Αποκλιμάκωση σε Αιγαίο, κλιμάκωση στην κυριακή ΑΟΖ. Η Άγκυρα προχωρεί σε κινήσεις τακτικής ενόψει του ελληνοτουρκικού διαλόγου και τις πιέσεις που δέχεται από τις Βρυξέλλες για αποκλιμάκωση της έντασης, την ίδια ώρα όμως μεταφέρει το σκηνικό στην κυπριακή ΑΟΖ με ξεκάθαρη πρόθεση να φέρει σε δύσκολη θέση Αθήνα και Λευκωσία. Είναι προφανές για την τουρκική πλευρά ότι στην περίπτωση της Κύπρου δεν θα αντιμετωπίσει την ίδια αντίδραση από στρατιωτικής πλευράς, ενώ την ίδια ώρα, μέσω δηλώσεων αξιωματούχων, στέλλει το μήνυμα ότι είναι πρόθυμη για διάλογο με την Ελλάδα.

Η προσοχή, πλέον, στρέφεται προς το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων το οποίο, εν πολλοίς, θα καθορίσει και το σκηνικό για το Συμβούλιο Αρχηγών προς το τέλος της εβδομάδας. Στόχος είναι να υπάρξει αποτέλεσμα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όταν θα τεθεί ενώπιον των αρχηγών κρατών μελών το θέμα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας. 

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε το βράδυ του Σαββάτου σε μια ανάρτηση στο Twitter, η οποία ερμηνεύθηκε ως κίνηση με την οποία ήθελε να στείλει προς τους Ευρωπαίους το μήνυμα ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να συνεργαστεί. «Η Τουρκία σκοπεύει να δώσει τη μεγαλύτερη δυνατή ευκαιρία στη διπλωματία, με σκοπό την επίλυση των θεμάτων μέσω του διαλόγου, κατά τρόπον ώστε να αποκομίσουν κέρδη όλες οι πλευρές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Στο ίδιο καλάθι Τουρκία και Λευκορωσία

Δεν πρόκειται να δώσουμε σημασία στις αλλεπάλληλες προκλήσεις. Τον λόγο έχει τώρα η διπλωματία. Με το όραμα αυτό, θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε κάθε σταγόνα των υδάτων μας και κάθε σπιθαμή της γης μας μέχρι τέλους», έγραψε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος. 

Η ανάρτηση, βέβαια, του Ταγίπ Ερντογάν ήρθε λίγη ώρα μετά το μήνυμα που είχε στείλει και στα τουρκικά, μάλιστα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. «Στο Αξαζιό στείλαμε ένα καθαρό μήνυμα προς την Τουρκία: Ας ανοίξουμε και πάλι έναν υπεύθυνο διάλογο, καλόπιστα και χωρίς αφέλεια», αναφέρει ο Μακρόν στην ανάρτησή του, προσθέτοντας ότι «το ίδιο μήνυμα εστάλη και από το Ευρωκοινοβούλιο. Φαίνεται να έχει εισακουστεί. Ας προχωρήσουμε», έγραψε ο Γάλλος πρόεδρος στο Twitter.

Την ίδια ώρα, όμως, παραμένει σε ισχύ η τουρκική NAVTEX στην κυπριακή ΑΟΖ και η συνέχιση των τουρκικών παράνομων ενεργειών, με την τουρκική κυβέρνηση να μιλά για αμφιλεγόμενες περιοχές μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Η ε/κ και η τ/κ πλευρά μπορούν να συνομιλήσουν για τις «αμφιλεγόμενες περιοχές» στην Ανατολική Μεσόγειο κι αν βρεθούν πηγές ενέργειας, να αναπτύξουν ένα μοντέλο για τον διαμοιρασμό τους, ανέφερε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, προσθέτοντας πως «όταν βρούμε κάτι στη δική μας περιοχή, εύκολα μπορούμε να το διαμοιραστούμε με την ε/κ πλευρά κι αν βρεθεί κάτι στην ε/κ πλευρά μπορεί να το διαμοιραστεί με την τ/κ πλευρά».

Ο Ιμπραχίμ Καλίν είπε ότι οι διερευνητικές διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα μπορούν να ξεκινήσουν και πάλι, προσθέτοντας ότι το κλίμα έχει καταστεί πιο κατάλληλο. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας είπε, ωστόσο, ότι επειδή αυτές οι διαπραγματεύσεις θα κρατήσουν πολλά χρόνια, μπορούν με διαφάνεια και στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης να συνεχιστούν και οι έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόσθεσε ότι αυτό ισχύει και για την Κύπρο. 

Σε συνέντευξή του στο ειδησεογραφικό πρακτορείο DHA, o Ιμπραχίμ Καλίν δήλωσε ότι στη Σύνοδο της ΕΕ, στις 24-25 Σεπτεμβρίου, αναμένεται να τεθούν τρία ζητήματα που θέλει η Τουρκία: Η επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, η επικαιροποίηση της συμφωνίας για τους πρόσφυγες και η απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες. «Αν και σε αυτά τα τρία ζητήματα γίνει βήμα και ταυτόχρονα ξεκινήσουν διαβουλεύσεις σε υψηλό επίπεδο, θα δημιουργηθεί ξανά ένα θετικό κλίμα στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Προβλέπουμε ότι αυτά τα θέματα θα συζητηθούν στη Σύνοδο. Μας έχουν πει ότι θα τεθούν αυτά τα θέματα στην ατζέντα. Γι’ αυτά τα ζητήματα μπορεί να υπάρξει μια καλή ευκαιρία με τη γερμανική προεδρία. Η καγκελάριος κάνει προσπάθεια γι’ αυτό το θέμα», ανέφερε.

