Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, κυρίως λόγω της μετάβασης των επιχειρήσεων στην ψηφιακή οικονομία, ένας από τους βασικούς πυλώνες που επηρεάζεται και αναμένεται να μεταβληθεί δραστικά είναι αυτός της εργοδότησης. Η παραδοσιακή μέθοδος εργοδότησης προσωπικού, που «επέβαλλε» στο εργατικό δυναμικό να παρουσιάζεται καθημερινά στο χώρο εργασίας του για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις, αλλάζει, κι’ αυτός είναι ένας σημαντικός πυλώνας στη χάραξη της μελλοντικής πολιτικής του ΚΕΒΕ, του μεγαλύτερου επιχειρηματικού οργανισμού στην Κύπρο.
Οι ψηφιακοί νομάδες ή πιο ευρέως γνωστοί ως «digital nomads», είναι ένα νέο είδος εργατικού δυναμικού, που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του σε αρκετές χώρες του εξωτερικού και αποτελούν τη μετεξέλιξη της κουλτούρας της εξ’ αποστάσεως εργασίας. Αφορούν κυρίως άτομα με ανεπτυγμένες ψηφιακές ικανότητες, τα οποία εργάζονται όχι μόνο από το σπίτι, αλλά από οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη, είτε σαν υπάλληλοι εταιρειών, είτε σαν αυτοαπασχολούμενοι και δραστηριοποιούνται κυρίως στους τομείς του graphic designing, στον σχεδιασμό ιστοσελίδων και εφαρμογών, copy and content writers, social media marketing, SEO specialists, gaming, cryptotraders και άλλους.
Κατά το 2018 και σύμφωνα με έρευνες, υπήρχαν σχεδόν 5 εκατομμύρια ψηφιακοί νομάδες σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ άλλα 17 εκατομμύρια είχαν δηλώσει ότι κάποια μέρα θα επιθυμούσαν και οι ίδιοι να αφήσουν τον παραδοσιακό τρόπο εργασίας και να δραστηριοποιηθούν πλέον οικονομικά σαν ψηφιακοί νομάδες. Μεταξύ 2020-2021, και σαν συνεπακόλουθο του αντίκτυπου της πανδημίας της νόσου COVID-19, καταγράφεται ραγδαία αύξηση στον αριθμό των ψηφιακών νομάδων, που φθάνει μέχρι και το 42%.
Αυτή η τάση δεν δημιουργεί μόνο προοπτικές σε εργοδότες και εργοδοτούμενους, αλλά και για την ίδια την Κύπρο σαν επιχειρηματικό προορισμό. Οι ψηφιακοί νομάδες ψάχνουν τη βάση τους με κύρια κριτήρια την καλή πρόσβαση στο διαδίκτυο, τον καιρό, την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και παιδείας, την ασφάλεια και γενικά ένα καλό επίπεδο διαβίωσης. Αυτό που έχουν εφαρμόσει άλλες χώρες για να επιτύχουν την προσέλκυση ψηφιακών νομάδων είναι η δημιουργία ειδικών πρακτορείων που βοηθούν τέτοια άτομα με την εγκατάστασή τους σε ένα προορισμό, παρέχοντας συμβουλές και λύσεις για βασικά θέματα όπως τα πιο πάνω, πάντα μέσα στα πλαίσια που καθορίζονται από τους νόμους και τους σχετικούς κανονισμούς της κάθε χώρας.
Η εργοδότηση τέτοιων ανθρώπων, όπως άλλωστε και για κάθε τι καινοτόμο παρουσιάζεται, εμπεριέχει προοπτικές και προκλήσεις για τους εργοδότες. Από τη μία μειώνεται το κόστος εργοδότησης, εμφανίζονται νέες ιδέες από άτομα με διαφορετική κουλτούρα, αναπτύσσεται η συνεργασία με ταλαντούχα άτομα που έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες δεξιότητες και ικανότητες να προσαρμόζονται διαρκώς σε νέα περιβάλλοντα, και τα οποία έχουν αυξημένη εμπειρία στο να ολοκληρώνουν εργασίες εντός καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων. Από την άλλη, ανασταλτικοί παράγοντες μπορεί να είναι η διαφορά στην ώρα από τη χώρα-βάση των ψηφιακών νομάδων, η αδυναμία του εργοδότη να επικοινωνεί ορθολογιστικά τις ανάγκες του εξ αποστάσεως, οι διαρκείς μετακινήσεις των νομάδων, όπως επίσης και νομικά θέματα αναφορικά με τις πληρωμές και θέματα φορολογίας.
Το ΚΕΒΕ, αναγνωρίζοντας τις προοπτικές και τις ευκαιρίες που μπορεί να διανοίγονται για την Κύπρο, κατέθεσε τον Σεπτέμβριο του 2021 πρόταση 66 σημείων προς κρατικούς αξιωματούχους και ιδιωτικούς φορείς, για την προσαρμογή της οικονομίας της Κύπρου στη μετά πανδημία εποχή, στην οποία συμπεριλαμβάνεται εισήγηση για φορολογικές ελαφρύνσεις για προσέλκυση ψηφιακών νομάδων στην Κύπρο.
Αναντίλεκτα, η πανδημία της νόσου COVID-19 συνέβαλε κι επιτάχυνε στο μέγιστο την αλλαγή της κουλτούρας στο εργασιακό περιβάλλον. Η τάση για εξ αποστάσεως εργασία θα παραμείνει, ο αριθμός των ψηφιακών νομάδων θα αυξάνεται και η τάση για εργοδότηση τέτοιων ατόμων θα γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη τακτική. Αυτή η μετάλλαξη θα μπορούσε να είναι προς όφελος όλων, νοουμένου ότι οι συνθήκες και οι βάσεις μιας τέτοιας αλλαγής είναι χτισμένες σε σωστά δομημένα θεμέλια.
Κατά το 2021, ο Υπουργός Τουρισμού της Ελλάδας Χάρης Θεοχάρης, δήλωσε πως, εάν η Ελλάδα προσέλκυε 100.000 ψηφιακούς νομάδες κάθε χρόνο, με μία μέση παραμονή 6 μηνών, η χώρα θα μπορούσε να ωφεληθεί με πάνω από 1,6 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στα έσοδα που αποφέρει μία εβδομάδα παραμονής 2,5 εκατομμυρίων τουριστών.
Μπορεί και θέλει η Κύπρος να μετατραπεί σε έναν ανταγωνιστικό προορισμό για προσέλκυση ψηφιακών νομάδων; Με τη διαμορφωθείσα κατάσταση, λόγω της πανδημίας, την ταχέως αναπτυσσόμενη σε αριθμούς αγορά των ψηφιακών νομάδων, σε συνάρτηση πάντοτε με τα πλεονεκτήματα που έχουμε ως προορισμός και εν κατακλείδι την εφαρμογή της Cyprus Digital Nomad VISA, που τέθηκε σε ισχύ από τον Ιανουάριο 2022, η χρονική συγκυρία είναι η πλέον κατάλληλη για να γίνουν ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση.
* Ανώτερος Λειτουργός, Τμήμα Υπηρεσιών, Εμπορίου & Ψηφιοποίησης ΚΕΒΕ
