Του Hal Brands
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μετατραπεί σε έναν βάναυσο, συντριπτικό αγώνα φθοράς. Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, τίθεται το ερώτημα ποια πλευρά ευνοεί ο χρόνος.
Το Κίεβο στοιχηματίζει ότι η δυναμική του θα αυξάνεται καθώς μια απομονωμένη Ρωσία θα έρχεται αντιμέτωπη με την οικονομική και στρατιωτική καταστροφή. Το στοίχημα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν είναι να καταστρέψει την Ουκρανία ακόμη και με έναν αποδυναμωμένο στρατό, ενώ χρησιμοποιεί την απειλή του παγκόσμιου οικονομικού χάους προκειμένου να κόψει τις γραμμές βοήθειας και σωτηρίας του Κιέβου από τον έξω κόσμο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Ένας μακρύς πόλεμος οδηγεί σε παγκόσμιο χάος – που ευνοεί τον Πούτιν
Κάθε πλευρά προσπαθεί να πλήξει την άλλη και να την κάνει να αιμορραγήσει προκειμένου να την κάνει να υποχωρήσει, μια δυναμική η οποία θα τροφοδοτήσει εκτεταμένη αστάθεια – και θα οδηγήσει τις ΗΠΑ ενώπιον δυσάρεστων προκλήσεων.
Κόπωση
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι μάχες λαμβάνουν χώρα κυρίως στην ανατολική Ουκρανία. Η Ρωσία χρησιμοποιεί κολασμένα μπαράζ πυρών πυροβολικού και μεθοδικές επιθέσεις προκειμένου να καταλάβει σιγά σιγά περισσότερα εδάφη, με την ελπίδα να “απελευθερώσει” πλήρως την περιοχή του Ντονμπάς. Η Ουκρανία παραμονεύει, προκαλώντας στους Ρώσους τρομερές απώλειες, ενώ επίσης υφίσταται και η ίδια, κατά την παραδοχή του ίδιου του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, βαρύ ανθρώπινο τίμημα.
Παρά τα ρωσικά εδαφικά κέρδη, η Ουκρανία εξακολουθεί να έχει λόγους να αισιοδοξεί. Η στρατιωτική της ισχύς αυξάνεται από σημαντικές απόψεις, καθώς το Κίεβο λαμβάνει πυροβολικό μεγαλύτερου βεληνεκούς και άλλα εξελιγμένα όπλα από δυτικές χώρες. Ορισμένες από τις κορυφαίες υπηρεσίες πληροφοριών του κόσμου εργάζονται επίσης αποτελεσματικά υπέρ του Κιέβου, παρέχοντας πληροφορίες οι οποίες βοηθούν τους Ουκρανούς στρατιωτικούς ηγέτες να προβλέπουν τα χτυπήματα του εχθρού και να πραγματοποιούν πολλά δικά τους.
Η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας, αντίθετα, πιθανότατα θα ατροφήσει σε έναν μακρύ πόλεμο, καθώς η οικονομία και η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας υπόκεινται σε σκληρές κυρώσεις και το ηθικό των δυνάμεών της θα εξασθενεί καθώς θα αυξάνονται οι απώλειες. Εφόσον η Ουκρανία έχει πίσω της τις περισσότερες από τις προηγμένες δημοκρατίες του κόσμου, μπορεί εύλογα να ελπίζει ότι θα αποδυναμώσει και τελικά θα “σπάσει” τον ρωσικό στρατό – και στη συνέχεια ίσως μπορέσει να ανακαταλάβει μέρος των εδαφών που της έχει κλέψει η Μόσχα.
Ωστόσο, υπάρχουν κρίσιμες επιφυλάξεις. Η μία είναι η απειλή της “κόπωσης από τον Ζελένσκι” – ο κίνδυνος να κουραστούν οι δυτικοί ηγέτες από τα αιτήματα του Κιέβου για χρήματα και όπλα, σε μια εποχή που οι οικονομίες τους εξασθενούν και τα δικά τους οπλοστάσια εξαντλούνται. Ένα πρόσφατο πακέτο στήριξης των ΗΠΑ ύψους 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία προκάλεσε την κριτική των Ρεπουμπλικανών γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους.
Εάν το κόστος του πολέμου συνεχίσει να αυξάνεται και εάν ο Ζελένσκι συνεχίσει να επιμένει ότι η Ουκρανία θα απελευθερώσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014, οι ξένοι υποστηρικτές του μπορεί να αρχίσουν να τον βλέπουν όχι ως έμπνευση, αλλά ως βάρος.
