Συγγραφέας, επιχειρηματίας, οικονομικό στέλεχος, μητέρα, πρώην αξιωματικός του ισραηλινού στρατού. Οι αναφορές που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος για να περιγράψει την Ίνμπαλ Αριέλι είναι πολλές και φανερώνουν την πολυσχιδή προσωπικότητα μιας γυναίκας, που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των 100 ανθρώπων που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή σε θέματα τεχνολογίας στο Ισραήλ. Στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στον «Φιλελεύθερο», η Ισραηλινή ειδικός μίλησε για το πώς η χώρα της κατόρθωσε παρά το μικρό μέγεθος της να θεωρείται ένας τεχνολογικός γίγαντας παγκοσμίως και πώς μπορούν οι υπόλοιπες χώρες να επωφεληθούν από το παράδειγμά της.

Στο βιβλίο της Chutzpah: Why Israel Is a Hub of Innovation and Entrepreneurship (Χούτζμπα: Γιατί το Ισραήλ έγινε το κέντρο της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας) εξηγεί πως τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να είναι ανεξάρτητα, να τα βγάζουν πέρα μόνα τους αλλά και να συνεργάζονται μεταξύ τους και ότι αργότερα αυτές οι δεξιότητες τα βοηθούν ώστε να είναι σε θέση να αρπάζουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται μπροστά τους και να τις αξιοποιούν. Η καινοτομία, όπως μας είπε, έρχεται μετά την αμφισβήτηση και τη ρήξη με το κατεστημένο γι’ αυτό και είναι σημαντικό να μη φοβόμαστε τις αλλαγές, αλλά να είμαστε έτοιμοι να προχωρούμε μπροστά. Η επιτυχία, υποστηρίζει η Ίνμπαλ Αριέλ πηγαίνει χέρι – χέρι με την αποτυχία. Τα λάθη είναι αποδεκτά και δεν πρέπει να τα φοβόμαστε, γιατί είναι αυτά που θα μας οδηγήσουν να κάνουμε κάτι πολύ καλά. Ο φόβος δεν πρέπει να μας κρατά καθηλωμένους, αλλά να μας γεμίζει ενέργεια για να προσπαθούμε συνεχώς και με σκληρή δουλειά μπορούμε να τα καταφέρουμε.

-Ας αρχίσουμε τη συνέντευξη παίρνοντας έμπνευση από τον τίτλο του βιβλίου σας. Τι είναι το χούτζμπα (Chutzpah); Και με ποιο τρόπο σχετίζεται με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα;
-Η ακριβής μετάφραση της λέξης χούτζμπα, που είναι μια λέξη στα γίντις περιγράφει αυτόν που δεν είναι ιδιαίτερα ευγενικός, που είναι άπληστος και που έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Στην εβραϊκή γλώσσα είναι μια λέξη με αρνητική χροιά. Αλλά μεταφορικά είναι κάτι θετικό αφού περιγράφει αυτόν που προσπαθεί να κάνει περισσότερο από ό,τι του ζητούν, που δεν φοβάται να κάνει λάθη και που βγαίνει έξω από τα όρια του για να πετύχει αυτό που θέλει. Δεν ακολουθεί τους κανόνες, αλλά για να πετύχει κάτι καλό. Όπως το βλέπω εγώ, η καινοτομία έχει να κάνει με την αναταραχή και με το να δημιουργούμε καινούργιες καταστάσεις, να μη βασιζόμαστε σε ότι κληρονομήσαμε από το παρελθόν αλλά συνεχώς να ξεκινούμε κάτι νέο. Να έχουμε το θάρρος να προσπαθούμε και να μην επαναπαυόμαστε.

