Η Κύπρος θα συνεχίσει την προσπάθεια διαφοροποίησης του οικονομικού της μοντέλου ενδυναμώνοντας τομείς πέραν των παραδοσιακών, όπως της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της υγείας, των διαφοροποιημένων επαγγελματικών υπηρεσιών, της έρευνας και καινοτομίας και της ψηφιοποίησης της οικονομίας. 

Μιλώντας στο Forbes, o Νίκος Αναστασιάδης σημειώνει πως η θετική εικόνα που εκπέμπει η Κύπρος σε σχέση με τη διαχείριση της πανδημίας, ενισχύει και τις προσπάθειες για ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών προς την οικονομία. Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θεωρεί ως επιτακτική την ανάγκη όπως η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ταμείο ανάκαμψης, τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας και να διασφαλιστεί πως η ανάκαμψη δεν θα είναι ασύμμετρη για τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο.

Μετά το 2013 η Κύπρος κατάφερε να προσελκύσει σημαντικής αξίας ξένες επενδύσεις, κάτι που βοήθησε να περιοριστεί η ύφεση και να επανέλθει γρήγορα η ανάκαμψη. Πιστεύετε πως είναι κάτι που μπορεί να επαναληφθεί και αυτή τη φορά;

Αποτελεί πράγματι γεγονός ότι το 2013, μέσα από την εφαρμογή ορθολογικής πολιτικής, η οποία, μεταξύ άλλων, περιλάμβανε την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών χωρίς την επιβολή νέων φορολογιών, καταφέραμε να προσελκύσουμε υψηλής αξίας ξένες επενδύσεις.

Στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία, η Κυβέρνηση όχι μόνο διασφαλίζει τη διατήρηση ενός περιβάλλοντος ευνοϊκού στις επενδύσεις το οποίο επιζητούν οι επενδυτές, αλλά προβαίνει και σε παραχώρηση  κινήτρων πολεοδομικών φορολογικών και άλλων, ούτως ώστε να ανακάμψει το συντομότερο δυνατό η οικονομία.

Ταυτόχρονα, ο ευρύτερος στρατηγικός οικονομικός σχεδιασμός της Κυβέρνησης για ανάκαμψη, περιλαμβάνει την εφαρμογή συγκεκριμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων όπως είναι η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση με ουδέτερο δημοσιονομικό κόστος και η μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία, οι οποίες θα καταστήσουν την κυπριακή οικονομία ακόμη πιο ανταγωνιστική, αλλά ταυτόχρονα και πιο ελκυστική προς τους ξένους επενδυτές.

Υπάρχουν κάποιες σκέψεις ή σχεδιασμοί από την Kυβέρνηση για να δοθούν κάποιου νέου είδους κίνητρα για ξένες επενδύσεις σε συγκεκριμένους τομείς;

Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων αποτελεί έναn από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της οικονομικής πολιτικής αυτής της Κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, η διατήρηση ενός μακροοικονομικού περιβάλλοντος που να το χαρακτηρίζει η σταθερότητα και η βιωσιμότητα σε συνδυασμό με τη διατήρηση ενός ευνοϊκού πλαισίου για επενδύσεις, εντάσσεται πάντοτε στους σχεδιασμούς μας.

Στα πλαίσια του στόχου που έχουμε θέσει για την περαιτέρω διαφοροποίηση (diversification) της κυπριακής οικονομίας μέσω της ενδυνάμωσης και άλλων τομέων πέραν των παραδοσιακών, προωθούνται πολιτικές για ανάπτυξη τομέων με υψηλή προστιθέμενη αξία, όπως ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ο τομέας της υγείας, ο τομέας των επιχειρηματικών υπηρεσιών, η προώθηση της έρευνας και καινοτομίας, η ψηφιοποίηση της οικονομίας. 

