Όταν τα πράγματα βαίνουν καλώς μπορούμε να πηγαίνουμε στις κάλπες και να ψηφίζουμε χωρίς πολλή σκέψη. Ακόμα και για την πλάκα μας. Έτσι τουλάχιστον νομίζαμε μέχρι σήμερα και πολλές φορές το κάναμε. Ή απλά δεν ψηφίζαμε δικαιολογώντας την αποχή μας στην ανεπάρκεια των υποψηφίων, στα στεγανά των κομμάτων, στην έλλειψη προτάσεων και ιδεολογιών που να μας εμπνέουν. Κι ήταν μάλιστα η στάση αυτή, υπό κάποια ερμηνεία, προοδευτισμός. Η απαξίωση της πολιτικής από τους πολίτες και η απεμπόληση του δικαιώματος ψήφου (για όποιο λόγο κι αν προκλήθηκε) ανέδειξε στην εξουσία τους ηγέτες που έχουμε σήμερα. Που αν τα πράγματα συνέχιζαν να βαίνουν καλώς, μπορεί και να συνεχίζαμε να κάνουμε πλάκα χωρίς να μας ενδιαφέρει τι λένε, πώς σκέφτονται και πώς πράττουν, αφού τα πράγματα θα κινούνταν στον αυτόματο πιλότο. Με την πανδημία όμως χρειάστηκε να απενεργοποιηθεί ο πιλότος και να πρέπει να πάρουν οι ηγέτες αποφάσεις. Και εκεί φάνηκε η ανεπάρκειά τους. Η οποία όμως είναι δική μας ευθύνη. Οι πολίτες τους αναδείξαμε με απόλυτα δημοκρατικές διαδικασίες.  
Τρανταχτό παράδειγμα ο Τραμπ. Δεν είναι μόνο η καθυστέρηση να λάβει μέτρα, η οποία δικαιολογείται με την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων του, η οποία με ένα σκεπτικό μπορεί να γίνει δεκτή. Δεν είναι ακόμα ο κυνισμός με τον οποίο μιλούσε για τον αριθμό των ανθρώπων που θα έχαναν τη ζωή τους. Είναι ένα ρεσιτάλ δηλώσεων και συμπεριφορών που αγγίζουν τα όρια της παραφροσύνης. Καταξιωμένοι επιστήμονες αναγκάζονται να παριστάνουν τις μαριονέτες δίπλα του και να τον ακούνε να δίνει συμβουλές κομπογιαννίτη. Ακόμα και ενέσεις απολυμαντικού και σολάριουμ εναντίον του ιού πρότεινε σε απευθείας μετάδοση σε όλη την υφήλιο. Με τον πιο φυσικό, δικό του τρόπο. Με την αυτοπεποίθηση που του δίνει η δύναμη της θέσης του. Πράγμα, που αν δεν ήταν τόσο τραγικό και τόσο επικίνδυνο, ίσως και να το διακωμωδούσαμε. Οι συνθήκες όμως δεν το επιτρέπουν. Ένας παράφρονας είναι στο πηδάλιο κρατώντας την τύχη του κόσμου στα χέρια του. Κι ενώ οι πολίτες αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο, δεν μπορούν να επέμβουν και να στρίψουν αλλού το πηδάλιο. 
Σε διαφορετική κλίμακα, τα παραδείγματα ηγετών κατώτερων των περιστάσεων βρίθουν σε όλη την υφήλιο. Ως αποτέλεσμα της δικής μας απάθειας ως προς το ποιος θα μας κυβερνήσει. Αν και προ πολλού κάποιοι βιάστηκαν να προβλέψουν το τέλος της ιστορίας, η ιστορία δεν έχει τελειώσει και η πολιτική χρειάζεται να βρει ξανά τον ρόλο της. Κι η ευθύνη ανήκει στους πολίτες.