Η Κυπριακή Δημοκρατία με απόφαση το 2015 επέτρεψε την κατασκευή και λειτουργία της μαρίνας Αγίας Νάπας σε προστατευόμενη περιοχή, και πέντε χρόνια μετά λογοδοτεί ακόμα στις Βρυξέλλες για την ενέργειά της αυτή. Σήμερα, προσπαθεί να κλείσει το σημαντικότερο ζήτημα που παραμένει ανοικτό και αφορά την καταστροφή της βραχώδους περιοχής εντός του χώρου ανάπτυξης, στην οποία φιλοξενείται το είδος πτηνού charadrius leschenaultii (βραχοπλουμίδι). Σημειώνεται ότι η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος στην ΕΕ που φιλοξενεί το είδος αυτό. Λόγω του ότι οι κυπριακές Αρχές δεν προνόησαν να μην κατασκευαστεί η μαρίνα και οι παρεμφερείς αναπτύξεις στην εν λόγω περιοχή, αποφάσισαν να επανακαθορίσουν την περιοχή προστασίας του βραχοπλουμιδιού.  

Από την κατασκευή της μαρίνας έχει επηρεαστεί η Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι» και ως αντισταθμιστικό μέτρο αποφασίστηκε η επέκταση της γειτονικής ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο και συγκεκριμένα της παράκτιας ζώνης μεταξύ των τοποθεσιών Κέρμια και Άμμος του Καμπούρη. Με αυτό τον τρόπο αποφασίστηκε η ένταξη άλλης περιοχής στο Δίκτυο Natura 2000 για να προστατευτεί το βραχοπλουμίδι, ενέργεια που δεν ικανοποίησε τις Βρυξέλλες, οι οποίες επέδειξαν μάλιστα νέα περιοχή ως καταλληλότερη, την Αγία Τριάδα στο Παραλίμνι. 

Αφουγκρασμένη τις απαιτήσεις της Κομισιόν, η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε να προσαρμοστεί σε μια προσπάθεια να μην επιβληθούν κυρώσεις και επομένως αποφάσισε να προχωρήσει στον καθορισμό Ζώνης Ειδικής Προστασίας στην περιοχή της Αγίας Τριάδας στο Παραλίμνι, διαδικασία η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Σύμφωνα, με πληροφορίες το θέμα της νέας περιοχής απασχόλησε πρόσφατη υπουργική σύσκεψη, στην οποία έγινε ενημέρωση ότι η νέα περιοχή προς ένταξη είναι χαλίτικη, έχει έκταση 5,7 εκτάρια και βρίσκεται εξολοκλήρου εντός της καθορισμένης Ζώνης Προστασίας της Παραλίας.

Την 1η Ιουνίου τέθηκε σε λειτουργία η μαρίνα Μακρόνησος στην Αγία Νάπα, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες που ξεκίνησαν στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016, με στόχο να ολοκληρωθούν το 2023, με το κόστος να ανέρχεται στα €200 εκατομμύρια. Την ίδια ώρα, βέβαια η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται μπροστά σε κίνδυνο να βρεθεί ενώπιον σοβαρής διαδικασίας παράβασης του περιβαλλοντικού κεκτημένου, λόγω της αδυναμίας της να προστατεύσει την ίδια την περιοχή, αλλά και να προβεί σε ικανοποιητικά αντισταθμιστικά μέτρα. 

Η μαρίνα αναπτύσσεται εντός της ΖΕΠ «Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι», με επιπτώσεις στα ενδιαιτήματα και στα είδη πτηνοπανίδας της περιοχής. Επίσης, η μαρίνα αναπτύσσεται εντός του γνωστού περάσματος – μεταναστευτικού διαδρόμου πουλιών της Αγίας Νάπας – Παραλιμνίου. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως ΖΕΠ λόγω της πτηνοπανίδας που φιλοξενεί και ιδιαίτερα για το είδος Βραχοπλουμίδι (Charadrius leschenaultii). 