Στρατηγική Πούτιν το παγκόσμιο οικονομικό χάος
Αυτή η προοπτική θα αλληλεπιδρά με τη στρατηγική του Πούτιν, η οποία περιλαμβάνει την εξουδετέρωση των κυρώσεων, την ώρα που μετατρέπει την Ουκρανία σε ζώνη καταστροφής. Ο αποκλεισμός των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας, ιδιαίτερα εκείνου της Οδησσού, καθιστά απαγορευτικά δύσκολη την εξαγωγή σιταριού και άλλων αγαθών. Η συνεχιζόμενη βαναυσότητα κατά της χώρας έχει προκαλέσει μια καταστροφική οικονομική συρρίκνωση.
Η Ρωσία μπορεί να μην είναι σε θέση να νικήσει στρατιωτικά την Ουκρανία, ωστόσο μπορεί να καταστρέψει την οικονομία της και να αναγκάσει το Κίεβο να προβάλει τεράστιες απαιτήσεις προς τους διεθνείς υποστηρικτές του για τα επόμενα χρόνια.
Επιπλέον, ο Πούτιν χρησιμοποιεί την προοπτική μιας παγκόσμιας οικονομικής “σφαγής” ως μέσο γεωπολιτικού εξαναγκασμού. Εάν η Ουκρανία δεν μπορέσει να εξαγάγει σιτάρι, οι χώρες σε όλο τον κόσμο θα υποφέρουν.
Οι υψηλές τιμές της ενέργειας επιδεινώνουν τις υφεσιακές πιέσεις τόσο στις ανεπτυγμένες, όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Προκαλώντας αρκετό πόνο, ίσως ο Πούτιν μπορέσει να ξεκολλήσει ορισμένα διστακτικά μέλη, όπως η Γερμανία, από τον δημοκρατικό συνασπισμό και να κάνει την Ουκρανία να αναζητήσει μια κάποια ειρήνη.
Το παγκόσμιο χάος θα μπορούσε να βοηθήσει τον Πούτιν και με άλλους τρόπους: όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα μια μεγάλη κρίση σχετικά με το Ιράν ή την Ταϊβάν να τραβήξει την προσοχή των ΗΠΑ αλλού.
Πράγματι, είτε πετύχει είτε όχι αυτή η στρατηγική, θα αποτελέσει δοκιμασία για την Ουάσιγκτον. Σε απάντηση στην εκστρατεία οικονομικού στραγγαλισμού της Μόσχας, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία έχουν παγώσει για να στηρίξουν και να ανοικοδομήσουν την Ουκρανία. Ωστόσο, αυτό θα αύξανε αναπόφευκτα τους παγκόσμιους φόβους σχετικά με την εργαλειοποίηση της αμερικανικής χρηματοοικονομικής κυριαρχίας σε διεθνή κλίμακα.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να γυρίσουν το παιχνίδι ενάντια στον Πούτιν επιστρατεύοντας τον οικονομικό εξαναγκασμό της Ρωσίας. Αυτό όμως πιθανότατα θα απαιτούσε μεγαλύτερη χρήση δευτερογενών κυρώσεων (τιμωρία τρίτων οι οποίοι συναλλάσσονται με τη Μόσχα), πράγμα που με τη σειρά του θα προκαλούσε μεγαλύτερες τριβές με χώρες οι οποίες βασίζονται στο ρωσικό πετρέλαιο ή σε άλλες ρωσικές εξαγωγές.
Προβολή αμερικανικής ισχύος;
Ίσως το πιο λεπτό σημείο να είναι το ζήτημα της αποκατάστασης της δυνατότητας της Ουκρανίας να εξάγει (ιδίως σιτάρι) στον κόσμο. Αυτό είναι κρίσιμο για την άμβλυνση των οικονομικών κραδασμών τους οποίους έχει προκαλέσει ο πόλεμος. Ωστόσο, μπορεί να απαιτήσει τη λήψη μέτρων όπως η συνοδεία ουκρανικών πλοίων, την “επανασήμανση” τους ως αμερικανικών ή το άνοιγμα με τη χρήση βίας ενός ασφαλούς χερσαίου ή θαλάσσιου διαδρόμου – ενέργειες που θα αποτελούσαν προβολή αμερικανικής ισχύος στην καρδιά ενός συνεχιζόμενου πολέμου.
Αντί να στοχεύουν κυρίως στο να αποτρέψουν τη Ρωσία από το να επιτεθεί σε χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ θα προσπαθούσαν πια να αναγκάσουν τη Ρωσία να σταματήσει να εμποδίζει το εμπόριο της Ουκρανίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επικίνδυνη στιγμή, καθώς η επιτυχία στην ανακούφιση της οικονομικής πίεσης που ασκεί η Ρωσία θα μπορούσε να ισοδυναμεί με αποτυχία της στρατηγικής του Πούτιν για νίκη στον πόλεμο.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να φαίνεται πως έχει αγκιστρωθεί σε μια βάναυση “ισορροπία”. Ωστόσο η αναταραχή την οποία προκαλεί ο πόλεμος και τα παγκόσμια διλήμματα τα οποία θέτει, μόλις που έχουν αρχίσει να αχνοφαίνονται.
Πηγή: BloombergOpinion