-Τι σας έκανε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
-Τα τελευταία 20 χρόνια είμαι μέσα στην τεχνολογική βιομηχανία του Ισραήλ, μιας χώρας που είναι γνωστή για τις πρωτοποριακές της ιδέες και την έμφαση που δίνει στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Από όλο τον κόσμο ηγέτες, επιχειρηματίες και ειδικοί έρχονται στη χώρα μου για να καταλάβουν τι κρύβεται πίσω. Προσπαθώντας να εξηγήσω τους λόγους τι ξεχωριστό έχει το τεχνολογικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζω, συνειδητοποίησα πως το θέμα δεν αφορά απλά το Ισραήλ, αλλά είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς σχετίζεται με αρχές και ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, που μπορεί κάποιος να εφαρμόσει προκειμένου να καινοτομεί. Αυτό μου έδωσε το κίνητρο να γράψω το βιβλίο, για να απαντήσω το ερώτημα γιατί το Ισραήλ πρωτοπορεί και τι μπορεί να μάθουν οι άλλες χώρες από το παράδειγμά του.

-Επομένως, ποια μαθήματα μπορούν να πάρουν από το Ισραήλ και από την αρχή την ιδέα του χούτζμπα οι άλλες χώρες;
-Κατά κύριο λόγο μπορούν να συνειδητοποιήσουν πως κατέχουν τις δεξιότητες του χούτζμπα ακόμη και αν δεν το αντιλαμβάνονται. Παρομοιάζω την κατάσταση με τους μυς στο σώμα μας. Αν και έχουμε γεννηθεί σε διαφορετικές χώρες και τρώμε διαφορετικό φαγητό η ανατομία μας είναι η ίδια και το σώμα μας αποτελείται από τους ίδιους μυς. Η διαφορά έγκειται στο πώς εξασκούμε αυτούς τους μυς. Όλοι διαθέτουμε soft skills όπως η περιέργεια, η ανεκτικότητα στην αποτυχία, η αντιμετώπιση της αβεβαιότητας, η δημιουργία αντίκτυπου. Είναι θέμα, λοιπόν να «εκγυμνάσουμε» αυτές τις δεξιότητες. Οι μη Ισραηλινοί μπορούν λοιπόν να δουν πως οι Ισραηλινοί αξιοποιούν αυτές τις δεξιότητες και να προσαρμόσουν, όχι να αντιγράψουν τις αρχές του χούτζμπα στη ζωή τους, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής, φύλου, ηλικίας ή επαγγέλματος. 

-Με ποιο τρόπο μπορεί μια χώρα να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ισραήλ και ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα αν το κάνει;
-Το πρώτο πράγμα που μπορεί να μάθει μια χώρα είναι πως δεν υπάρχουν όρια και πως μπορεί να εστιάσει και σε τομείς που έξω από τα συμφέροντά της. Για παράδειγμα, το Ισραήλ παράγει καινοτομία σε τομείς που το αφορούν όπως η γεωργία, η διαχείριση υδάτων αλλά την ίδια στιγμή δίνει έμφαση και σε άλλους, που ενδιαφέρουν τον υπόλοιπο κόσμο, όπως για παράδειγμα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Οι Ισραηλινοί επιχειρηματίες δεν σκέφτονται την ισραηλινή αγορά, αλλά την παγκόσμια. Έχουν στο μυαλό τους κάτι πολύ μεγαλύτερο από τις δυνατότητές τους. Το δεύτερο μάθημα είναι πως η πιο σημαντική δεξιότητα, η οποία αναδεικνύεται, ακόμη περισσότερο λόγω της πανδημίας είναι πως δεν πρέπει να παίρνουμε τίποτα ως δεδομένο. Η πολιτική, η οικονομία, η τεχνολογία μεταβάλλονται συνεχώς. Όσο πιο γρήγορα προσαρμόζεται κάποιος σε αυτές τις αλλαγές, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να αντεπεξέλθει και τόσο περισσότερα μπορεί να πετύχει. Αυτό είναι κάτι που το έχουμε οι Ισραηλινοί εξαιτίας και της γεωπολιτικής κατάστασης της χώρας μας, αφού συνηθίσαμε να ζούμε σε ένα αβέβαιο περιβάλλον.

