Από τσαπατσουλιές μέχρι και διασπάθιση δημοσίου χρήματος διαπιστώνει ο Γενικός Ελεγκτής στην έκθεση του για το υπουργείο Μεταφορών που αφορά την περίοδο 2019-2020. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά για τις συμβάσεις του δημοσίου με λεωφορειούχους στην οποία υποδεικνύει, ότι «το κράτος αφέθηκε, και αυτή τη φορά, έρμαιο στις ορέξεις ιδιωτικών συμφερόντων και υποχρεώθηκε να συρθεί σε επέκταση των προβληματικών συμβάσεων για μεγάλες περιόδους, ευρισκόμενο σε δυσμενή θέση να διαπραγματευτεί τους όρους και προϋποθέσεις».

Εξάλλου, όσον αφορά συγκεκριμένες αποφάσεις τις οποίες έχει λάβει το υπουργείο για την Ανάπτυξη και Διαχείριση των Αερολιμένων Λάρνακας και Πάφου και των Συμβάσεων Παραχώρησης για την Αποκρατικοποίηση των Εμπορικών Δραστηριοτήτων του λιμανιού Λεμεσού, αναφέρει ότι αντίκεινται σε συμβατικούς όρους και στερούν στη Δημοκρατία σημαντικά έσοδα από τα μεταβλητά τέλη παραχώρησης, μη διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό το δημόσιο συμφέρον.

Ειδικά για τα αεροδρόμια αναφέρεται πως η διαπραγμάτευση μεταξύ της ad-hoc Επιτροπής που διορίστηκε από το υπουργείο Μεταφορών και της διαχειρίστριας εταιρείας, Αναδόχου της Συμφωνίας Παραχώρησης, κατέληξε σε προκαταρκτική συμφωνία αποζημίωσης της εταιρείας, λόγω της λειτουργίας του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, με ποσό ύψους €23 εκατ. για την τριετία 2015-2017, πρόταση την οποία αποδέχθηκε το υπουργείο Οικονομικών. Όπως υποδεικνύει ο Γενικός Ελεγκτής, η διαχειρίστρια εταιρεία, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου, παρακρατεί ποσά συνολικού ύψους πέραν των €43 εκατ. για τα έτη 2015-2019.

Στην έκθεση καταγράφεται επίσης, πως η διαχειρίστρια εταιρεία, παρά το γεγονός ότι με βάση τον ρυθμό αύξησης της επιβατικής κίνησης που προβλέπεται στη Συμφωνία Παραχώρησης, όφειλε να προβεί στην ανάπτυξη της δεύτερης φάσης υποδομών στους Αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου, προχώρησε σε αναστολή των εν λόγω εργασιών, παρά τη διαφωνία του υπουργείου. Τελικά, δόθηκε παράταση στην υλοποίηση της Συμφωνίας Παραχώρησης, χρονικής διάρκειας 5,5 χρόνων. Παράλληλα, η διαχειρίστρια εταιρεία ισχυρίστηκε ότι, λόγω λανθασμένης πρακτικής που εφάρμοζε επί σειρά ετών, πραγματοποίησε υπερπληρωμές στο μεταβλητό «Τέλος Παραχώρησης», συνολικού ύψους €15 εκατ. και προχώρησε μονομερώς στην αποκοπή του ποσού αυτού το 2018, γεγονός που προκάλεσε τη διαφωνία του υπουργείου, το οποίο ζήτησε σχετική γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία. Ο Γενικός Εισαγγελέας γνωμάτευσε, πως η εταιρεία παραβίασε συμβατικές της υποχρεώσεις, οι οποίες της στερούν το δικαίωμα να διεκδικήσει επιστροφή των ποσών που θεωρεί ότι λανθασμένα έχουν καταβληθεί στο υπουργείο Μεταφορών.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: 

Όσον αφορά την αποκρατικοποίηση των εμπορικών δραστηριοτήτων του Λιμανιού Λεμεσού, στην έκθεση αναφέρεται πως υπάρχει διαφωνία μεταξύ του υπουργείου και Αρχής Λιμένων Κύπρου (ΑΛΚ), για την αναπροσαρμογή του ετήσιου μισθώματος, με αποτέλεσμα η ΑΛΚ να διεκδικεί ποσό ύψους €1.602.544 από το υπουργείο για τα έτη 2017-2020.

