«Διαφωνώ με την άποψή σου, αλλά θα δώσω όλες μου τις δυνάμεις, για να μπορείς να την εκφράζεις ελεύθερα». Η ρήση αυτή που αυτούσια ή σε κάποια παραλλαγή της αποδίδεται στον Βολταίρο μπορεί να είναι η απάντηση κάθε ελεύθερου και δημοκράτη, όταν τον ρωτούν για την έκφραση κάποιας άποψης, χωρίς να χρειαστεί να πει οτιδήποτε άλλο. Γιατί αν προσθέσει κάποια πρόταση ή φράση, ξεκινώντας με το αλλά, εκτός, όταν φυσικά κλπ, τότε απλώς «βάζει νερό στο κρασί του» και εξουδετερώνει την πεμπτουσία και την αξία της ορθότατης ρήσης.
Όταν κάποιος αναγνωρίζει το δικαίωμα της ελεύθερης άποψης και της έκφρασής της, δεν πρέπει να θέτει όρους. Γιατί έτσι περιορίζει το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, δηλαδή το αμφισβητεί και λογοκρίνει την ελεύθερη άποψη και την έκφρασή της. Λογοκρισία της άποψης είναι θεμιτή μόνο από έντυπο ή ιστοσελίδα, αν κρίνει ότι το περιεχόμενο της άποψης αποτελεί λίβελλο, ύβρη, ψευδή πληροφορία, συκοφαντία ή άλλο πταίσμα, που μπορεί να στοιχίσει στο έντυπο οικονομική αποζημίωση ή άλλη ποινή σε περίπτωση αγωγής. Η άποψη λογοκρίνεται μόνο όταν εκφράζεται ως παράνομη πράξη.
Κατά τα άλλα καθένας πρέπει να έχει το δικαίωμα έκφρασης της άποψης. Η έκφραση άποψης μπορεί να θεωρηθεί, ότι δεν είναι ελεύθερη, μόνο αν είναι ανώνυμη. Ακόμα και αν άλλος είναι συγγραφέας η δημοσιοποίησή της είναι έκφραση ελεύθερης άποψης, επειδή φέρει την υπογραφή ή το όνομα εκείνου που αναλαμβάνει την ευθύνη.
Αν η έκφραση μιας άποψης περιέχει παράβαση του νόμου, συκοφαντία, ψευδή είδηση ή οτιδήποτε άλλο παράνομο, εκείνος που έχει την ευθύνη της άποψης μπορεί να οδηγηθεί στο δικαστήριο και να πληρώσει για την παράβαση του νόμου και όχι για την άποψη που εκφράζει.
Μια άποψη μπορεί κατά τη γνώμη μας και όλων των άλλων να είναι παράλογη ή να κρίνεται ως ηλίθια και να μην στηρίζεται σε έγκυρη και ορθή γνώση. Και πάλι όμως ο έχων την παράλογη ή ηλίθια άποψη έχει το δικαίωμα να την εκφράζει ελεύθερα. Εμείς οι άλλοι απλώς χαμογελούμε, ή αν είναι εκνευριστική δεν την διαβάζουμε και δεν της δίνουμε σημασία. Στο τέλος ο ζημιωμένος είναι εκείνος που την εκφράζει, γιατί κανένας δεν θα τον λαμβάνει υπόψη.
Αν πάλι κάποιοι θεωρούν ότι μια άποψη και η έκφρασή της είναι επικίνδυνη για κάποιους που δεν έχουν ορθή κρίση, τότε σημαίνει ότι φταίει η παιδεία μας που δεν καλλιέργησε την κριτική σκέψη, ώστε οι επικίνδυνες ιδέες να απορρίπτονται και να μην επηρεάζουν τους λογικούς ανθρώπους. Μπορεί φυσικά κάποια άποψη να είναι επικίνδυνη, επειδή μπορεί να περιέχει αλήθειες, που είναι επικίνδυνες να τις ακούνε κάποιοι, γιατί έτσι κινδυνεύουν κάποια κατεστημένα που στηρίζονται στο ψεύδος, στο φόβο, στην προπαγάνδα και στην κινδυνολογία. Αλοίμονο αν κρίνουμε ότι πρέπει να λογοκρίνουμε ή να απαγορεύουμε την έκφραση τέτοιων απόψεων.
