Συνέντευξη στον Ευαγόρα Προκοπίου

Μια νέα δημιουργική περίοδος διανύει η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού της χωράς, με την προσδοκία να ανταποκριθεί στην αποστολή της για την ανάπτυξη του εγχωρίου ανθρώπινου δυναμικού. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε  ο Γιάννης Μουρουζίδης, Γενικός Διευθυντής της ΑνΑΔ, αναφέρει ότι η αρχή τρέχει αρκετά  προγράμματα και αναμένεται να προκηρύξει νέα σχεδία το επόμενο διάστημα υπό το «θ.αλ.ε.ι.α» 2021-2027 και  το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Ειδική μνεία κάνει επίσης και για τον «Ερμή» που δίνει φτερά στην πορεία ψηφιοποίησης της Αρχής.

Ποια είναι η αποστολή και ο κυρίως στόχος της ΑνΑΔ; Πότε δημιουργήθηκε και πόσους υπαλλήλους απασχολεί;

Η ΑνΑΔ είναι νομικό πρόσωπο δημόσιου δικαίου.  Αναφέρεται στην Κυβέρνηση μέσω της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.  Το σύνολο των οργανικών της θέσεων είναι 95, από τις οποίες οι 20 είναι κενές.  Πρόσθετα, απασχολούνται 9 εργοδοτούμενοι με σύμβαση αορίστου χρόνου. Αποστολή της ΑνΑΔ είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για προγραμματισμένη και συστηματική κατάρτιση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της Κύπρου, σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς, με εξαίρεση τους αυτοαπασχολουμένους και δημόσιους υπαλλήλους, για την ικανοποίηση των αναγκών της οικονομίας μέσα στα πλαίσια της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής του κράτους. Οι στρατηγικές επιδιώξεις της ΑνΑΔ για την τριετία 2022-2024, με σκοπό την επιτέλεση του ρόλου και την επίτευξη της αποστολής της, είναι οι ακόλουθες:

Αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού του τόπου με τη συνεχή και διά βίου μάθηση των απασχολουμένων, των ανέργων και του αδρανούς δυναμικού, με έμφαση στους νέους, στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλής εξειδίκευσης και στους μακροχρόνια ανέργους.

Βελτίωση της παραγωγικότητας, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξη της ανθεκτικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων μέσα από τη βελτίωση της προσαρμοστικότητας και την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού τους.

Ενίσχυση της διασφάλισης της ποιότητας και αποτελεσματικότητας του συστήματος κατάρτισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού μέσα από την αξιολόγηση και πιστοποίηση της παρεχόμενης κατάρτισης, την ενίσχυση των συστημάτων και διαδικασιών ελέγχου, καθώς και των γνώσεων, δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού του τόπου.

Ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησης της ΑνΑΔ για να παρέχει τις επιχορηγήσεις αυτές;

Βασική πηγή για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων κατάρτισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, είναι το Ταμείο Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού.  Κάθε εργοδότης, πλην της Κυβέρνησης, υποχρεούται να καταβάλλει στο Ταμείο τέλος που ανέρχεται στο 0,5% των απολαβών των εργοδοτουμένων του.  Πρόσθετα, η ΑνΑΔ αξιοποιεί κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση στην περίπτωση συγχρηματοδοτούμενων έργων.

ΠΗΡΕ ΜΠΡΟΣ Ο ΕΡΜΗΣ

Από την 1η Ιουλίου 2021 τέθηκε σε λειτουργία η ψηφιακή πύλη της ΑνΑΔ, «Ερμής». Υπάρχει ανταπόκριση για τη χρήση της από πολίτες;

Με στόχο τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση στον τρόπο λειτουργίας της καθώς και την αύξηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών που παρέχει, η ΑνΑΔ ανέπτυξε και έθεσε σε λειτουργία τη νέα ψηφιακή πύλη «Ερμής».