Ο κ. Καλίν πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «οι κυρώσεις, οι εκβιασμοί και η απειλητική γλώσσα εναντίον της Τουρκίας δεν θα έχει ποτέ αποτέλεσμα», συμπληρώνοντας ότι «αυτό, πλέον, πρέπει να το δουν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί». «Εκείνοι που νομίζουν πως θα τρομάξουν την Τουρκία με μια σειρά απειλών ή κυρώσεων και που νομίζουν ότι θα εγκαταλείψει την αποφασιστικότητά της, βρίσκονται πίσω από μια μάταιη προσπάθεια», είπε.

Ο Μακρόν δεν διαβάζει σωστά…

Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν δεν άφησε ασχολίαστη την ανάρτηση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. «Είναι ένα ωραίο και συμπαθητικό βήμα για τον κ. Μακρόν που δημοσίευσε ένα μήνυμα στα τουρκικά. Αλλά, το νόημα είναι πιο σημαντικό από τα λόγια. Είναι, επίσης, απαραίτητο να δούμε τι σημαίνει και σε ποιο πολιτικό στρατηγικό πλαίσιο εντάσσεται αυτό. Κατά τη γνώμη μου, ο κ. Μακρόν δεν διαβάζει σωστά την παγκόσμια πολιτική».

Για τις διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας ανέφερε ότι είχαν ξεκινήσει το 2002 και σταμάτησαν το 2016 με απόφαση του τότε Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Σε αυτό το σημείο, συνέχισε, το κλίμα έχει καταστεί πολύ πιο κατάλληλο για την έναρξη αυτών των διαπραγματεύσεων. «Σύντομα, οι διαπραγματεύσεις μας συνεχίζονται και οι διερευνητικές μπορούν να ξεκινήσουν και πάλι. Ασφαλώς, αυτό θα έχει θετικές επιπτώσεις στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ», είπε.

«Η Τουρκία επιλέγει στην Κύπρο την περαιτέρω κλιμάκωση»

Την εκτίμηση ότι η Τουρκία επιλέγει στην Κύπρο την περαιτέρω κλιμάκωση, εκφράζει ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης. Σε συνέντευξη του στην ελληνική ιστοσελίδα iefimerida.gr ο κ. Χριστοδουλίδης τονίζει ότι η ανανέωση της παράνομης τουρκικής NAVTEX για ενέργειες στην ΑΟΖ της Κύπρου είναι ενδεικτική των προθέσεων της Άγκυρας και υπογραμμίζει ότι ευρωπαϊκές κυρώσεις στο σκέλος που αφορούν τις ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ πρέπει να προχωρήσουν άμεσα.

«Στην περίπτωση της Κύπρου, σας θυμίζω ότι μόλις πριν δύο ημέρες είχε λήξει η NAVTEX της Τουρκίας που αφορούσε παράνομη γεώτρηση σε αδειοδοτημένο από την Κυπριακή Δημοκρατία τεμάχιο και προχώρησε στην ανανέωσή της μέχρι τις 12 Οκτωβρίου. Αυτό δείχνει ξεκάθαρες προθέσεις, μάλιστα σε μια περίοδο που υπάρχει πρωτοβουλία για τερματισμό και των έκνομων της ενεργειών στην ΑΟΖ της Κύπρου. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι στην περίπτωση της Κύπρου, επιλέγει την περαιτέρω κλιμάκωση, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση του Oruc Reis», σημειώνει ο κ. Χριστοδουλίδης.

Αναφορικά με το τι περιμένει η Κύπρος από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημειώνει ότι αναφορικά με το ζήτημα των κυρώσεων υπάρχουν δύο διαφορετικές πτυχές. «Η πρώτη αφορά τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο, οι οποίες συνεχίζονται. Για αυτό υπάρχει πολιτική απόφαση από το 2019 και υπάρχει και το σχετικό νομικό πλαίσιο για στοχευμένα μέτρα εναντίον όσων εμπλέκονται στις εν λόγω παράνομες ενέργειες. 

Αυτό είναι το ένα σκέλος. Το δεύτερο σκέλος αφορά τη συζήτηση που έγινε στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών, με αφορμή την κλιμάκωση των τουρκικών ενεργειών με έκνομες ενέργειες και έναντι της Ελλάδας. Οι Υπουργοί Εξωτερικών κάλεσαν τον Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιάσει έναν κατάλογο επιλογών για ενδεχόμενες τομεακές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας. Δηλαδή, για κυρώσεις που αφορούν τη χώρα. Έχει ήδη γίνει μια προφορική παρουσίαση από τον κ. Μπορέλ κατά την διάρκεια του Gymnich και τώρα αναμένεται να παρουσιαστεί το σχετικό έγγραφο στους ηγέτες».

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η Λευκωσία επιδιώκει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έμειναν στο Κραν Μοντανά και υπογραμμίζει την αναφορά του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ότι οι συνομιλίες πρέπει να διεξαχθούν εντός ενός κατάλληλου περιβάλλοντος, μακριά από εντάσεις, προκειμένου να υπάρξει προοπτική θετικής κατάληξης.

Τέλος, σε ερώτηση αν υπάρχει πιθανότητα σύγκλησης Πενταμερούς Διάσκεψης, ο κ. Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι η Λευκωσία επιθυμεί ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, σε σύνθεση Κρανς Μοντανά. 

«Σας θυμίζω ότι στην τελευταία διαπραγματευτική διαδικασία υπήρχε, τόσο στις συζητήσεις για τις εσωτερικές πτυχές όσο και στις συζητήσεις για τις εξωτερικές πτυχές, συμμετοχή και της ΕΕ. Αυτό θεωρώ ότι βοήθησε καθοριστικά στο να υπάρξουν σημαντικές συγκλίσεις», ανέφερε.