-Ποιος είναι επομένως ο καλύτερος τρόπος για να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά, ειδικά εμείς οι γονείς ώστε να έχουν αυτές τις δεξιότητες, που θα τους χρησιμεύσουν όχι μόνο στην καριέρα τους αλλά  και για να έχουν μια ολοκληρωμένη ζωή;
-Ο καλύτερος τρόπος, πιστεύω είναι να διδάξουμε τις δεξιότητες με το να τις εφαρμόζουμε εμείς οι ίδιοι. Να μην παραμένουμε στη θεωρία αλλά να περνούμε στην πράξη. Η εμπειρία είναι πολύ σημαντική. Ακόμη και παιδιά μικρής ηλικίας δεν χρειάζεται να παίζουν με ψεύτικα παιχνίδια ή αντικείμενα, ας τους δώσουμε αληθινά. Κατά δεύτερο λόγο πρέπει να τους δείξουμε πως κανένας δεν τα ξέρει όλα. Οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι γονείς έχουν την τάση να απαντούν σε όλα όσα ερωτηθούν από τα παιδιά. Το μήνυμα, όμως που περνούν είναι πως υπάρχει κάποιος που τα ξέρει όλα και που έχει απαντήσεις για τα πάντα. Πιστεύω πως τα παιδιά πρέπει να ξέρουν πως κανένας δεν είναι παντογνώστης. Γιατί αν αισθανθούμε άνετα με το ότι δεν γνωρίζουμε κάτι, τότε αρχίζουμε να αναπτυσσόμαστε, να γινόμαστε περίεργοι και να μαθαίνουμε. Το τρίτο είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται. Η επιτυχία δεν αφορά ποτέ ένα μόνο άνθρωπο. Κανείς δεν μπορεί πετύχει κάτι μόνος του, για αυτό και τα παιδιά είναι καλό να ενθαρρύνονται πώς να πετυχαίνουν πράγματα μαζί. 

Σήμερα υπάρχει ανάγκη για ηγεσία

-Σε ένα τόσο μεταβαλλόμενο εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον ποιες δεξιότητες είναι απαραίτητο να έχουν τα παιδιά, στις μέρες μας;
-Όταν κοιτάζω προς το μέλλον, βλέπω ότι προχωρούμε προς μια μετάβαση από αυτό που είναι γνωστό ως hard skills όπως η γνώση, η εμπειρία και οι τεχνικές σε soft skills όπως η κριτική σκέψη, το να θέτουμε ερωτήσεις, η κριτική για όλα τα θέματα. Ειδικά το τελευταίο είναι δύσκολη υπόθεση για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς, τους διευθυντές σε μια εταιρεία γιατί έχουμε δημιουργήσει μια δυναμική όπου υπάρχει ένας άνθρωπος που γνωρίζει τα πάντα. Η γνώση, όμως, πλέον είναι παντού και υπάρχουν φορές που τα παιδιά γνωρίζουν πολύ περισσότερα από τους γονείς και τους δασκάλους τους. Πολλές φορές ο γιος μου, με βγάζει από τις δύσκολες στιγμές όταν δεν ξέρω κάτι στο κινητό μου. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι αντί να προσπαθούμε να τους διδάξουμε κάτι συγκεκριμένο, να διδάξουμε στα παιδιά πώς να μαθαίνουν κάτι. Πρέπει να είναι ικανά να αντλούν γνώσεις από παντού, να μαθαίνουν μόνα τους. Επίσης, στο παρελθόν μαθαίναμε πώς να διαχειριζόμαστε τους ανθρώπους (management). Σήμερα υπάρχει ανάγκη για ηγεσία (leadership) και αυτό δεν αφορά μόνο τους επικεφαλής σε μια εταιρεία. Οι δεξιότητες σε θέματα ηγεσίας είναι απαραίτητες σε κάθε δουλειά σήμερα και σε κάθε επίπεδο. Και τέλος δεν πρέπει να ξεχνούμε δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η κατανόηση και η συναισθηματική νοημοσύνη.

