Γίνεται συχνά αναφορά στο «Κυπριακό» ως «σύνθετο» πρόβλημα, με τον οποίο χαρακτηρισμό διαφωνώ. Το Κυπριακό είναι σίγουρα πολύ δύσκολο αλλά δεν θα το ονόμαζα σύνθετο πρόβλημα. Ως τέτοιο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το «Μεσανατολικό». Η διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων είναι σύνθετη αφού αφορά σε δύο λαούς που διεκδικούν μέρη της ίδιας εδαφικής επικράτειας και η ιστορική τεκμηρίωση δικαιώνει και τις δύο πλευρές.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την έννοια «Λαός». Έτσι ονομάζεται ένας πληθυσμός ανθρώπων με κοινά στοιχεία, ο οποίος σε βάθος χρόνου γέννησε ιστορία και πολιτισμό μέσα στα όρια μιας «Εδαφικής Επικράτειας». Το τελευταίο στοιχείο αποτελεί ένα από τα κύρια «τεκμήρια» προκειμένου να απονεμηθεί ο χαρακτηρισμός «Λαός» σε έναν πληθυσμό ανθρώπων. Η γη «ανήκει» σε αυτό το ενιαίο πληθυσμιακό σύνολο.
Στις μέρες μας, οι περισσότεροι λαοί βρίσκονται μέσα στη «χώρα» τους, όπως αυτή αποτυπώνεται από τα «σύνορα των κρατών». Ο κάθε λαός έχει το Δικαίωμα της Αυτοδιάθεσης και της Προστασίας των Συνόρων του. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η (ιστορική) «χώρα» κάποιων λαών, παρέμεινε εγκλωβισμένη μέσα στα σύγχρονα κράτη, ή διαμελίστηκε, ως αποτέλεσμα παλαιότερων διευθετήσεων μεταξύ βασιλείων και αυτοκρατοριών. Παραδείγματα αποτελούν οι Καταλανοί, οι Βάσκοι, οι Κούρδοι. Αυτά, αποτελούν «σύνθετα» προβλήματα.
Ένα από τα πιο σύνθετα, υπό αυτό το πρίσμα, είναι το «Μεσανατολικό». Αρχαίοι λαοί και οι δύο, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι κατέγραψαν αιώνες ιστορίας και πολιτισμού στην περιοχή. Διάφοροι πόλεμοι, διώξεις και μεταναστεύσεις είχαν ως αποτέλεσμα την αποχώρηση των Εβραίων και την εξάπλωση των Παλαιστινίων στα ιστορικά αυτά εδάφη. Η επιστροφή των Εβραίων, η διεκδίκηση εδαφών και η εγκαθίδρυση του κράτους του Ισραήλ, αποτέλεσαν την αιτία αυτής της διένεξης. Κεντρικό σημείο φυσικά, η κυριότητα επί του εδάφους. Ποια περιοχή ανήκει (ιστορικά) σε ποιον και πως να βγάλεις άκρη;
Στον αντίποδα, ένα δύσκολο αλλά όχι σύνθετο πρόβλημα ήταν το Απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική. Ένας λαός, μια ενιαία εδαφική επικράτεια. Το πρόβλημα προέκυψε όταν τα φασιστικά μυαλά των λευκών Νοτιοαφρικάνων επινόησαν ένα σχέδιο «Επανάκτησης της Εξουσίας», νοσταλγώντας τις εποχές της Αποικιοκρατίας. Αρχικά διαχώρισαν το λαό σε «Δύο Κοινότητες» ανάλογα με το χρώμα του δέρματος και έδωσαν «ξεχωριστά πολιτικά δικαιώματα» στην κάθε κοινότητα. Με την πανουργία της «Πολιτικής Ισότητας», όπου εξισωνόταν το 15% (λευκοί) με το 85% (μαύροι), με τη δύναμη των όπλων και του κεφαλαίου και με την άσκηση πολιτικής πίεσης προκειμένου να λειτουργεί το κράτος, η μειοψηφική ελίτ των λευκών κατέλαβε πλήρως την εξουσία. Οι συνεχείς τροποποιήσεις του Συντάγματος από εκείνο το σημείο και έπειτα, δημιούργησαν το γνωστό σε όλους μας ρατσιστικό και φασιστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ. Ο διαχωρισμός επεκτάθηκε και επί του εδάφους και οι μαύροι εκδιώχθηκαν από τα αστικά κέντρα.
Μέσα από το συνεχή, γεμάτο δυσκολίες αγώνα του Νέλσον Μαντέλα επήλθε η πολύ απλή και πλήρως κατανοητή λύση που φέρει το όνομα: «Δημοκρατία». Δεν υποχώρησε στις διαπραγματεύσεις, ούτε έψαχνε να βρει «σωστό περιεχόμενο» στο Απαρτχάιντ.
Το Απαρτχάιντ δεν ήταν «σύνθετο» πρόβλημα. Ο αγώνας όμως, ήταν πράγματι πολύ δύσκολος. Στην ουσία, αυτό που είχε παραβιαστεί ήταν το Δικαίωμα των Λαών να αποφασίζουν για το μέλλον τους. Το Δικαίωμα στην Αυτοδιάθεση.
Στην Κύπρο το 1950, ο λαός διενήργησε Δημοψήφισμα και στη συντριπτική του πλειοψηφία αποφάσισε την απαλλαγή του από το φασιστικό καθεστώς της ιμπεριαλιστικής Μεγάλης Βρετανίας.
Στη συνέχεια, το πρόβλημα προέκυψε όταν τα φασιστικά μυαλά των ΤουρκοΒρετανών επινόησαν ένα σχέδιο «Επανάκτησης της Εξουσίας», αρνούμενοι να απεμπολήσουν τις εποχές της Αποικιοκρατίας. Αρχικά διαχώρισαν το λαό σε «Δύο Κοινότητες» ανάλογα με την Εθνική καταγωγή και έδωσαν «ξεχωριστά πολιτικά δικαιώματα» στην κάθε κοινότητα (1960). Με την πανουργία της «Πολιτικής Ισότητας», όπου εξισώνουν το 18% (Τ/Κ) με το 82% (οι υπόλοιποι), με τη δύναμη των όπλων (εισβολή και κατοχή) και με την άσκηση πολιτικής πίεσης προκειμένου να λειτουργεί το μελλοντικό κράτος, η μειοψηφική ελίτ των Τ/Κ θα καταλάβει πλήρως την Εξουσία (ΔΔΟ ή Συνομοσπονδία).
Ο Νέλσον Μαντέλα απέρριπτε τον χαρακτηρισμό «σύνθετο» στο πρόβλημα της Νοτίου Αφρικής. Ήξερε φυσικά, ότι ήταν δύσκολο να ανατρέψει το Απαρτχάιντ. Η λύση που πρότεινε με επιμονή και χωρίς υποχωρήσεις ήταν όμως απλή: Δημοκρατία.
Ίσως κάποιοι σημερινοί «Δημοκράτες», να τον θεωρούν «φασίστα και εθνικιστή». Ίσως να λένε πως δεν ήταν ρεαλιστής και δεν λάμβανε υπόψη τις πραγματικότητες.
Δύσκολο να πολεμήσεις τον φασισμό, δεν αντιλέγω. Αλλά, «σύνθετο» πρόβλημα γιατί;
Ένας λαός, μια ενιαία εδαφική επικράτεια. Δημοκρατία. Αυτό ορίζει και το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ο Νιαζί δηλαδή, πως έγινε Ευρωβουλευτής;