Η ψηφιακή πύλη «Ερμής» παρέχει εύκολη πρόσβαση με απλές διαδικασίες, σε όλα τα Σχέδια και Συστήματα της ΑνΑΔ, ικανοποιώντας τις αυξημένες ανάγκες της εποχής μας και την απαίτηση των υπόλοιπων συντελεστών της επαγγελματικής κατάρτισης καθώς και όλων των συνεργατών της, όπως οι επιχειρήσεις, τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ), οι Δομές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΕΚ), οι απασχολούμενοι και οι άνεργοι, για εύκολη υποβολή αιτημάτων, έγκαιρη ενημέρωση, αποτελεσματικότητα, ταχύτητα και άμεση εξυπηρέτηση.

Η ψηφιακή πύλη «Ερμής» καθοδηγεί τον χρήστη σε κάθε του βήμα, αρχικά για τη διεκπεραίωση της εγγραφής του και στη συνέχεια για την εύκολη και γρήγορη υποβολή αιτημάτων, τη διαχείρισή τους καθώς και την παρακολούθηση της εξέλιξής τους.

Σε αυτό το στάδιο, η ψηφιακή πύλη «Ερμής», στην οποία οι χρήστες έχουν πρόσβαση τόσο μέσω της ιστοσελίδας της ΑνΑΔ (www.anad.org.cy) όσο και απευθείας στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://ermis.anad.org.cy, παρέχει τη δυνατότητα για εγγραφή ως οντότητα καθώς και για απόκτηση των διαθέσιμων ρόλων (Εργοδότης, ΔΕΚ, ΚΕΚ, Κέντρο Αξιολόγησης Επαγγελματικών Προσόντων (ΚΑΕΠ) κ.ά.).  Πρόσθετα, από την 1η Ιανουαρίου 2022, έχουν ενταχθεί και άρχισαν να λειτουργούν μέσω της ψηφιακής πύλης το «Σχέδιο Στελέχωσης Επιχειρήσεων με Αποφοίτους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» και το «Σχέδιο Κατάρτισης Μακροχρόνια Ανέργων σε Επιχειρήσεις/ Οργανισμούς».

Μέσα στο 2022 αναμένεται να ενταχθούν όλα τα Σχέδια και Συστήματα της ΑνΑΔ στην ψηφιακή πύλη «Ερμής» και θα γίνεται έγκαιρη ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων. Το κοινό ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της ΑνΑΔ για εγγραφή στην ψηφιακή πύλη «Ερμής».  Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, μέχρι τέλος Ιανουαρίου 2022, έχουν εγγραφεί 3.135 φυσικά πρόσωπα, 626 νομικά πρόσωπα, 191 ΚΕΚ, 218 ΔΕΚ και 127 εργοδότες.  Πρόσθετα, έχουν υποβληθεί 31 αιτήσεις για έγκριση προγράμματος κατάρτισης στο πλαίσιο των δύο Σχεδίων που τέθηκαν σε λειτουργία.

ΦΡΕΝΑΡΕ ΓΙΑ ΛΙΓΟ ΤΟ ΣΕΠ

Πόσο καλά εξελίσσεται το Σύστημα Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΕΠ), ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις και ποια τα επόμενα βήματα;

Η εξέλιξη του ΣΕΠ, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, μέχρι σήμερα ήταν σταθερά ανοδική παρόλο που θέλουμε μεγαλύτερους αριθμούς ατόμων να συμμετέχουν στο σύστημα.  Υπήρχε αυξημένο ενδιαφέρον από κέντρα για την πιστοποίηση επαγγελματικών προσόντων ενδιαφερομένων, με εξαίρεση τα τελευταία δύο χρόνια λόγω των προβλημάτων από την πανδημία του κορωνοϊού.  Μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί τα επαγγελματικά προσόντα 3.300 ατόμων σε διάφορους τομείς.  Όπως είναι αναμενόμενο, μεγάλος αριθμός πιστοποιήσεων αφορά στον τομέα της παροχής επαγγελματικής κατάρτισης, τομέας πολύ σημαντικός για τις δραστηριότητες της ΑνΑΔ.  Από αξιολόγηση του ΣΕΠ που έγινε πρόσφατα από την ΑνΑΔ, προέκυψε ότι πολύ μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων στο ΣΕΠ ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή τους και τα οφέλη που αποκόμισαν.