Η σκληρή δουλειά φέρνει αποτελέσματα

-Ήταν δύσκολο για μια γυναίκα, όπως εσείς να διαπρέψει σε ένα ανδροκρατούμενο, κατά γενική ομολογία, περιβάλλον;
-Λοιπόν, η πορεία μου δεν μπορώ να πω ότι ήταν εύκολη. Έχω καταφέρει να πετύχω πολλά πράγματα και αυτό έγινε μέσω επίμονης και σκληρής δουλειάς. Το ότι είμαι γυναίκα είναι η ταυτότητά μου, αυτό που είμαι. Ποτέ δεν είδα τον εαυτό μου, μονοδιάστατα ως μια γυναίκα. Και αυτό πιστεύω πως είναι ένα σημαντικό μάθημα για όλες τις νεαρές γυναίκες σήμερα. Ναι, είμαι γυναίκα, αλλά είμαι μια επιχειρηματίας, επενδύτρια, λομπίστρια, μητέρα, μού αρέσει ο κινηματόγραφος και οι βόλτες στη θάλασσα και λατρεύω να μαθαίνω συνεχώς νέα πράγματα. Η ταυτότητά μου είναι σαν ένα παζλ με πολλά διαφορετικά κομμάτια. Δεν εστιάζω μόνο σε μια πτυχή. Είναι πολύ σημαντικό να μην προσδιορίζουμε μονοδιάστατα τον εαυτό μας, αλλά να βλέπουμε την ολότητά του. Ζούμε σε ένα πολυδιάστατο κόσμο σήμερα. Όσο πιο πλούσιο είναι το πνεύμα σου τόσες περισσότερες εμπειρίες έχεις και έτσι μπορείς να πετύχεις και πολύ περισσότερα. 

-Έχετε κάποιο μήνυμα για τα νεαρά κορίτσια που τώρα κάνουν τα πρώτα τους βήματα;
-Αυτό που θέλω να τους πω είναι πως πρώτα πρέπει να αφουγκραστούν και να κατανοήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό και να ανακαλύψουν τι πραγματικά θέλουν και τι επιθυμούν να ασχοληθούν στη ζωή τους. Όχι τι περιμένουν οι άλλοι από αυτά ή τι θέλουν οι γονείς τους και οι φίλοι τους. Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Αφού ανακαλύψουν αυτό που θέλουν και εργαστούν σκληρά, τότε μπορούν να πετύχουν σχεδόν τα πάντα. Τα πράγματα δεν είναι εύκολα για κανένα και η επίμονη, σκληρή δουλειά είναι μέρος της επιτυχίας. Ας επενδύσουν σε αυτό που τους παθιάζει, που τους ενδιαφέρει, που τους κάνει να θέλουν να μάθουν περισσότερα. Το κλειδί της επαγγελματικής επιτυχίας αφορά ένα συνδυασμό των προσδοκιών μας, των ικανοτήτων μας και φυσικά των αποδοχών που έχει το επάγγελμα που θέλουμε να κάνουμε. Στο τέλος της ημέρας ζούμε με τις επιλογές μας, για αυτό ας φροντίσουμε να κάνουμε τις καλύτερες.

-Αν κάποιος θέλει να αγοράσει το βιβλίο σας, θα το βρει στα ράφια με τα βιβλία επιχειρηματικότητας ή σε αυτά με τις συμβουλές για τους γονείς;
-Όχι, είναι ένα οικονομικό βιβλίο. Όμως ενδιαφέρει και τους γονείς γιατί αναφέρεται και στην παιδική μας ηλικία. Ο καθένας μας έχει υπάρξει παιδί, από τον πιο άσημο άνθρωπο μέχρι τους προέδρους κρατών και τους νομπελίστες. Η παιδική ηλικία είναι ένας κοινός τόπος για όλους. Έτσι έγραψα το βιβλίο ως μια επιχειρηματίας και στόχος μου ήταν να φτάσει τους επιχειρηματίες. Όμως προσφέρει επιχειρηματικές ιδέες, αρχές και αντιλήψεις μέσα από τα μάτια της παιδικής ηλικίας. 