Πιστεύετε πως η καλή διαχείριση που έγινε σε υγειονομικό επίπεδο θα βοηθήσει τη χώρα και σε οικονομικό επίπεδο, από τη σκοπιά ότι θα είναι πιο εύκολο να δείξουν εμπιστοσύνη οι ξένοι;

Αναντίλεκτα, σε μια τέτοια υγειονομική κρίση όπως η πανδημία του κορωνοϊού, οι οικονομικές επιπτώσεις είναι ανάλογες της ικανότητας αντίδρασης, τόσο από τη σκοπιά της ιατρικής όσο και της οικονομικής πολιτικής για μετριασμό των οικονομικών συνεπειών.

Είναι γεγονός ότι εμείς ως Κύπρος δράσαμε έγκαιρα και αποφασιστικά με την επιβολή αυστηρών αλλά αναγκαίων περιοριστικών μέτρων, καθώς και με τη διεξαγωγή πολύ μεγάλου αριθμού διαγνωστικών εξετάσεων ως προς το ποσοστό του πληθυσμού, γεγονός που απέτρεψε την περαιτέρω εξάπλωση του ιού. Ταυτόχρονα, η σωστή αυτή υγειονομική διαχείριση επέτρεψε τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και την επιστροφή στην κανονικότητα.

Ως Κυβέρνηση έχουμε λάβει και λαμβάνουμε συγχαρητήρια μηνύματα από πολλά άλλα κράτη και επενδυτές για τη σωστή διαχείριση που έχουμε προβεί σε όλα τα επίπεδα. Η θετική αυτή εικόνα που εκπέμπει διεθνώς η Κύπρος, είναι προφανές ότι ενισχύει τις προσπάθειές μας για ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών προς την οικονομία μας.

Κοιτάζοντας τα δεδομένα εκ των υστέρων, θεωρείτε ότι ίσως ήταν υπερβολικά μεγάλο το πακέτο στήριξης που δόθηκε στον ιδιωτικό τομέα;

Είναι γεγονός ότι υιοθετήσαμε και εφαρμόσαμε μια σειρά φιλόδοξων και γενναιόδωρων πακέτων στήριξης της οικονομίας. Τέτοιου είδους μέτρα στήριξης έχουν εφαρμοστεί από τις πλείστες χώρες παγκοσμίως, ως απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού και των επιπτώσεων του. Παρόλα αυτά, το συνολικό πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας που εφαρμόζεται από την Κυβέρνηση, συγκριτικά με το μέγεθος της οικονομίας μας είναι από τα μεγαλύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο το οποίο παρέχει ένα ισχυρό δίκτυ κοινωνικής προστασίας στους εργαζομένους και στηρίζει την επιχειρηματικότητα.

Το πακέτο αποσκοπεί στην αναχαίτιση των δυσμενέστερων επιπτώσεων της εξάπλωσης της πανδημίας μέσω της απορρόφησης κραδασμών μέσα από το δημόσιο χρέος, για να μην πληγεί ανεπανόρθωτα η οικονομία με μαζικές απολύσεις και χρεοκοπίες.

Θεωρώ ότι τα μέτρα δημοσιονομικής φύσεως αλλά και τα μέτρα στήριξης της ρευστότητας που εφαρμόσαμε υπήρξαν ορθά στην ολότητά τους, επιτρέποντας στην κυπριακή οικονομία να ανακάμψει πολύ πιο γρήγορα.

 

 

 

Τι αναμένετε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πιστεύετε πως εν τέλει θα υπάρξει μία ισχυρή και άνευ όρων στήριξη προς τα κράτη-μέλη;

Από την αρχή της συζήτησης για την ανάγκη δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, η Κύπρος τάχθηκε υπέρ της ανάγκης υιοθέτησης μιας φιλόδοξης προσέγγισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς αντιμετώπιση των συνεπειώντης άνευ προηγουμένου κρίσης που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού. Στόχος θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση αλληλεγγύης για τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο, ώστε να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της ενιαίας αγοράς και ναδιασφαλιστεί η διατήρηση συνθηκών κοινωνικής συνοχής και ίσων όρων ανταγωνισμού εντός της ΕΕ. Ήταν πεποίθησή μας και παραμένει πως το συνολικό ύψος στήριξης μέσω ενός ταμείου ανάκαμψης θα πρέπει να είναι ικανοποιητικό και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της μετά την κρίση εποχής.