Αίσθηση προκαλεί και η αναφορά σε μείωση του τέλους που λαμβάνει το κράτος (από τη διαχειρίστρια εταιρεία) από €62,71% σε ποσοστό 3,5%-5%. Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως η Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (KEAA) ενέκρινε την εισήγηση του για σύσταση θυγατρικής εταιρείας από τον Διαχειριστή του Τερματικού Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων του Λιμανιού Λεμεσού (η οποία θα λειτουργεί ως υπεργολάβος εσόδων για την ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου και μείωση του μεταβλητού τέλους παραχώρησης ποσοστού επί των ακαθάριστων εσόδων) που θα λαμβάνει το Κράτος, από το 62,71% που προνοείται στη Σύμβαση Παραχώρησης σε 3,5 έως 5%, αναλόγως του αριθμού των κινήσεων του φορτίου.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης, πως η διαχειρίστρια εταιρεία ζητά από το κράτος (το οποίο της παραχώρησε τους χώρους του λιμανιού) €306.096 (περιλαμβανομένου και του Τέλους Παραχώρησης) για τα έτη 2017-2019, όπως και για μελλοντικά έτη, για χρήση του χώρου όπου λειτουργεί το μηχανοκίνητο σύστημα ακτινοδιαγνωστικού ελέγχου εμπορευματοκιβωτίων, στο λιμάνι Λεμεσού.

Χαρακτηριστική του γεγονότος του διασκορπισμού του δημοσίου χρήματος αποτελεί και η αναφορά στους δύο αποτεφρωτήρες που αγόρασε το 2004 το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών για την καύση των αποβλήτων των κτηριακών εγκαταστάσεων και των αεροπλάνων για τους αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου, έναντι συνολικού κόστους €2.299.273, οι οποίοι, ωστόσο, δεν κατέστη δυνατό να λειτουργήσουν, λόγω της μη εξασφάλισης των απαραίτητων προς τούτο αδειών.

H σούμα των διαπιστώσεων της έκθεσης

Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας γίνονται και οι ακόλουθες διαπιστώσεις:

>> Οι μέχρι σήμερα λανθασμένοι χειρισμοί του υπουργείου Μεταφορών και οι επανειλημμένες καθυστερήσεις, παρά τις συνεχείς υποδείξεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, στην προκήρυξη των σχετικών διαγωνισμών για τις νέες συμβάσεις δημόσιων μεταφορών, οδήγησαν στην ανάγκη επέκτασης των τεσσάρων εκ των έξι προβληματικών συμβάσεων της δεκαετίας 2010-2020.

>> Η υπογραφή της σύμβασης για τα λεωφορεία που αφορούσε την επαρχία Πάφου εξακολουθεί να παραμένει σε εκκρεμότητα. Ως ενδιάμεση λύση και επειδή δεν ήταν επιτρεπτή η περαιτέρω (πέραν των δύο ετών) επέκταση της σύμβασης του υφιστάμενου Αναδόχου της Επαρχίας Πάφου, το υπουργείο παρανόμως (κατά την άποψή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας), υπέγραψε συμφωνία με τον Ανάδοχο της Επαρχίας Αμμοχώστου, ο οποίος χρησιμοποιεί ως υπεργολάβο τον Ανάδοχο της Επαρχίας Πάφου. 

