτελούν αποδοχές, αλλά εκπιπτέα δαπάνη για την εργοδοτική επιχείρηση, δεν θα υπόκεινται σε οποιοδήποτε φόρο ή τέλος, ούτε θα οφείλονται επί αυτών ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη ή εργοδοτούμενου και πως θα υπολογίζονται αναλογικώς προς τη συχνότητα και τη διάρκεια της τηλεργασίας, την παροχή ή όχι εξοπλισμού και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο. 

Επίσης, βάσει των όσων προωθούνται, εντός οκτώ (8) ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει στον εργοδοτούμενο με οποιονδήποτε πρόσφορο τρόπο, περιλαμβανομένου και του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τους όρους εργασίας που διαφοροποιούνται λόγω της τηλεργασίας. Η συγκεκριμένη ενημέρωση θα πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ανάλυση του πρόσθετου κόστους, με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόμενος από την τηλεργασία, ιδίως, το κόστος τηλεπικοινωνιών, του εξοπλισμού και της συντήρησής του και τους τρόπους κάλυψής του από τον εργοδότη, τον αναγκαίο για την παροχή τηλεργασίας εξοπλισμό, τον οποίο διαθέτει ο τηλεργαζόμενος ή του παρέχει ο εργοδότης και τις διαδικασίες τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του εξοπλισμού αυτού, τους όρους ασφάλειας και υγείας της τηλεργασίας και τις διαδικασίες αναγγελίας εργατικού ατυχήματος, που ο τηλεργαζόμενος τηρεί, την υποχρέωση για προστασία των επαγγελματικών δεδομένων, καθώς και των προσωπικών δεδομένων του τηλεργαζομένου και τις ενέργειες και διαδικασίες που απαιτούνται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής και τον προϊστάμενο από τον οποίο θα λαμβάνει οδηγίες.

Δεν αλλάζει η σχέση εργασίας

Το νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε διασφαλίζει, επίσης, πως η οποιαδήποτε συμφωνία περί τηλεργασίας δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης ή και τη σύμβαση εργασίας του τηλεργαζομένου ως πλήρους απασχόλησης, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, αλλά μεταβάλλει μόνο τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία και η τηλεργασία μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Σημειώνεται, ακόμα, πως οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους συγκρίσιμους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, ιδίως σε σχέση με τον όγκο εργασίας, τα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης, τις επιβραβεύσεις, την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν στην επιχείρηση, την κατάρτιση και επαγγελματική τους εξέλιξη, τη συμμετοχή σε σωματεία, τη συνδικαλιστική τους δράση και την απρόσκοπτη και εμπιστευτική επικοινωνία τους με τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους.

Διασφαλίζεται, επίσης, ότι ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα αποσύνδεσης, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμά του να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του και ιδίως, να μην επικοινωνεί ψηφιακώς και να μην απαντά σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νόμιμων αδειών του. 

Παράλληλα, διασφαλίζεται και το δικαίωμα του εργοδότη να ελέγχει την απόδοση των τηλεργαζόμενων κατά τρόπο, όμως, που να σέβεται την ιδιωτική ζωή του εργοδοτούμενου και ο οποίος να είναι σύμφωνος με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρακαι  με τρόπο με τον οποίο ενημερώνεται ο 

εργαζόμενος. «Νοείται ότι απαγορεύεται η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο της απόδοσης του εργοδοτούμενου», όπως διευκρινίζει το προσχέδιο που ετοιμάστηκε. 

Για θέματα ασφάλειας και υγείας, το νομοσχέδιο αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο εργοδότης πληροφορεί τον τηλεργαζόμενο για την πολιτική της επιχείρησης, όσον αφορά στην υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, η οποία περιλαμβάνει ιδίως τις προδιαγραφές του χώρου τηλεργασίας, τους κανόνες χρήσης οθονών οπτικής απεικόνισης, τα διαλείμματα, τα οργανωτικά και τεχνικά μέσα που ορίζονται στο άρθρο 10 – για το δικαίωμα αποσύνδεσης- καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο και πως ο τηλεργαζόμενος υποχρεούται να εφαρμόζει τη νομοθεσία για την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία και να μην υπερβαίνει το ωράριο εργασίας του. Αναφέρεται ακόμα πως κατά την παροχή τηλεργασίας από τον τηλεργαζόμενο τεκμαίρεται, ότι ο χώρος τηλεργασίας πληροί τις παραπάνω προδιαγραφές και ότι ο τηλεργαζόμενος τηρεί τους κανόνες περί υγιεινής και ασφάλειας.

Σε μεγάλο βαθμό, τα θέματα ασφάλειας και υγείας θα καθορίζονται και με σχετικά διατάγματα που θα μπορεί, βάσει της νομοθεσίας, να εκδίδει η υπουργός Εργασίας. Πιο αναλυτικά, όπως προβλέπει το νομοθέτημα, η υπουργός Εργασίας με διάταγμα που θα δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας θα μπορεί να καθορίζει τους ειδικότερους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας, καθώς και τα ελάχιστα τεχνικά και οργανωτικά μέσα, που εξασφαλίζουν την άσκηση του δικαιώματος αποσύνδεσης, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά και να καθορίζει τη διαδικασία ελέγχου εκ μέρους των αρμόδιων σωμάτων επιθεώρησης και κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με την εφαρμογή διάφορων εργατικών νομοθεσιών.