Υποστηρίξαμε, επίσης, τη θέση πως η παροχή χρηματοδότησης προς τα κράτη μέλη θα έπρεπε να διασφαλίζεται περισσότερο υπό τη μορφή χορηγήσεων παρά δανεισμού, λαμβάνοντας υπόψη τους δημοσιονομικούς περιορισμούς για τη λήψη πρόσθετων δανείων.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχουμε ενώπιόν μας είναι φιλόδοξη και αντανακλά τις πιο πάνω θέσεις και αρχές, οι οποίες οφείλω να σημειώσω πως τυγχάνουν υποστήριξης και από τα πλείστα κράτη μέλη.

Ευελπιστώ πως στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα επιτευχθεί συμφωνία και θα καμφθούν οι όποιες επιφυλάξεις φαίνεται να διατηρεί μικρός αριθμός κρατών μελών. Είναι επιτακτική ανάγκη η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας και να διασφαλιστεί πως η ανάκαμψη δεν θα είναι ασύμμετρη για τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο.

ΕΝΤΟΝΕΣ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ

Σ’ αυτά τα πλαίσια, εντείνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συζήτηση για καθορισμό ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή. Ποια θα είναι η στάση της Κύπρου αν κάτι τέτοιο τελικά προωθηθεί προς έγκριση;

Διαχρονικά έχουμε εκφράσει έντονες επιφυλάξεις για το θέμα του καθορισμού ενιαίου φορολογικού συντελεστή, καθώς πιστεύουμε ότι ο φορολογικός συντελεστής της άμεσης φορολογίας πρέπει να παραμείνει αποκλειστικά κάτω από την κυρίαρχη αρμοδιότητα της κάθε δικαιοδοσίας εφόσον αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δημοσιονομικής πολιτικής (πολιτικές εσόδων και δαπανών) της κάθε χώρας. Η προώθηση ενιαίου φορολογικού συντελεστή υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών της ΕΕ με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Αυτή η πρωτοβουλία θα έχει ως αποτέλεσμα τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων μακριά από τις ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες προς όφελος των μη ευρωπαϊκών δικαιοδοσιών.

Θα συνεχίσουμε να διατηρούμε έντονα την άποψη ότι οι επηρεαζόμενες πολυεθνικές εταιρείες θα πρέπει να έχουν την επιλογή φορολόγησης είτε κάτω από την εθνική φορολογική βάση ή κάτω από μια ενιαία φορολογική βάση.

Θέση μας είναι πως το φορολογικό πλαίσιο και το σύστημα φορολογικής πολιτικής έχουν σχεδιαστεί με βάση τη χρηματοοικονομική και μακροοικονομική πολιτική του κάθε κράτους. Η Κύπρος είναι μια μικρή οικονομία, σε σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών.

Αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση των κοινωνικών και μακροοικονομικών ανισορροπιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αναμένεται να αυξηθούν οι αποσταθεροποιητικές δυνάμεις που συγκολλούν τα ευρωπαϊκά ιδανικά.

Πώς ερμηνεύετε την απόφαση της ρωσικής ομοσπονδίας για αλλαγές στη συμφωνία αποφυγής της διπλής φορολογίας με την Κύπρο; Ως επαγγελματίας στον χώρο της παροχής υπηρεσιών για πολλά χρόνια γνωρίζετε τη σημασία της στην εξέλιξη του τομέα.

Η απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τροποποίηση  συγκεκριμένων άρθρων της Συμφωνίας για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας με την Κύπρο μάς προβλημάτισε ιδιαίτερα. Παρόλα αυτά, σεβόμαστε πλήρως το δικαίωμα των ρωσικών Αρχών να ζητήσει τροποποίηση της Σύμβασης  εάν κρίθηκε ότι χρησιμοποιείτο καταχρηστικά.