Τίποτα δεν είναι αδύνατο

-Τι κερδίσατε από την εμπειρία σας στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις;
-Υπηρέτησα στον στρατό για πέντε χρόνια, ως αξιωματικός. Ήταν μια πολύ δυνατή εμπειρία από την οποία έμαθα πολλά. Το πιο σημαντικό από αυτά ήταν το να λειτουργώ μέσα σε μια ομάδα, να συνεργάζομαι με τα υπόλοιπα μέλη της, αλλά και να ηγούμαι παίρνοντας αποφάσεις. Υπήρξαν φορές που κάποια πράγματα έμοιαζαν ακατόρθωτα, όμως τελικά τα υλοποιήσαμε και τα βγάλαμε πέρα. Είναι όλα μέσα στο κεφάλι μας. Αν δουλεύουμε ομαδικά, μπορούμε να πετύχουμε πολλά, ακόμη και όταν μερικοί ισχυρίζονται πως είναι ακατόρθωτα.

-Με την πανδημία κυρίαρχη αυτή τη στιγμή ο πλανήτης ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Ποια μαθήματα άραγε μπορούμε να αντλήσουμε από αυτήν;
-Αυτό που επιβεβαιώσαμε είναι πως δεν πρέπει στη ζωή μας να παίρνουμε τίποτα ως δεδομένο και πως δεν ελέγχουμε τα πάντα. Είχαμε στρώσει τη ζωή μας και πιστεύαμε πως την ελέγχαμε, όμως ήρθε ένας ιός για να την ανατρέψει. Έχουμε, όμως τον έλεγχο των αντιδράσεών μας σε αυτά που συμβαίνουν. Έτσι αντί να προσπαθούμε να ελέγξουμε τον κόσμο, ας ελέγχουμε καλύτερα τις δικές μας αντιδράσεις μας. Επίσης, το γεγονός πως ένας ιός από την Κίνα κατάφερε να διαταράξει σχεδόν όλες τις χώρες και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, κατέδειξε πόσο επίπεδος είναι τελικά ο πλανήτης μας. Τέλος φάνηκε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της τεχνολογίας. Θα γίνουν μετατροπές στον τρόπο που ζούμε, που εργαζόμαστε, που κοινωνικοποιούμαστε και η τεχνολογία μάς δίνει τα μέσα για να γίνουν αυτές οι αλλαγές. Στο τέλος της ημέρας όμως είμαστε άνθρωποι και όσο η τεχνολογία να κινεί τα νήματα, αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι να συνυπάρχουμε.

-Θα φέρει πιστεύετε η πανδημία ευκαιρίες στους επιχειρηματίες;
-Πιστεύω πως ναι. Κάποιες εταιρείες αντέδρασαν πολύ γρήγορα, κατάλαβαν τι γίνεται και έλαβαν μέτρα. Κάποιες άλλες πάγωσαν, είναι σε σοκ και δεν ξέρουν τι να κάνουν. Η πανδημία δίνει τη δυνατότητα η κρίση να μετατραπεί σε πραγματική ευκαιρία. Όσοι είναι σε ετοιμότητα και δεν φοβούνται να τα βάλουν με την αβεβαιότητα θα την αρπάξουν και θα την αξιοποιήσουν. Tο βλέπω εδώ στο Τελ Αβίβ. Κάποια εστιατόρια, επιχειρήσεις δεν έκατσαν να περιμένουν να δουν τι θα συμβεί, αλλά προχωρούν, κάνουν αλλαγές και είμαι βέβαιη πως θα τα καταφέρουν.

WHO IS WHO

Η Ίνμπαλ Αριέλι είναι μια διακεκριμένη Ισραηλινή επιχειρηματίας, αλλά και συγγραφέας. Είναι η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Synthesis, η οποία παρέχει υπηρεσίες επιχειρηματικότητας. Υπήρξε αξιωματικός σε επίλεκτη μονάδα του ισραηλινού στρατού. Μητέρα τριών παιδιών, αυτή τη στιγμή θεωρείται ένα από τα πιο επιδραστικά άτομα στη χώρα της, στον τομέα της τεχνολογίας.