Μια από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ΣΕΠ, είναι η αύξηση των πιστοποιήσεων και η μεγαλύτερη αναγνώριση της σημασίας και της αξίας των πιστοποιητικών του ΣΕΠ στο κυπριακό περιβάλλον, ώστε οι κάτοχοί τους να έχουν καλύτερες προοπτικές απασχόλησης και δυνατότητες ανέλιξης.  Η προσπάθεια για συμπερίληψη των πιστοποιητικών του ΣΕΠ στα κριτήρια για χορήγηση άδειας εξάσκησης σε νομοθετικά ρυθμισμένα επαγγέλματα είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.  Σε κάποια επαγγέλματα τα πιστοποιητικά του ΣΕΠ έχουν οριστεί ως το μοναδικό προσόν για την άδεια εξάσκησης του επαγγέλματος.

Η επικαιροποίηση των υφιστάμενων και η ανάπτυξη νέων προτύπων επαγγελματικών προσόντων (ΠΕΠ), βάσει των οποίων γίνεται η αξιολόγηση για πιστοποίηση, έτσι που να ανταποκρίνονται σε ευρύ φάσμα των αναγκών της οικονομίας, είναι εξίσου σημαντική πρόκληση για την ΑνΑΔ.  Για τον σκοπό αυτό, η ΑνΑΔ έχει ήδη προχωρήσει στην ανάπτυξη 167 ΠΕΠ, τα οποία θα δημοσιοποιήσει τους επόμενους μήνες.

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ

Ποια προγράμματα τρέχει αυτή την περίοδο η ΑνΑΔ και τι να περιμένουμε στο μέλλον;

H ΑνΑΔ, στη βάση του Στρατηγικού της Σχεδίου για την περίοδο 2022-2024, λειτουργεί ένα σημαντικό φάσμα δραστηριοτήτων. Με στόχο την ένταξη των ανέργων στην απασχόληση, η ΑνΑΔ εφαρμόζει επικεντρωμένες δράσεις κατάρτισης για ενεργητική στήριξη της απασχόλησης, ως ακολούθως:

•             Ειδικό Σχέδιο Επαγγελματικής Κατάρτισης Ανέργων σε Οργανισμούς του Δημόσιου και ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς και Ιδρύματα Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα

•             Σχέδιο Στελέχωσης Επιχειρήσεων με Αποφοίτους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

•             Σχέδιο Κατάρτισης Μακροχρόνια Ανέργων σε Επιχειρήσεις/Οργανισμούς

•             Προγράμματα Κατάρτισης Ανέργων

•             Πολυεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης – Συνήθη:  Συμμετοχή ανέργων

Τα Σχέδια της ΑνΑΔ που βρίσκονται σε ισχύ και μπορούν να αξιοποιηθούν από απασχολουμένους με την έγκριση των εργοδοτών τους, είναι τα ακόλουθα:

•             Μονοεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης στην Κύπρο / Μονοεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης στην Κύπρο (Κρατικές Ενισχύσεις)

•             Μονοεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης στο Εξωτερικό

•             Πολυεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης – Συνήθη

•             Πολυεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης – Ζωτικής Σημασίας

Πρόσθετα, όπως έχω ήδη αναφέρει, η ΑνΑΔ λειτουργεί το ΣΕΠ, μέσω του οποίου παρέχεται η δυνατότητα σε όσα άτομα το επιθυμούν να αξιολογήσουν τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητές τους στη βάση ενός Προτύπου, ανεξάρτητα του τρόπου απόκτησής τους, σε πραγματικές συνθήκες εργασίας ή/και συνθήκες προσομοίωσης, με σκοπό την πιστοποίηση των επαγγελματικών τους προσόντων.  Τα Πρότυπα Επαγγελματικών Προσόντων (ΠΕΠ) ορίζουν το πλαίσιο για την κατάρτιση και ανάπτυξη του ατόμου.  Το ΣΕΠ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (CyQF) της Κύπρου, το οποίο έχει συσχετιστεί με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF).

