Μία στις πέντε γυναίκες πανευρωπαϊκά έχει βιώσει ανεπιθύμητο άγγιγμα, αγκάλιασμα ή φιλί από την ηλικία των 15 ετών και άνω, ενώ από τις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης το 32% ανέφεραν ως δράστη τον προϊστάμενο, κάποιο συνάδερφο ή πελάτη. Την ίδια ώρα μία στις δέκα γυναίκες (11%) έχει δεχθεί ανάρμοστη πρόταση σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα ή sms σεξουαλική περιεχομένου. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε πανευρωπαϊκή έρευνα για την έμφυλη βία.

Το φαινόμενο της παρενόχλησης και της σεξουαλικής παρενόχλησης αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα που ταλανίζει κυρίως τις γυναίκες στον εργασιακό χώρο, όπως επιβεβαιώνει και πρόσφατη έρευνα που διενήργησε ο Οργανισμός Insights Market Research (IMR)/Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Σύμφωνα με τα βασικά ευρήματα της έρευνας, εννέα στους δέκα εργαζόμενους και το σύνολο των εργοδοτών αναγνωρίζουν την ύπαρξη έμφυλης ανισότητας στην αγορά εργασίας στην Κύπρο και το 86% των πολιτών είναι πεπεισμένοι πως τα περιστατικά διακρίσεων συμβαίνουν πιο συχνά στις γυναίκες. Ποσοστό 51% των ερωτηθέντων ανέφεραν πως γνωρίζουν περιπτώσεις ατόμων εντός του φιλικού ή οικογενειακού τους κύκλου, τα οποία δέχθηκαν κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση ή έτυχαν σεξουαλικής κακοποίησης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Από το δημόσιο τομέα το 90% των παραπόνων για παρενόχληση

Πεποίθηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των συμπολιτών μας (82%) είναι πως το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης/κακοποίησης υπάρχει στην κυπριακή κοινωνία σε μεγάλο ή αρκετό βαθμό. Μάλιστα, κατά την επικρατούσα άποψη (72%), πρόκειται για ένα φαινόμενο που εκδηλώνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους, ενώ μεγάλος αριθμός πολιτών θεωρούν πως οι εργασιακοί χώροι είναι αυτοί στους οποίους οι θύτες εκδηλώνουν κατά κύριο λόγο ανάλογου είδους ειδεχθείς συμπεριφορές.

Στην αντίληψη της τεράστιας πλειοψηφίας των συμπολιτών μας (81%) τα θύματα συμπεριφορών σεξουαλικής παρενόχλησης/κακοποίησης είναι γυναίκες και οι θύτες είναι άντρες (78%).

Τέσσερις στις δέκα εργαζόμενες κυρίως στον ιδιωτικό τομέα ήρθαν αντιμέτωπες με προβλήματα που σχετίζονται με το φύλο τους. Δύο στις δέκα εργαζόμενες αισθάνονται ότι έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο με τη συντριπτική πλειοψηφία (78%) να δηλώνει ότι δεν έχει προχωρήσει σε καταγγελία του περιστατικού.

Οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης/κακοποίησης δυσκολεύονται να σπάσουν άμεσα τη σιωπή τους και να καταγγείλουν τους θύτες τους, είναι σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η αμφισβήτηση την οποία φοβούνται ότι θα βιώσουν και η έλλειψη πίστης ότι θα μπορέσουν να δικαιωθούν, ο φόβος για τις συνέπειες στην προσωπική/οικογενειακή και επαγγελματική τους ζωή, αλλά και ο γενικότερος κοινωνικός στιγματισμός που πιστεύουν πως θα βιώσουν.

Σημειώνεται πως μόλις δύο στους δέκα συμπολίτες μας δηλώνουν ότι θα προχωρούσαν άμεσα σε καταγγελία, σε περίπτωση κατά την οποία ένιωθαν ότι δέχονται σεξουαλική παρενόχληση ή τύγχαναν σεξουαλικής κακοποίησης. Τέσσερις στους δέκα αναφέρουν πως δεν ξέρουν πώς θα αντιδρούσαν αν τους συνέβαινε κάτι τέτοιο.

Προβληματισμό προκαλεί και το γεγονός ότι μια πολύ μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας, ποσοστό 56%, δεν γνωρίζουν τους θεσμούς, οι οποίοι υπάρχουν στην Κύπρο και στους οποίους θα μπορούσαν να απευθυνθούν για να υποβάλουν καταγγελία, αν δέχονταν σεξουαλική παρενόχληση ή έπεφταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, αν και το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων ανέφερε ότι γνωρίζει και εμπιστεύεται τον θεσμό της Επιτρόπου Διοικήσεως ως μηχανισμό διερεύνησης παραπόνων.

Ενδεικτικό, δε, της γενικότερης άγνοιας που επικρατεί, είναι το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία, σχεδόν επτά στους δέκα, δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του Κώδικα Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Παρενόχλησης και Σεξουαλικής Παρενόχλησης στην εργασία, ο οποίος εκδόθηκε από το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως το 2018 και προσαρμόστηκε ανάλογα από συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις.

62 παράπονα σε τέσσερα χρόνια

Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων έλαβε τα τελευταία τέσσερα χρόνια περισσότερα από 62 παράπονα για παρενόχληση στον εργασιακό χώρο. Για τα 28 διαπιστώθηκε ότι υπήρχε βάσιμος λόγος για περαιτέρω διερεύνηση, ενώ τα υπόλοιπα αφορούσαν εργασιακές διαφορές ή ζητήματα δημοσιοϋπαλληλικής ιεραρχίας που δεν ενέπιπταν στο χώρο της παρενόχλησης.

Για τις 28 βάσιμες περιπτώσεις  το Γραφείο προχώρησε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις και εισηγήσεις προς τους προϊσταμένους των Τμημάτων, ώστε να λάβουν τα μέτρα που προβλέπονται από τον Κώδικα Παρενόχλησης και Σεξουαλικής Παρενόχλησης στον χώρο εργασίας.

Διαπιστώθηκε επίσης ότι σε διάστημα λιγότερο των δύο εβδομάδων από την έναρξη της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού με θέμα «Η σιωπή δεν είναι λύση» υποβλήθηκαν γραπτώς άλλες 7 γραπτές καταγγελίες, ενώ δεκάδες τηλέφωνα ζητούσαν καθοδήγηση για τον τρόπο υποβολής παραπόνου στο Γραφείο της Επιτρόπου σε σχέση με τη σεξουαλική παρενόχληση.

Αρκετά δε από αυτά ήταν παράπονα για παρενόχληση που έλαβαν χώρα εκτός του χώρου εργασίας, γι’ αυτό και παραπέμφθηκαν για χειρισμό στην Αστυνομία.