Στην περιβαλλοντική γνωμάτευση του 2015, γινόταν αναφορά ότι η κατασκευή της μαρίνας θα επιφέρει αλλαγές στο χερσαίο οικοσύστημα της περιοχής, άμεσα, μέσω τον επηρεασμό των οικοτόπων εντός του εργοταξίου από τις κατασκευαστικές εργασίες, καθώς και έμμεσα μέσω της διαταραχής των ειδών. Περαιτέρω, σημειωνόταν ότι οι επιπτώσεις από την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου θα είναι αρνητικές, μη αναστρέψιμες για το Βραχοπλουμίδι, αφού το τμήμα της ακτής το οποίο θα επηρεαστεί από το έργο αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο διαχείμασης του είδους εντός της ΖΕΠ. Στους όρους για μετριασμό των επιπτώσεων για την περιοχή του Δικτύου Natura 2000 γινόταν αναφορά ότι θα πρέπει να προστατευθεί το τμήμα της βραχώδους περιοχής εντός του χώρου ανάπτυξης, κοντά στη Μακρόνησο, αφού αποτελεί τη μοναδική άλλη περιοχή εντός της ΖΕΠ στην οποία έχει παρατηρηθεί το είδος καθορισμού Βραχοπλουμίδι. Η εν λόγω περιοχή, σημειωνόταν, πρέπει να απομονωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να περιορίζεται η οχληρία από την ανθρώπινη παρουσία.

Το 2016 εκδόθηκε νέα περιβαλλοντική γνωμάτευση στην οποία γινόταν αναφορά για αντισταθμιστικά μέτρα με κυριότερο τον εντοπισμό άλλης περιοχής για ένταξη στο Δίκτυο με την επέκταση της περιοχής ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο.

Προστατεύουν άσχετη περιοχή

Επισημαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επιστολή ημερομηνίας 17/10/2018 προς την Περιβαλλοντική Αρχή της Δημοκρατίας εντοπίζει σωρεία σοβαρών λαθών και παραλείψεων κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής εκτίμησης και έγκρισης της Μαρίνας Μακρόνησος στην Αγία Νάπα, εντός της περιοχής του Δικτύου Natura 2000 ΖΕΠ Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι. Μεταξύ άλλων, γίνεται λόγος για ανεπαρκής αξιολόγηση και εφαρμογή αντισταθμιστικών μέτρων. 

Τονίζεται ότι το μόνο αντισταθμιστικό μέτρο που προβλέπεται είναι η επέκταση της γειτονικής ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο και συγκεκριμένα της παράκτιας ζώνης μεταξύ των τοποθεσιών Κέρμια και Άμμος του Καμπούρη. Ωστόσο, δεν υφίστανται επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να τεκμηριώνουν το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι κατάλληλη για το είδος καθορισμού της ΖΕΠ Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι (βραχοπλουμίδι). Συνεπώς, δεν διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα του αντισταθμιστικού μέτρου για την απώλεια του βιοτόπου του είδους καθορισμού, αλλά ούτε προβλέπεται οποιοδήποτε ενδεχόμενο αναθεώρησης του αντισταθμιστικού μέτρου, σε περίπτωση που διαπιστωθεί, μέσω κατάλληλου προγράμματος παρακολούθησης, ότι το είδος καθορισμού δεν χρησιμοποιεί πλέον την περιοχή μεταξύ Κέρμια – Άμμος του Καμπούρη λόγω παράνομων εργασιών εκβραχισμού. Παράλληλα, η Κομισιόν τόνιζε ότι δεν εξετάστηκε το ενδεχόμενο συμπερίληψης μίας άλλης κατάλληλης περιοχής (Αγίας Τριάδας στον Δήμο Παραλιμνίου), παρότι φαίνεται να φιλοξενεί σημαντικότερο αριθμό του επηρεαζόμενου είδους καθορισμού.

Ανικανοποίητες οι Βρυξέλλες από τα μέτρα

Με επιστολές της Κομισιόν τόσο το 2016, όσο και το 2018 τονιζόταν ότι οι Βρυξέλλες δεν έμειναν ικανοποιημένες από το αντισταθμιστικό μέτρο της κυβέρνησης για ένταξης της νέας περιοχής. 

Σε πρόσφατη επιστολή της Κομισιόν, το 2020, προς την Κυπριακή Δημοκρατία σε σχέση με παραβιάσεις του άρθρου 6, παράγραφος 3, της Οδηγίας για τους οικότοπους, περιλαμβάνεται και μια σειρά προτάσεων για ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων. Μια από τις δράσεις αυτές αφορά στην περαιτέρω ανάπτυξη αντισταθμιστικών μέτρων λόγω της κατασκευής της Μαρίνας της Αγίας Νάπας, με την ένταξη επιπλέον περιοχών στο Δίκτυο Natura 2000 για προστασία του είδους πτηνού βραχοπλουμίδι. Μετά από σχετική έρευνα, η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας έχει εντοπίσει ότι η μοναδική κατάλληλη περιοχή βρίσκεται στην τοποθεσία Αγία Τριάδα στο Παραλίμνι. Η δράση αυτή, θεωρείται καθοριστικής σημασίας για τον χειρισμό και την έκβαση του θέματος.