47 σχεδόν ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από την μέρα που η Κύπρος μας μοιράστηκε στα δύο. Εδώ και 47 χρόνια δεν πέρασε ούτε και μια μέρα που ο κάθε πρόσφυγας να μην σκέφτηκε την κατεχόμενη γη του, το σπίτι που μεγάλωσε, την ελιά κάτω από την οποία ερωτεύτηκε, το περβόλι που με πολλή ιδρώτα δημιούργησε και κάθε άλλη παιδική και εφηβική ανάμνηση. Η μεγάλη πλειοψηφία της δεύτερης και τρίτης γενιάς προσφύγων όμως, δεν σκέφτεται τη γη των προγόνων της, ενώ οι λίγοι που τη σκέφτονται, τη θυμούνται μόνο λίγες μέρες κάθε χρόνο. Ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στην άγνοια των νέων για τα κατεχόμενα χωριά μας; Υπάρχει ελπίδα να διορθωθεί ό,τι έχει ξεχαστεί και αν ναι, με ποιο τρόπο;
Είναι όντως λυπηρό το γεγονός ότι η νεολαία μας ξεχνά το ”Δεν Ξεχνώ” όλο και περισσότερο, κάτι το οποίο οφείλεται σε πολλούς παράγοντες:
Ένας παράγοντας είναι ο λιγοστός χρόνος που δίνεται για συζητήσεις και εκδηλώσεις στο πλαίσιο του ”Δεν Ξεχνώ”. Στα σημερινά σχολεία, αναφορά στα κατεχόμενα χωριά μας γίνεται μόνο μέσω πολύ περιορισμένων λογοτεχνικών αφηγημάτων, στην εκδήλωση καταδίκης της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους και στο μάθημα της μελέτης της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Είναι φανερό ότι ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να δώσει στους μαθητές την επαρκή γνώση που απαιτείται, για να αναδείξουν εκδηλώσουν το κατάλληλο ενδιαφέρον.
Ο σημαντικότερος όμως παράγοντας προέρχεται από την αδιαφορία ή έλλειψη ενδιαφέροντος από τους ενήλικες στο να μεταδώσουν τις ιστορικές γνώσεις στα παιδιά ή/και εγγόνια τους. Πολλοί είναι οι γονείς που δεν δίνουν την πρέπουσα προσοχή στο θέμα αυτό, με αποτέλεσμα ο λιγοστός διάλογος που γίνεται στα σχολεία να μην είναι εποικοδομητικός, αφού οι μαθητές δεν γνωρίζουν να αναπτύξουν την δική τους άποψη για την μεγαλύτερη ίσως καταστροφή της Κυπριακής ιστορίας.
Από την άλλη πλευρά όμως, παρά τις πολλές ανησυχίες μου, θεωρώ πως υπάρχει ελπίδα για επανόρθωση όσων ξεχάστηκαν.
Παρά το γεγονός ότι η νεολαία μας ξεχνά, υπάρχει και μια μερίδα της νέων και μαθητών που μας δείχνουν καθημερινά ότι οι ίδιοι δεν είναι διατεθειμένοι να ξεχάσουν και το δείχνουν με κάθε δυνατό τρόπο. Αν και με μικρό αριθμό μελών, σχεδόν όλοι οι προσφυγικοί δήμοι και κοινότητες ίδρυσαν παραρτήματα νεολαίας, που συχνά διοργανώνουν αντικατοχικές και άλλες εκδηλώσεις για να κρατούν ψηλά τη μνήμη των δήμων τους. Τα δημοτικά συμβούλια νεολαίας κατεχόμενων δήμων, είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα ότι έστω και λίγοι νέοι προσπαθούν μέσα σε δύσκολες συνθήκες να καλέσουν όλο και περισσότερους νέους να λάβουν μέρος στον αγώνα τους.
Επιπλέον, η νεολαία άρχισε δειλά να αναλαμβάνει ηγετικές θέσεις στους ποδοσφαιρικούς και αθλητικούς ομίλους κατεχόμενων πόλεων και χωριών μας. Αυτό δείχνει ότι η νεολαία θέλει να κρατήσει ζωντανό το μοναδικό κομμάτι που μπορέσαν να φέρουν οι γονείς και παππούδες μας μαζί τους και που είναι άμεσα συνδεδεμένο με τα χωριά μας, τον αθλητισμό.
Ευτυχώς, υπάρχει ακόμη ένα στενό περιθώριο για λύση του προβλήματος αυτού, λύσεις οι οποίες θα χρειαστούν χρόνο, επιμονή και υπομονή.
Το πρώτο βήμα ξεκινά από το κάθε σπίτι. Ο κάθε ένας μας θεωρώ έχει την ευθύνη να μεταλαμπαδεύσει την επίγνωση της καταγωγής και τον πόθο της επιστροφής κάθε πρόσφυγα στα παιδιά, εγγόνια, συγγενικά πρόσωπα και φίλους ώστε να νοιώσουν την αγάπη αυτή, ώστε να νοιώσουν ότι ο τόπος καταγωγής τους είναι τα χωριά τους και να αγωνιστούν για την επιστροφή στις ρίζες τους.
Το δεύτερο βήμα πρέπει να γίνει στα σχολεία. Ο κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να αφιερώνει επιπλέον χρόνο για συζήτηση και δραστηριότητες στο εν λόγω θέμα, έτσι ώστε τα αισθήματα που θα καλλιεργούνται στο σπίτι να μπορούν να αναπτύσσονται στο σχολείο. Τα σχολεία μαζί με το οικογενειακό περιβάλλον αποτελούν την βάση του χαρακτήρα που αναπτύσσουμε στο μέλλον.
Τρίτο και τελευταίο βήμα, είναι η ενεργότερη εμπλοκή των νέων στα κοινά των κατεχόμενων χωριών μας, έτσι ώστε να μπορούν να μετατρέψουν την αγάπη που δημιουργήθηκε για αυτά σε παραγωγικές ιδέες, δραστηριότητες και εκδηλώσεις.
Ακόμη και τώρα που ο χρόνος μας πιέζει, μπορούμε να κερδίσουμε και αυτή την μάχη. Για να επιτευχθεί αυτό όμως, χρειάζεται μαζική συνεργασία από κάθε πολίτη και κάθε νέο. Η μνήμη των χωριών μας δεν μπορεί να χαθεί, δεν πρέπει να χαθεί. Είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής στην μνήμη κάθε πρόσφυγα που έφυγε με την ελπίδα να επιστρέψει πίσω στα χωριά του.
Το χρωστάμε σε αυτούς…
* Μαθητής Β’ Λυκείου.
