Διαστάσεις ιστορικής – πολιτισμικής – πνευματικής πανδαισίας, προσέλαβε η εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου, με θέμα: «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός, ο Μεγαλομάρτυρας της Πίστεως και της Πατρίδος, και  συν αυτώ εκατόμβη των μαρτύρων του 1821». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2021, με διοργανωτή την Ιερά Μονή Μαχαιρά σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Οι δύο βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους αναδείχθηκαν πηγαία ιστορικά στοιχεία που αφορούν μια κρίσιμη περίοδο της κυπριακής ιστορίας, σε προεκτάσεις επιστημονικής έρευνας και της στοιχειοθέτησης γεγονότων και μαρτυριών, εμπλουτισμένης και με την προβολή αξιόλογης ταινίας μικρού μήκους για τον αετό της Ρωμηοσύνης, απετέλεσαν:

-Η ολοκλήρωση ενός σημαντικού μνημειώδους τρίτομου έργου της Ιεράς Μονής Μαχαιρά «Από την αγχόνη στην αθανασία της αιωνιότητας…» , που περνά στην ιστορία ως μια από τις πιο αξιόλογες και επίπονες προσπάθειες με τόσο πολυσύνθετο χαρακτήρα, επιστημονικό, ιστορικό. Δεν δυσκολεύεται κάποιος να διαπιστώσει ότι το ίδιο το πολύτιμο αυτό έργο αποτελεί από μόνο του ιστορία.  

-Η ωρίμανση του χρόνου για την αγιοκατάταξη της μεγάλης μορφής του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού. Όλα τα στοιχεία που συνηγορούν στο ότι επέστη το πλήρωμα του χρόνου. Το θέμα, πάντως, ανακοινώθηκε ότι θ’ απασχολήσει σύντομα την Ιερά Σύνοδο.

Επιβλητικό-μνημειώδες έργο

Η Ιερά Μονή Μαχαιρά δεν λησμονεί το χρέος της απέναντι στον Ιερομάρτυρα και προέξαρχο της εκατόμβης των μαρτύρων της Πίστεως και της Πατρίδος του 1821 Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό, που κόσμησε ως μοναχός την περίπυστο Μονή της Παναγίας του Μαχαιρά, χαρίζοντάς μας ακόμα ένα επιβλητικό και μνημειώδες έργο.To τρίτομο αυτό έργο, είναι το αποτέλεσμα των επίπονων προσπαθειών των πατέρων της Ιεράς Μονής του Μαχαιρά, το οποίο τυπώθηκε με δαπάνες του Ιδρύματος «Αθανάσιος Κτωρίδης», στο φιλόκαλο τυπογραφείο Αρβανιτίδης Γραφικές Τέχνες – Εκτυπώσεις, στην Αθήνα. Το τρίτομο πόνημα, με 1.560 συνολικά σελίδες, είναι τριπλά χρήσιμο, διότι θα χρησιμοποιηθεί ως σταθερή κρηπίδα για κάθε μελλοντική συναφή έρευνα, θα αναδειχθεί εύκαιρη κλείδα προς καταρτισμό οποιασδήποτε μελέτης περί των ανθρώπων που σχετίζονται άμεσα με το 1821 και των γεγονότων που σχετίζονται με την Τουρκοκρατία εν Κύπρω και θα αποτελέσει την εδραία βάση για την επίσημη ένταξη στο Αγιολόγιο τής κατά Κύπρον Εκκλησίας του εν τη πράξει ιερομάρτυρος Κυπριανού και των συν αυτώ μαρτυρησάντων.

Δόμηση σε τρία μέρη/τόμους

1. Στον πρώτο κατά σειρά τόμο με τίτλο «1821 εν Κύπρω» καταχωρίζονται αναλυτικοί κατάλογοι ονομάτων, των μαρτυρικώς θυσιασθέντων και καθ’ οιονδήποτε τρόπο παθόντων, των ομολογητών οι οποίοι δεν υπέκυψαν στις εφήμερες προσκλήσεις ή στις απειλητικές τιμωρίες, πλην όμως δεν θανατώθηκαν· όσων ήταν προγεγραμμένοι και  διέφυγαν τη σφαγή. Περιλαμβάνει επίσης ονομαστικό κατάλογο των υποκυψάντων σε ισλαμοποίηση στην Κύπρο κατά την περίοδο μετά την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Όλα απαρτίζουν υλικό μέγα και πλούσιο με γενεαλογικούς καταλόγους και σημειώσεις που είτε αποκαθιστούν την ιστορική αλήθεια είτε διασαφηνίζουν απορίες και ερωτηματικά. Το έργο ολοκληρώνεται με κατάλογο Κυπρίων αγωνιστών που έλαβαν μέρος σε πολλές μάχες, στο πλευρό σπουδαίων οπλαρχηγών της Ελληνικής Επανάστασης, μέχρι και την ίδρυση του Ελληνικού κράτους. να συνιστά έργο εθνικής πνοής.