Επιδιώκουμε κατά τις προσεχείς διαπραγματεύσεις με τις ρωσικές Αρχές ίση μεταχείριση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ζητώντας ευθέως από τις ρωσικές Αρχές ίσους όρους ανταγωνισμού για επίτευξη αμοιβαίου οικονομικού οφέλους.

Δεν πιστεύουμε πως αυτή η απόφαση των ρωσικών Αρχών θα επηρεάσει τους επαγγελματίες παροχής υπηρεσιών, τις στενές διμερείς σχέσεις και τους υγιείς επιχειρηματικούς δεσμούς που υπάρχουν μέχρι στιγμής μεταξύ των δύο χωρών.

Τα τελευταία χρόνια –επί δικής σας Προεδρίας- διαφαίνεται μία στροφή της χώρας προς τη Δύση, εκτιμάτε πως κατορθώσαμε να κρατήσουμε τις ισορροπίες μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και την ίδια ώρα να είμαστε και μέλος της ΕΕ;

ΗΠΑ και Ρωσία αποτελούν για την Κυπριακή Δημοκρατία στρατηγικής σημασίας εταίρους, με τους οποίους διατηρούμε διαχρονικά πολύ στενές σχέσεις συνεργασίας σε πολλούς καίριους τομείς. Στόχος μας είναι η ενίσχυση και η εμβάθυνση των σχέσεων αυτών και με τις δύο χώρες.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, πέραν των διμερών μας δράσεων και πρωτοβουλιών, όντας κράτος μέλος της ΕΕ,  στηρίζουμε ταυτόχρονα την ενίσχυση των δεσμών και του διαλόγου μεταξύ της ΕΕ, τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία.

Πρόσφατα εγκρίθηκαν οι νέοι κανονισμοί για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Πιστεύετε πως μ’ αυτόν τον τρόπο θα κατορθώσουμε να αποφύγουμε περιπτώσεις επενδυτών όπως των 29 για τους οποίους αποφασίστηκε η ανάκληση της υπηκοότητας και ταυτόχρονα θα ικανοποιηθεί και η ΕΕ η οποία μόλις πρόσφατα ζήτησε εμμέσως τον τερματισμό του προγράμματος;

Οι κυπριακές Αρχές εφαρμόζουν εδώ και καιρό αυστηρούς κανόνες αξιολόγησης των επενδυτών που υποβάλλουν αίτηση στα πλαίσια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Το Υπουργικό Συμβούλιο με σειρά αποφάσεων του τα τελευταία χρόνια έχει τροποποιήσει και επικαιροποιήσει το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, εισάγοντας πρόσθετους όρους και προϋποθέσεις, αλλά και διαδικασίες ελέγχου καθιστώντας το εξαιρετικά αξιόπιστο με πολύ αυστηρά κριτήρια.

Η τελευταία απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στις 10 Ιουνίου 2020, συμπληρώνει τις σχετικές αποφάσεις που λήφθηκαν το 2019 για την εισαγωγή ενισχυμένων ελέγχων δέουσας επιμέλειας από ανεξάρτητους οίκους του εξωτερικού, ώστε να μειωθούν οι δυνητικοί κίνδυνοι από την εφαρμογή του προγράμματος.

Η πιο σημαντική διαφοροποίηση στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα με την τελευταία απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου είναι ότι αυτό πλέον καθίσταται δευτερογενής νομοθεσία με τη μορφή κανονισμών που θα εγκριθούν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η έγκριση των κανονισμών αποτελεί τη νομοθετική αποτύπωση των διαδικασιών που ήδη εφαρμόζονται.    

Η πιο σημαντική διάταξη των εν λόγω κανονισμών εφόσον εγκριθούν από τη Βουλή είναι η διασύνδεσή τους με τους περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμους του 2007 έως 2019.

Συνέντευξη στο περιοδικό Forbes Κύπρου (Τεύχος Ιούλιος 2020) – Φωτογραφίες: Δημήτρης Βαττής