Ο Γενικός Ελεγκτής υποδεικνύει, πως επειδή ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός δεν επέτρεπε στο υπουργείο να διατηρήσει τον υφιστάμενο Ανάδοχο της Επαρχίας Πάφου μετά την 4η Ιουλίου 2022 (λόγω λήξης του συμβολαίου και των σχετικών παρατάσεων), το υπουργείο βρήκε κάποιο μεσάζοντα (Ανάδοχος Επαρχίας Αμμοχώστου) για να φανεί ότι υπήρξε ανάθεση με ανοικτή διαδικασία, αλλά στην πράξη οι υπηρεσίες παρανόμως θα συνεχίσουν να παρέχονται από την ίδια εταιρεία. Ο Ελεγκτής υποδεικνύει, επίσης, πως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τα έσοδα του Αναδόχου ήταν αυξημένα (λόγω τουρισμού) και συνεπώς η κρατική χορηγία ήταν πολύ μειωμένη. Ωστόσο, τώρα θα αμείβεται (τουλάχιστον μέχρι 31/8/2022) σταθερά προς €1,30/χλμ, προφανώς δημιουργείται η ανάγκη διερεύνησης και πρόσθετων πτυχών της υπόθεσης.

>> Πληρωμή από το υπουργείο προς την ΑΛΚ στις 20/12/2017, συνολικού ποσού €478.793, για δικαιώματα εμπειρογνωμόνων για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για το Έργο της ανάπτυξης του λιμανιού και της μαρίνας Λάρνακας, κατά παράβαση του Νόμου του Προϋπολογισμού για το 2017 και της σχετικής νομοθεσίας.

>> Αδυναμίες εκ μέρους του Τμήματος Δημοσίων Έργων (ΤΔΕ) στη διαχείριση/ υλοποίηση αριθμού έργων, τόσο κατά το στάδιο της μελέτης, όσο και κατά το στάδιο της εκτέλεσής τους, με αποτέλεσμα να παρατηρείται καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή τους. Σημαντικά έργα που εξετάστηκαν είναι, μεταξύ άλλων, η Κατασκευή Νέου Αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, η Ανέγερση Νέου Κυπριακού Μουσείου στη Λευκωσία, η Ανέγερση Νέου Κτηρίου της Βουλής των Αντιπροσώπων, η Επέκταση του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας και η Μετατροπή του Κτηρίου «ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ» σε Δικαστήριο.

>> Αδυναμίες ως προς την εφαρμογή συγκεκριμένων προνοιών του θεσμικού πλαισίου που διέπει το Σχέδιο Ήσσονος Σημασίας (de minimis), όπως επίσης, αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου και εγκυκλίων του Γενικού Λογιστηρίου που διέπουν τη διενέργεια πληρωμών.

>> Αδυναμίες στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου του υπουργείου, που αφορούν, στη μη διασφάλιση της υποβολής των ελάχιστων στοιχείων που απαιτούνται από τον Κανονισμό (ΕΕ) αρ. 651, καθώς και μη επαρκή έρευνα πριν τη χορήγηση ενίσχυσης.

ΓΝΩΜΗ

Ντροπή όπως θα έλεγε και ο Κώστας Κληρίδης

Το να αγοράζεις αποτεφρωτήρες €2,3 εκατ. το 2004 και να μην τους χρησιμοποιείς ποτέ επειδή δεν σου δίνει άδεια άλλη κρατική Υπηρεσία είναι αδιανόητο, πέραν του ότι αποτελεί διασπάθιση δημοσίου χρήματος. Το να είναι εσύ το κράτος και αντί να επιβάλλεις πέναλτι σε μια εταιρεία, να σου επιβάλλει αυτή, σημαίνει ότι κάτι πάει λάθος. Το να δίνεις όλους τους λιμενικούς χώρους και να σου ζητούν ενοίκιο για χώρο που χρησιμοποιείς ως κράτος για εξυπηρέτηση υπηρεσιών σημαίνει ότι δεν διαπραγματεύθηκες σωστά. Αν τα χρήματα ήταν δικά σου και όχι του δημοσίου, έτσι θα ενεργούσες; Σεβασμός στον πολίτη χρειάζεται, τίποτε άλλο. Ντροπή.