Παλιά συζητούσαμε για τις αντοχές της οικονομίας, των τραπεζών, των κρατικών ταμείων, των επιχειρήσεων. Τώρα και για τα συστήματα υγείας.
Όλοι μας προσμένουμε να επιστρέψει όσο πιο σύντομα γίνεται αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως κανονική ζωή, την οποία αφήσαμε πίσω τον Μάρτιο του 2020. Αυτό όμως που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν ίσως συνειδητοποιήσει ακόμα, είναι τα πράγματα δεν θα είναι ξανά τα ίδια ούτε μετά από μερικές εβδομάδες, ούτε καν μετά από μερικούς μήνες, μπορεί και μετά από χρόνια. Το βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται για μια προσωρινή αναστάτωση, αλλά για το ξεκίνημα ενός εντελώς διαφορετικού τρόπου ζωής, για μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενους, συνταξιούχους, ηλικιωμένους, αλλά και σύστημα υγείας. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει και οι αποστάσεις στην ζωή μας ήρθαν για να μείνουν. Πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε λοιπόν σ΄ αυτόν τον καινούριο κόσμο; Μέρος της απάντησης θα πρέπει φυσικά να είναι η βελτίωση των συστημάτων υγείας, με την ενίσχυση των μονάδων ταχείας ανταπόκρισης σε πανδημίες πριν αυτές εξαπλωθούν. Η πανδημία του Covid-19 αποκάλυψε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ότι τα συστήματα υγείας, ανά την υφήλιο, δεν έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις πανδημίες ή γενικά ακραίες καταστάσεις.
Με αυτό το δεδομένο, στην πρώτη φάση διαχείρισης της πανδημίας και των συνεπειών της, επιβλήθηκαν μέτρα υποχρεωτικής καραντίνας με στόχο αφενός τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού, και αφετέρου προκειμένου να δοθεί χρόνος στο σύστημα υγείας ώστε να οργανωθεί για να ανταποκριθεί στην πανδημία. Επιπρόσθετα, οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, προχώρησαν σε αναστολή της περίθαλψης και της φροντίδας των μη επειγόντων περιστατικών, με στόχο να απελευθερώσουν εξοπλισμό και προσωπικό για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Άρα ο επανασχεδιασμός των νοσοκομείων με έμφαση τις κλίνες ΜΕΘ θεωρείται απαραίτητος, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σχεδιασμός έχει γίνει υπό κανονικές συνθήκες και όχι κάτω από ακραία σενάρια, όπως είναι η πανδημία. Το θέμα είναι ότι συνήθως όταν προγραμματίζουμε, όταν σχεδιάζουμε λαμβάνουμε υπόψη το βασικό σενάριο και όχι το ακραίο θεωρώντας ότι το δεύτερο είναι απίθανο να μας συμβεί. Άρα η επόμενη μέρα, μετά την λήξη του συναγερμού για την πανδημία, θα πρέπει να βρει την πολιτεία και ειδικά το υπουργείο Υγείας με νέους σχεδιασμούς για το σύστημα υγείας που να μπορεί να αντέξει οτιδήποτε είναι πέρα από την καθημερινότητα.
Για αυτό και η ανησυχία τώρα με τις μεταλλάξεις, είναι ο αριθμός των κρουσμάτων και πως μπορούν να ανταπεξέλθουν τα νοσοκομεία. Τα κρεβάτια των εντατικών που μπορούν να κρατήσουν στη ζωή έναν βαριά ασθενή με μηχανική υποστήριξη είναι περιορισμένα. Πολύ λιγότερα από τον αριθμό των ευπαθών ατόμων που μπορεί να προσβληθούν από τον κορωνοϊό. Η παγκόσμια εξάπλωση του Covid-19 έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα των συστημάτων υγείας να αντιμετωπίσουν την εισροή των ασθενών που νοσούν από την ασθένεια και χρειάζονται εντατική φροντίδα.
Αντίστοιχα μια χώρα που έχει αναλογικά με τον πληθυσμό της περισσότερα κρεβάτια εντατικής θεραπείας είναι περισσότερο θωρακισμένη στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Η Γερμανία με 30 κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 έρχεται πρώτη στην Ευρώπη, ακολουθεί το Λουξεμβούργο με 24,8 κλίνες, η Αυστρία με 21,8 κλίνες και η Ρουμανία με 21,4 κλίνες. Η Ελλάδα με 6 μόλις κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 πληθυσμού είναι πέντε φορές λιγότερο εξοπλισμένη για την υπεράσπιση της υγείας των κατοίκων της. Η Κύπρος με 11,4 κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 πληθυσμού βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ.
Το επόμενο ερώτημα είναι τι θα γίνει από οικονομικής πλευράς. Πέρυσι ολόκληρη η Ευρώπη αλλά και όλος ο πλανήτης, συμφωνούσαν για χαλάρωση δημοσιονομικών στόχων, αυξημένα ελλείμματα, δάνεια, ευρωομόλογα και αμοιβαιοποίηση του χρέους των κρατών. Τότε δεν υπήρχαν εμβόλια. Τώρα μήπως αλλάξει η στρατηγική και διαφοροποιηθούν τα δεδομένα. Τα ερωτήματα πολλά. Σίγουρα οι «μεγάλοι» που λαμβάνουν τις αποφάσεις θα μετρήσουν πρώτα τα δικά τους δεδομένα, τα δικά τους οφέλη από οποιαδήποτε απόφαση. Για αυτό στην δημοσιονομική εξίσωση μπαίνει και ο παράγοντας υγείας και το σύστημα νοσοκομειακών αντοχών. Παλιά συζητούσαμε για τις αντοχές της οικονομίας, των τραπεζών, των κρατικών ταμείων, των επιχειρήσεων. Τώρα και για τα συστήματα υγείας.
