Είναι ή δεν είναι γκέτο η Εντός των Τειχών Λευκωσία; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι επιστημονική. Δεν υπάρχει φόρμουλα μέτρησης ποσοστών μιας μειονότητας, που να καθορίζει ένα γκέτο. Η απάντηση μόνο πολιτική μπορεί να είναι. 

Η ορθή διατύπωση του ερωτήματος, λοιπόν, πρέπει να είναι ‘θέλουμε ή όχι να γίνει γκέτο η Εντός των Τειχών Πρωτεύουσα;’ ‘ποιες οι συνέπειες και ποιοι ωφελούνται;’ Κατ’ αρχάς, σε κανένα δεν αρέσει ένα γκέτο. Κανείς δεν θέλει να ζει ή να επισκέπτεται ένα γκέτο. Ο όρος συνδέεται με τις γειτονιές των Μεσαιωνικών πόλεων, στις οποίες η άρχουσα τάξη στρίμωχνε τους Εβραίους. Γνωρίζουμε δε καλά τη ναζιστική κατάληξη του εξοστρακισμού των Εβραίων. 

Πιο πρόσφατα ο όρος πήρε νέα, κι αυτή άκρως αρνητική χροιά, περιγράφοντας συνοικίες περιθωριοποίησης φτωχών μαύρων, όπως το Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Όσοι έχετε επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη, είτε ακολουθήσατε τη συμβουλή και μείνατε μακριά ή αν διασχίσατε, το κάνατε μέσα σε ένα όχημα, όχι περπατώντας. Επειδή υπάρχει κίνδυνος κάποιος, συχνά ναρκομανής ή αλκοολικός, να σε πλευρίσει, να σε στριμώξει, να σου απαιτήσει χρήματα. 

Μοιάζει αυτή η εικόνα καθόλου με την Εντός των Τειχών Λευκωσία; Εδώ κινείσαι άνετα, κανείς δεν σε πλησιάζει, οι μαύροι στέκονται στην άκρη, μη έχοντας κάπου αλλού να περάσουν τον ελεύθερο τους χρόνο. Αντιλαμβάνεσαι ότι εμείς έχουμε πρόσφυγες – μετανάστες, αλλά όχι τοξικομανείς που τρυπιούνται στις γωνιές των δρόμων, όχι σύριγγες πεταμένες χάμω, όχι κορμιά αναίσθητα στα πεζοδρόμια, όχι απελπισμένους που σε παίρνουν το κατόπιν σαν περπατάς. Κι όταν γίνεται ένα συμβάν βίας, μια φορά το χρόνο, γίνεται μεταξύ τους, δεν στοχεύει ντόπιους. 

Κι όμως, αρκετοί συμπολίτες μας αισθάνονται ανήσυχα, και αποφεύγουν την ιστορική Πρωτεύουσα. Στον πληθυσμό που κατοικεί μόνιμα εδώ, πολύ λίγοι είναι οι γηγενείς. Όσο για τις αγορές μας, αφήσαμε τα μικρά καταστήματα που αποτελούν πνεύμονα βιωσιμότητας της Εντός των Τειχών Λευκωσίας και προτιμούμε τα Malls. Οι Αρχές δε εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για αναζωογόνηση της πόλης, μηρυκάζοντας τα ίδια περίπου κίνητρα για ανακαίνιση παλαιών κτιρίων. Φτάνει αυτό;       

Μήπως έφτασε η στιγμή για μια ριζικά φρέσκια πολιτική; Μήπως αξίζει να ασχοληθούν με τη Λευκωσία και οι υποψήφιοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας; Πόσο περήφανος θα είναι ο νέος Πρόεδρος με υποβαθμισμένη την Εντός των Τειχών ευρωπαϊκή του Πρωτεύουσα; Το απαιτούμενο paradigm shift θέλει θάρρος, φαντασία, και ιδού οι άξονες του.

Να ξεκινήσουμε βγάζοντας από το λεξιλόγιο του πολιτικού λόγου τη λέξη γκέτο. Συνδέοντας αναφορές στην έκρηξη μετανάστευσης με τον όρο γκέτο δεν ωφελείται κανείς. Ο κόσμος χρειάζεται μια εκστρατεία διαφώτισης. Η αναζωογόνηση θα επιτύχει όταν πεισθούν οικογένειες να ζήσουν εδώ, και όταν πεισθούν Οργανισμοί και επιχειρήσεις να λειτουργήσουν εδώ. Για να συμβεί ετούτο θέλουν ένα σετ γενναία κίνητρα, τα οποία να περιλαμβάνουν φορολογικές ελαφρύνσεις και απαλλαγές. Που οφείλουν να φτάσουν μέχρι αυτό που καλούμε positive discrimination. Για παράδειγμα, η επιχείρηση που θα επενδύσει σε γραφεία ή καταστήματα Εντός των Τειχών, θα έχει φορολογικά κίνητρα τα οποία δεν θα έχει αν προτιμήσει ένα Mall. Στην κατεύθυνση πρακτικών ενεργειών, οι μεν κρατικές Αρχές μπορούν να εγκαταστήσουν υπηρεσίες Εντός των Τειχών, οι δε μεγάλοι Οργανισμοί να ανοίξουν γραφεία και καταστήματα, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους. 

Ακόμη, οι πολιτικές πρωτοβουλίες οφείλουν να κινητοποιήσουν ένα task force του κρατικού και δημοτικού μηχανισμού, με μια ταχύτητα χωρίς προηγούμενο. Με ένα sense of urgency που θα κάμψει φυσιολογικούς ενδοιασμούς του κόσμου. Ένα sense of urgency που είναι εφικτό, όπως το έχουμε δει από την ΕΕ όταν δημιούργησε το ταμείο έκτακτης ανάγκης με το όνομα NextGenerationEU στην πανδημία. Ένα sense of urgency που, δυστυχώς, δεν παρατηρούμε να διέπει τις εξαγγελίες για το Γυμνάσιο Φανερωμένης. 

Όλα αυτά γράφονται, επειδή διατηρούμε ακόμη την ελπίδα διάσωσης. Όσο παρέρχεται ο χρόνος με ημίμετρα, απλά μαδάμε τη μαργαρίτα. Κι’ αν το θέμα αφήνει αδιάφορους τους υποψήφιους Προέδρους, πότε θα αφυπνισθούν, δυναμικά και ευθυγραμμισμένοι οι εντόπιοι βουλευτές; Η καμπάνα για την Εντός των Τειχών Πρωτεύουσα κτυπά. Ακούει κανείς;

*Σύμβουλος και Εκπαιδευτής Στελεχών Επιχειρήσεων και Νέων. Ph.D.

[email protected]