Κλασική “καλημέρα” σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, στον καιρό του κορωνοϊού, σπίτια μας, αλλά όχι έγκλειστοι. Περιορισμένοι, αλλά όχι στα πιο επωφελή και απαραίτητα. Τέτοια μέρα, πάντα έκανα εκπομπή στο ραδιόφωνο, και έβγαζα την ψυχή μου στον αέρα. Η γιαγιά η Εύα, ένιωθε ψυχική ανάταση όταν ανέβαινε στην ταράτσα να απλώσει ρούχα. Εκεί, την έπιανε το τραγούδι, που ηχούσε σε όλη τη γειτονιά. Πόσο μοιάζαμε … 
 
Για να παρακολουθήσετε αυτή την εκπομπή, συστήνω να έχετε έτοιμα τα κομμάτια που προτείνω στο You Tube και, μόλις σας δίνω πάσα με την Ατάκα μου, να πατάτε το κουμπί και να τα παίζετε. Ας πούμε ότι θα είστε ο/η ηχολήπτης μου!
 
Αρχίζουμε λοιπόν σήμερα, με την άρια “Ελέησόν με, Κύριε”, από τα Κατά Ματθαίον Πάθη του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Έργο που γράφτηκε στα ύστερα χρόνια του 1720. Θεωρείτο σίγουρα το “πιο μεγαλόπρεπο” έργο του Μπαχ, κατά πολλούς και το σπουδαιότερο όλων όσων έγραψε. Η πρόζα είναι βγαλμένη από τα κεφάλαια 26 και 27 του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, και συνήθως ο “ιερός λόγος” ερμηνεύεται με ένα πολύ εκφραστικό ρεσιτατίβο (δηλαδή αφηγηματικό τρόπο) από έναν ευαγγελιστή τενόρο. Ο απευθείας λόγος αφήνεται σε σολίστ. Ο Χριστός ερμηνεύεται από ένα μπάσο.
 
Η πρώτη άρια, Erbarme dich, mein Gott, τοποθετείται στο τέλος της σκηνής της 2ης Πράξης που περιγράφει τη στιγμή που ο Πέτρος απαρνείται τον Ιησού. Η άρια ακολουθεί τον 75ο στίχο του Ματθαίου, που λέει ότι «ο Πέτρος τότε απομακρύνθηκε από τη σκηνή και έκλαψε πικρά».
 
Το κομμάτι αρχίζει με σόλο βιολί, συνοδευόμενο από παλλόμενα χαμηλά έγχορδα που αναδεικνύουν την εικόνα ενός Πέτρου που κλαίει, και συμβολίζουν τη μετάνοια. Η μελωδία, που στην αρχή ακούγεται χωρίς λόγια, είναι μία από τις ομορφότερες που έγραψε ποτέ ο Μπαχ. Την έγραψε αρχικά για άλτο τενόρο. Επί των ημερών του συνθέτη, ερμηνευόταν από μέλος χορωδίας αγοριών, ηλικίας 8-10 ετών, και με σπουδές μουσικής απαραιτήτως. Η “νεανική και ειλικρινής ποιότητα” της φωνής ενός μικρού αγοριού, σήμερα μπορεί να αντικατασταθεί από έναν κόντρα-τενόρο ή από μία μέτζο σοπράνο. 
 
Εδώ, ακούμε τώρα τον Άγγλο κόντρα-τενόρο Michael Chance, στην κατ’ εμέ καλύτερη εκτέλεση του μνημειώδους αυτού έργου του Μπαχ, με τον Τζον Ελιοτ Γκάρντινερ να διευθύνει τους English Baroque Soloists, με την Χορωδία Μοντεβένρτι και την παιδική χορωδία του Ωδείου του Λονδίνου, και μερικούς από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές του λυρικού ρεπερτορίου. 
 
Καλημέρα ξανά, καλή ακρόαση, και καλή Ανάσταση.
 