Πέραν της συνέχισης και του εμπλουτισμού των υφιστάμενων Σχεδίων, προγραμματίζεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση νέων Σχεδίων, τα οποία έχουν συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026 (ΣΑΑ) και στο Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «Θ.Αλ.Ε.Ι.Α» 2021-2027.

Τα έργα που έχουν περιληφθεί στο ΣΑΑ, είναι:

•             Προγράμματα κατάρτισης για απασχολουμένους και ανέργους για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων

•             Προγράμματα κατάρτισης για απασχολουμένους και ανέργους για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία

•             Προγράμματα κατάρτισης για απασχολουμένους και ανέργους για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη γαλάζια οικονομία

•             Προγράμματα κατάρτισης ανέργων για απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας

Τα έργα της ΑνΑΔ που έχουν περιληφθεί στο Πρόγραμμα «Θ.Αλ.Ε.Ι.Α» 2021-2027 αφορούν στους Ατομικούς Λογαριασμούς Μάθησης (ΑΛΜ) και τα Προγράμματα κατάρτισης για νέους ηλικίας 15-29 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (ΝΕΕΤs) για απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων.

Υπάρχει ανταπόκριση από τους πολίτες, τόσο από εργαζόμενους αλλά και εργοδότες για συμμετοχή στα προγράμματα της Αρχής; Υπάρχουν στοιχεία ή ανατροφοδότηση για την επιτυχία ή όχι των προγραμμάτων σε μακροχρόνια βάση;

Συνολικά το 2021, οι συμμετοχές σε δράσεις για τη διά βίου μάθηση των απασχολουμένων έφτασαν περίπου στις 39.500 με δαπάνες €10,3 εκ, και οι συμμετοχές σε δράσεις για την ένταξη των ανέργων στην απασχόληση ανήλθαν περίπου στις 2.000 με δαπάνες €7,1 εκ.

Το Σχέδιο με τις μεγαλύτερες συμμετοχές εργοδοτουμένων, είναι τα Μονοεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης στην Κύπρο, με τον αριθμό συμμετοχών να φτάνει περίπου στις 26.800, ενώ από τα Σχέδια τα οποία απευθύνονται σε ανέργους οι μεγαλύτερες συμμετοχές εντοπίζονται στο Σχέδιο Στελέχωσης Επιχειρήσεων με Αποφοίτους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με 800 περίπου συμμετοχές. 

Δραστηριότητα υψηλής προτεραιότητας για την ΑνΑΔ είναι η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων της, με στόχο τον απολογισμό, τη λογοδοσία και τη διαφάνεια αναφορικά με τις επιδράσεις των παρεμβάσεών της στο ανθρώπινο δυναμικό, στις επιχειρήσεις, αλλά και γενικότερα στην οικονομία και την κοινωνία της Κύπρου.  Για τον λόγο αυτό, η ΑνΑΔ διαμόρφωσε ένα σύστημα για τεκμηρίωση της συμβολής της καθώς και αποτίμηση της επίδρασης των παρεμβάσεών της στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις και τους καταρτιζομένους.  Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, διεξάγει πάνω σε τακτική βάση μελέτες αξιολόγησης των επιδράσεων των δραστηριοτήτων της, οι οποίες περιλαμβάνουν έρευνες πεδίου στους συμμετέχοντες και στις επιχειρήσεις.  Στη βάση των αποτελεσμάτων των μελετών αξιολόγησης, προωθούνται ενέργειες που αποσκοπούν στη βελτίωση, εμπλουτισμό και αναβάθμιση των δραστηριοτήτων της.