Αν κάποια άτομα, κοινωνικά σύνολα, ή ομάδες ατόμων θεωρούν ότι η εκφρασθείσα άποψη περιέχει στοιχεία ή δηλώσεις που τους θίγουν ή τους κατηγορούν ψευδώς ή δεν εκφράζουν την πραγματικότητα, τότε τα άτομα αυτά έχουν την ευχέρεια και την ευκαιρία να επιχειρηματολογήσουν και να ανατρέψουν την λανθασμένη άποψη, αποδομώντας την με επιχειρήματα, που θα ενισχύουν την δική τους θέση και άποψη. ΄Ετσι και στην περίπτωση αυτή η ελεύθερη άποψη είναι αποδεκτή και χρήσιμη, γιατί δίνει την ευκαιρία να αναδειχτεί η αντίθετη άποψη, που δεν θα παρουσιαζόταν διαφορετικά. Και φυσικά οι διαφωνούντες έχουν την ευχέρεια να πάρουν δικαστικά μέτρα εναντίον της άποψης και να δικαιωθούν, αν έχουν δίκαιο. Η λανθασμένη άποψη ανασκευάζεται μόνο με ορθή γνώση και επιχειρήματα.
Πολλοί επιτέθηκαν εναντίον της μαθήτριας επειδή διαφωνούσαν με το περιεχόμενο του κειμένου. Δικαίωμά τους ΄Εχουν κάθε δικαίωμα να επιχειρηματολογήσουν και να αποδομήσουν όλο το κείμενο και να αναιρέσουν τα επιχειρήματα της μαθήτριας. Δεν είχαν όμως δικαίωμα να ζητούν φίμωση της μαθήτριας, ή λογοκρισία ή μη δημοσίευση του άρθρου της. Την χειρότερη όμως εντύπωση προξένησαν οι εκπαιδευτικοί που έδειξαν ότι ενοχλήθηκαν αφάνταστα, επειδή η μαθήτρια αυτή καλλιέργησε την κριτική σκέψη, απόκτησε την ικανότητα να παρατηρεί, να κρίνει, να διατυπώνει θέσεις και απόψεις και να τις εκφράζει. Και αυτοί εξεμάνησαν, επειδή οι απόψεις της μαθήτριας ήταν διαφορετικές από τις δικές τους. Και το χειρότερο, πολλοί επιχειρηματολογούσαν εναντίον απόψεων που δεν διατύπωσε η μαθήτρια, αλλά ήταν εύκολος στόχος για τη δική τους κριτική σκέψη.
Προσωπικά διάβασα προσεκτικά το κείμενο που έγραψε, ή κατ΄ άλλους υπέγραψε η μαθήτρια. Δεν έχω να πω τίποτε για το περιεχόμενο και για τις απόψεις της δικής μου κριτικής σκέψης. Γιατί εκείνο που εγώ θέλω να τονίσω, είναι ότι σέβομαι την κάθε άποψη και θα κάνω ότι μπορώ για να την εκφράζει ο καθένας ελεύθερα. Για την μαθήτρια θέλω να της δώσω θερμά συγχαρητήρια, όχι για το περιεχόμενο του κειμένου, αλλά για την κριτική σκέψη που έχει και κυρίως για το θάρρος της γνώμης της και για το θάρρος να την διατυπώνει ελεύθερα. Γιατί ξέρουμε, ότι ούτε στα σχολεία καλλιεργείται η κριτική σκέψη και η ελεύθερη άποψη, ούτε και η κοινωνία μας είναι έτοιμη να την δεχθεί.
Κι ας μη ξεχνούμε και τη ρήση του Ρήγα Φεραίου: «΄Οποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».