2. Ο δεύτερος τόμος, με τίτλο «Τουρκοκρατία εν Κύπρω», μπορεί να αναγνωσθεί αυτοτελώς και δίνει την δυνατότητα της υλοποίησης ενός παλαιού ονείρου όλων των Κυπρολόγων: να γραφεί επιτέλους μία Ιστορία της εν Κύπρω Τουρκοκρατίας. Μέσα από αυτό τον τόμο, ο ακαδημαϊκός και όχι μόνο, έχει στα χέρια του ένα ισχυρό εργαλείο, που του παρέχει τις βιβλιογραφικές αναφορές μέχρι σήμερα στα διάφορα κομβικά σημεία, ώστε να αποκτήσει καθαρή εικόνα, όσο είναι δυνατόν, των γεγονότων, και από πρωτογενείς πηγές, κτίζοντας την ιστορία της Κύπρου επί Τουρκοκρατίας ακριβέστερα.

3. O τρίτος τόμος με τίτλο «Κύπρου Κυπριανός – Ο ποιμήν ο καλός», είναι αφιερωμένος στην προσωπικότητα και στο πολυσχιδές έργο του Κυπριανού. Μία ανθολόγηση από εμπνευσμένες εργασίες που κατά καιρούς εκφωνήθηκαν σε συνέδρια η γράφηκαν ευκαιριακά, διερευνά εξονυχιστικά κάθε πτυχή της ζωής του, δίνει απαντήσεις σε υποβολιμαία η πραγματικά ερωτήματα, αποκαθιστά την εικόνα του ως ενός ακέραιου Ποιμενάρχη, φωτισμένου καθοδηγητή στην κατά Χριστόν βιοτή αλλά και στην ελληνική παιδεία. Η πλούσια βιβλιογραφία που κατακλείει τον τόμο και τα ευρετήρια συγκροτούν μία επιβλητική συμβολή για την κυπριακή Ιστορία, τον κυπριακό Διαφωτισμό αλλά και την Κυπριακή Εκκλησία σε εποχή δεινής δοκιμασίας. Επειδή το τρίτομο είναι κατά κύριο λόγο ακαδημαϊκό έργο, τυπώθηκε ξεχωριστά μόνος του ο τρίτος τόμος, δαπάναις του κ. Αλέξη Χαραλαμπίδη, ιδιοκτήτη της Εταιρείας Χαραλαμπίδης Κρίστης. Τον τόμο αυτό η Ιερά Μονή Μαχαιρά προσέφερε  δωρεάν στους παρευρισκόμενους.  

ΜΕ ΨΗΦΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Το πλούσιο πρόγραμμα της εκδήλωσης, παρά το περιορισμένο του χρόνου στον οποίο ολοκληρώθηκε, περιλάμβανε, μεταξύ άλλων: Καλωσόρισμα από τον δήμαρχο Στροβόλου, Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, χαιρετισμό από τον υπουργό Παιδείας Πρόδρομο Προδρόμου, απολογισμό επιστημονικών δραστηριοτήτων Ιεράς Μονής Μαχαιρά και Τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Πέτρο Παπαπολυβίου, παρουσίαση του επετειακού τρίτομου έργου της Μονής Μαχαιρά  για το 1821 «Από την αγχόνη στην αθανασία της αιωνιότητας…», από τον Ομότιμο Καθηγητή κ. Δημήτριο Τριανταφυλλόπουλο, ομιλία του Θεοφιλέστατου Επισκόπου Λήδρας κ. Επιφανίου, Ηγουμένου Ιεράς Μονής Μαχαιρά, με θέμα: «Ιστορική στιγμή – Ανάθεσις ευθύνης έργου», και τέλος, προβολή ταινίας μικρού μήκους, με τίτλο: «Κύπρου Κυπριανός, ο αετός της Ρωμηοσύνης», με ευγενή χορηγία του ΟΠΑΠ Κύπρου.

Η ψυχή της έρευνας

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Λήδρας και Ηγούμενος Μαχαιρά Επιφάνιος υπήρξε η ψυχή αυτής της έρευνας, που διεξήγαγαν οι πατέρες της Μονής Μαχαιρά. Δεχόμενος με πολύ ζήλο τη διακονία αυτή που του ανέθεσε ο Προκαθήμενος της εν Κύπρῳ Εκκλησίας κ.κ. Χρυσόστομος Β’, την έφερε σε πέρας με τον καλύτερο και πιο θεάρεστο τρόπο. Η μεγάλη αγάπη που τρέφει προς το πνευματικό θρέμμα της Μονής, τον Άγιο Κυπριανό, αλλά και ο προφορικός και ο γραπτός του λόγος, πάντα ζεστός και επίκαιρος, αφυπνιστικός και δημιουργικός, στηριζόμενος στον Αγιογραφικό και Αγιοπατερικό λόγο αλλά και στον πλούσιο πνευματικό θησαυρό που βιώνει και μεταλαμπαδεύει, ενέπνευσαν τους πατέρες της Μονής και όλοι μαζί, με τη βοήθεια και καθοδήγηση του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου καθώς και άλλων εγκρίτων ακαδημαϊκών και ερευνητών, έφεραν σε πέρας την ευλογημένη αυτή αποστολή.

Γράφουν: Θάλεια Ασσιώτου, Χριστάκης Ευσταθίου