Τι είναι οι «Ατομικοί Λογαριασμοί Μάθησης». Πού στοχεύει μια τέτοια πολιτική;

Η νέα ευρωπαϊκή πολιτική για την περίοδο 2021-2027 έχει θέσει φιλόδοξους ποσοτικούς στόχους, μεταξύ των οποίων είναι και η συμμετοχή 120 εκ. πολιτών στη μάθηση ετησίως.  Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι αναγκαία η ανάπτυξη των απαραίτητων εργαλείων που θα δίνουν σε όλους τη δυνατότητα να αποκτούν δεξιότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.  Η ανάπτυξη κουλτούρας διά βίου μάθησης είναι δυνατή, μεταξύ άλλων, μέσω της δημιουργίας «Ατομικών Λογαριασμών Μάθησης (ΑΛΜ)».

Όπως έχω ήδη αναφέρει, το έργο του σχεδιασμού και της λειτουργίας των ΑΛΜ έχει συμπεριληφθεί στο Πρόγραμμα «Θ.Αλ.Ε.Ι.Α» 2021-2027.

Οι ΑΛΜ θα παρέχουν πιστώσεις σε επιλέξιμες ομάδες απασχολουμένων και ανέργων για την παρακολούθηση προγραμμάτων κατάρτισης για την απόκτηση νέων γνώσεων και δεξιοτήτων ή/και την αναβάθμιση υφιστάμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.  Στοχεύουν στην προώθηση της διά βίου μάθησης παρέχοντας ευκαιρίες για ευέλικτη προώθηση της αναβάθμισης των γνώσεων και δεξιοτήτων αποτρέποντας τους κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Μέσα από τους ΑΛΜ, τα άτομα θα αποκτήσουν πρόσβαση σε προγράμματα κατάρτισης σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων στο πλαίσιο των Πολυεπιχειρησιακών Προγραμμάτων Κατάρτισης – Συνήθων της ΑνΑΔ.  Έμφαση για συμμετοχή θα δίνεται σε προγράμματα κατάρτισης που οδηγούν στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για συγκεκριμένα επαγγέλματα με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα στην πράσινη και τη γαλάζια οικονομία καθώς και στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΚΕΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Πώς η πανδημία επηρέασε την ΑνΑΔ, ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις και πώς τις αντιμετωπίσατε;

Ανάμεσα στις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία, στις δύσκολες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού, είναι η διατήρηση της απασχόλησης.  Τα έκτακτα μέτρα της Κυβέρνησης βοήθησαν στη διατήρηση της απασχόλησης, τη μείωση των ποσοστών ανεργίας, τη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων, καθώς και τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη.  Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή διαδραματίζει και η ΑνΑΔ αναπτύσσοντας ένα σύγχρονο και ευέλικτο σύστημα κατάρτισης, το οποίο προσαρμόζεται στις ραγδαίες αλλαγές και εξελίξεις στην αγορά εργασίας.

Η ΑνΑΔ, αντιλαμβανόμενη τις δυσκολίες που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού στην Κύπρο και με στόχο να συμβάλει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και της δραστηριοποίησής της, στην προσπάθεια για περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού, αλλά και στη συνέχιση υλοποίησης δραστηριοτήτων κατάρτισης, προώθησε την αξιοποίηση μεθόδων εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής μάθησης από τους οργανωτές προγραμμάτων κατάρτισης.

Επίσης, η ΑνΑΔ υιοθέτησε ειδικές ρυθμίσεις και επέδειξε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στον χειρισμό θεμάτων όπως είναι η χρονική μετατόπιση, αναβολή, ακύρωση και διακοπή προγραμμάτων κατάρτισης και η μείωση του αριθμού των συμμετεχόντων.

Πρόσθετα, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΠΚΑ) μέσω της ΑνΑΔ, στο πλαίσιο της πολιτικής της Κυβέρνησης για περιορισμό της ανεργίας, προώθηση της απασχόλησης, μέσω δημιουργίας νέων και βιώσιμων θέσεων εργασίας και κατάρτισης των ανέργων, και διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στην απασχόληση, έθεσε σε ισχύ κατά τον Οκτώβριο 2020 δύο Ειδικά Σχέδια.