ΜΟΥΣΙΚΗ: https://youtu.be/Z4Vi8GrdGao
 
ΑΤΑΚΑ: Χαρμολύπη. Μια λέξη που, όσο καμία άλλη ίσως, περιγράφει τα συναισθήματα ενός ανθρώπου που, μέσα από δύσκολες καταστάσεις, βρίσκει πάντα μια γλυκειά ηρεμία για να τον βγάλει στο ξέφωτο. Έχει γράψει πολλά για αυτήν ο πρωτοπρεσβύτερος Αλέξανδρος Σμέμαν, 1921-1983, ένας από τους μεγάλους Ρώσους Θεολόγους του αιώνα μας. Σας διαβάζω μερικά από αυτά, συνοδεύοντας με το 4ο μέρος, το περίφημο αντατζιέτο από την 5η Συμφωνία του Μάαλερ – ένα κομμάτι 15 λεπτών, που νομίζω πως, ξεφεύγοντας από τα δύσκολα των ημερών αξίζει να ακούσουμε.
 
ΜΟΥΣΙΚΗ – Μάλερ https://youtu.be/2cnOnRLBqOQ
 
ΑΤΑΚΑ: Ο Σμέμαν μας μιλάει για αυτήν την κάπως αντιφατική έκφραση, “χαρμολύπη”. Μια κάποια ήρεμη θλίψη διαποτίζει τις ακολουθίες των ημερών. Τις σχεδόν μονότονες, λέει. 
 
(…) Σιγά-σιγά όμως αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε, ή μάλλον να αισθανόμαστε ότι αυτή η θλίψη στην πραγματικότητα είναι “ευθυμία”, ότι μία μυστηριώδης μεταμόρφωση πρόκειται να συμβεί μέσα μας. Είναι σαν να φτάνουμε σ’ ένα μέρος όπου οι θόρυβοι και οι αναστατώσεις της ζωής του δρόμου και όλων όσων συνήθως γεμίζουν τις μέρες, ακόμα και τις νύχτες μας, δεν έχουν δικαίωμα εισόδου, σ΄ένα μέρος όπου αυτά δεν έχουν καμία δύναμη.
 
(…) Δεν είναι η θορυβώδης και επιφανειακή ευτυχία που πηγαινοέρχεται είκοσι φορές τη μέρα και είναι πολύ εύθραυστη και φευγαλέα, αλλά είναι η βαθιά ευτυχία που έρχεται όχι από μία συγκεκριμένη και ειδική αιτία αλλά από την ψυχή μας που έχει, σύμφωνα με τα λόγια του Ντοστογιέφσκι, “αγγίξει έναν άλλον κόσμο”.
 
Και αυτό που άγγιξε είναι καμωμένο από φως, ειρήνη και χαρά, από μια ανέκφραστη εμπιστοσύνη.
 
> Εδώ, ανεβαίνει και τελειώνει το υπέροχο αντατζιέτο από το 4ο μέρος της συμφωνίας αρ.5 του Γκουστάβ Μάλερ, από την Φιλαρμονική του Βερολίνου, με τον Μπέρναρντ Χάϊτινκ στο πόντιουμ.
 
ΑΤΑΚΑ: Σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, θυμόμαστε τα Άγια Πάθη. Το πρωί, κανονικά, γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου. Δεν ζούμε κανονικό Πάσχα φέτος. Ούτε το βράδυ θα πάμε στις εκκλησιές. Στο σπίτι θα ακούσουμε και θα ψάλλουμε τα ωραιότερα κομμάτια της εκκλησιαστικής υμνογραφίας. 
 
Είναι τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια πολύ αγαπητά στον λαό, αγνώστου ποιητή, που ψάλλονται σε τρεις στάσεις. Τα πιο γνωστά: 
• «Η ζωή εν τάφω…..» 
• «Άξιον εστί μεγαλύνειν…» 
• «Αι γενεαί πάσαι….» 
• «Ω γλυκύ μου Έαρ….» 
 
Από τις Ραψωδίες του Βαγγέλη Παπαθανασίου, η Ειρήνη Παπά σε μία από τις ωραιότερες ερμηνείες ποτέ: Καλή Ανάσταση!
https://youtu.be/GOBoRbbTXLc